به گزرش یزدامروز؛‌ آلودگی هوا؛ غول بی شاخ و دمی که زندگی مردم بسیاری از کلانشهرهای جهان را با چالش روبرو کرده است، مردمی که نیمی از جمعیت کره زمین به حساب می‌آیند.

پکن، لندن، مکزیکوسیتی، دهلی‌نو و پاریس از جمله شهرهای جهان هستند که به دلیل سطح فزآینده آلودگی هوا در کانون توجه بوده‌اند. با این حال طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) این شهرها تنها شهرهای آلوده جهان نیستند و در واقع ۹۲ درصد از جمعیت شهرنشین جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که هوای آن آلوده و سمی است!

***انچه دنیا برای مقابله با آلودگی هوا انجام داد

با وجود تحقیقات متعددی که در مورد مضرات آلودگی هوا بر سلامت و محیط زیست انجام گرفته و راهکارهایی که در این زمینه ارائه شده همچنان معضل آلودگی هوا گریبانگیر بسیاری از مردم دنیاست  و این در نگاه کلان یعنی برای مقابله با این غول عظیم جهان باید مقتدرانه عمل کند.

بسیاری از شهرهای که نام برده شد شیوه های مختلفی را برای درک و توجه به مشکل آلودگی هوا به کار گرفته اند که بنا به نظر کارشناسان منطقه موثر واقع شده است و نتیجه ان ملموس و محسوس است.

در هند با رایگان شدن حمل و نقل عمومی، آغاز طرح زوج و فرد خودروه و توپ آبفشان سعی شده افسار این دیو در دست گرفته شود.

در چین با تعطیلی موقت کارخانه‌ها، ایجاد مناطق جنگلی جدید، اجرای "سیستم مبادله انتشار آلاینده‌ها و استفاده از تکنولوژی خودروهای برقی به جنگ آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی رفته اند

لندن به عنوان یکی از آلوده ترین مناطق انگلیس افزایش بودجه مقابله با آلودگی هوا، استفاده از بیوسوخت یا همان سوخت قهوه استفاده از نسل جدید اتوبوس های برقی و افزایش عوارض ورودیِ خودروهای آلاینده را بهترین راهکار برای رفع این چالش می داند.

ایران نیز امروز در زمره کشورهای توسعه یافته، از قاعده آلودگی هوا مستثنا نیست و غول بی شاخ و دم آلودگی گریبان گیر هوای بسیاری از کلانشهرهای ایران است.

***روسیاهی پایتخت در مقابله با غول آلودگی

کلانشهر تهران با توجه به شرایط توپوگرافی و اقلیم‌ آن  همچنین تردد نزدیک به ۵ میلیون وسیله نقلیه و استقرار تعداد زیادی واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک در آن یکی از هشت شهر بزرگ کشور است که آلودگی هوا در آن به یکی از مشکلات بزرگ فراروی مردم و مسوولان این شهر تبدیل شده است و در صورت نبود برنامه‌ریزی صحیح و اتخاذ راهکارهای کارشناسانه، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر سلامت شهروندان و محیط زیست شهر به جای گذارد.

این روزهای منتهی به زمستان آلودگی هوا در تهران به علت وارونگی دما بیشتر از هر زمان دیگری روسیاهی خود را نمایان می کند.

تهرانی که از ابتدای امسال بر اساس شاخص‌های اعلام شده 25 روز پاک، 177 روز سالم، 33 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و نهایتا یک روز ناسالم برای همه گروه‌ها را تجربه کرده است.

***نسخه هایی که دردی از آلودگی هوا دوا نمی کند

برخی آلودگی هوا را به افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی ربط داده و برخی دیگر آن را به پدیده اینورشن یا وارونگی هوا ربط داده‌اند و به همین دلیل برایش نسخه‌های متفاوتی از استفاده از حمل و نقل عمومی تا وزش باد پیچیده اند.

اما آنچه مهم است اینکه بنا بر اظهارات شهردار تهران، بیش از 4500 نفر در سال 94 به دلیل آلودگی هوا در تهران ایست قلبی کرده اند!

بنا بر اساس اظهارات همین مسئول 80 درصد از آلودگی هوا تهران از سوخت‌های فسیلی است که از این رقم 40 درصد مربوط به خودروهای شخصی است و قابل تامل تر اینکه 10 درصد آلودگی ها به موتورسواران نسبت داده شده است.

حناچی به عنوان شهردار تهران کنار گذاشتن استفاده از خودروی شخص را راه حل نجات تهران از آلودگی هوا می داند و اینکه اگر باد بوزد اوضاع خوب می شود اما آیا حقیقتا این راه حل ها که در ظاهر هم منطقی نیستند می تواند نجات بخش سایر شهر و کلانشهرهای کشور باشد؟ مطمئنا خیر چراکه منشا و دلیل آلودگی در هر منطقه متفاوت است.

***حال هوای یزد وخیم تر از تهران!

استان یزد به عنوان یک از صنعتی ترین شهرهای کشور مانند تهران شاید خیلی سخت تر و مشقت بار تر از پایتخت با غول آلودگی دست و پنجه نرم می کند و به عبارتی، صنایع،  گرد و غبار، منابع آبي و كاهش بارندگي ‌ها دست به دست هم داده اند تا وضعيت استان يزد حال وخيم تری داشته باشد.

بر اساس نمودار «روند تغییرات شاخص آلودگی هوا»ی مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم، یزد جز 5 استانی است که در طول سال 97، وضعیت خطرناک! را تجربه کرده است آن هم نه یک روز بلکه سه روز!

این درحالی است که تنها یک شهر از هشت کلانشهر وضعیت کاهش مطلبوبیت کیفیت هوا داشته است و حتی تهران هم طی سال گذشته یک روز ناسالم را به خود ندیده است!

با نگاه به آمار سه ماهه وضعیت هوا در یزد شاید دانستن این نکته جالب باشد که دقیقا در سه ماهی که پایتخت در شرایط هوای سالم به سر می برد یزدی ها 9 روز ناسالم و بسیار ناسالم را تجربه کرده اند!

***کارخانه ها نفس یزد را گرفته اند

رئیس اداره نظارت و پایش محیط زیست استان یزد در گفتگو با خبرنگار یزد رسا، با توجه به آغاز فصل سرما و پدیده وارونگی دما و تاثیر آن بر آلودگی هوا گفت: پدیده وارونگی دما تاثیر چندانی در آلودگی هوای یزد ندارد زیرا یزد در دشت قرار دارد و 70درصد آلودگی هوا در این شهر به خاطر کارخانه‌ها است.

دامون سلیمانی زاده اظهار کرد: تنها 30درصد آلودگی هوای یزد به دلیل وسایل نقلیه یا منابع متحرک است و 70درصد آلودگی ناشی از منابع ثابت یا کارخانه‌ها است و پدیده وارونگی دما به دلیل سرما بیشتر در تهران به خاطر قرار گرفتن در گودی و همچنین آلودگی وسایل نقلیه رخ می‌دهد.

***قطار دود کارخانه ها؛‌ از شمال تا جنوب استان یزد

وی افزود: آلودگی هوا در یزد در 6 ماه اول سال آن هم به دلیل ذرات معلق است و آنچه قرار گرفتن صنایع در کانال باد یعنی از عقدا تا مهریز این ذرات معلق با دود کارخانه‌ها همراه  و موجب آلودگی هوای یزد و بروز مشکل برای مردم می‌شوند.

سلیمانی‌زاده اذعان کرد: آلودگی هوای یزد از بهمن‌ماه شروع و تا مهر ادامه می‌یابد که میزان آلودگی در اردیبهشت و خرداد بیشتر می‌شود و آلودگی یزد در آبان، آذر و دی کم است.

وی منابع متحرک و ثابت را عاملین آلوده کننده محیط عنوان کرد و افزود: منابع آلودگی ثابت بیش از هر منبع دیگری استان یزد را تحت تأثیر خود قرار داده است، منابع ثابت شامل بخش‌های تجاری، خانگی و از همه مهمتر کارخانجات و صنایع می‌شود اما این درحالی است که شاید بیشتر آلودگی کلانشهرها تحت تاثیر منابع متحرک مانند وسایل نقلیه عمومی و شخصی باشند.

***گرد و خاک همدست دود صنایع آلاینده

سلیمانی‌زاده با اشاره به حجم قابل توجه صنایع در زمینه تولید کاشی، فولاد، صنایع شیمیایی و کانی غیر فلزی در یزد خاطرنشان کرد: بادهایی که غالباً از شمال غرب به سمت جنوب شرق یزد شروع به وزیدن می‌کنند، منجر به جابه جایی آلایندگی ناشی از فعالیت این کارخانجات و صنایع همراه با گرد و خاک! می‌شوند.

وی با اشاره به افزایش اثرات آلایندگی صنایع در پی افزایش تعداد واحدهای صنعتی و فرسودگی دستگاه‌های سایر صنایع، گفت: در عین حال ۹۰ درصد صنایع استان با این واحد پایش آلودگی همکاری دارند و تنها ۱۰ درصد همکاری لازم نداشتند.

این مسئول با بیان این که عدم توجه به اخطارهای اولیه و ثانویه محیط زیست که شامل قرارگیری در لیست صنایع آلاینده است منجر به پلمب یک کارخانه فولاد واقع در اشکذر و یک کارخانه کاشی واقع در تفت در ایام نوروز شد، خاطرنشان کرد: گزارشات و پیگیری‌های مردمی نقش مهمی در فعالیت‌های این واحد دارد.

اما مسئول ایستگاه سنجش آلودگی هوای استان یزد عقیده ای دیگر دارد و طبیعت را اصلی ترین منشا آلودگی هوای استان یزد می دارند.

***ذرات معلق؛ عامل اصلی آلودگی هوای استان یزد

سید مصطفی میرزاده در مصاحبه با خبرنگار یزدرسا، عامل اصلی آلودگی هوای استان یزد را ذرات معلق یا همان گرد و غبار دانست و افزود: منشا این گرد و غبار طبیعی و از داخل استان است، هر چند که معادن و صنایع نیز بر این آلودگی بی تاثیر نیستند اما خشکسالی‌های اخیر موجب از بین رفتن پوشش گیاهی و یا ضعیف شدن آنها شده و میزان گرد و غبار را نسبت به سال‌های قبل افزایش داده است.

وی عنوان کرد: براساس مطالعه‌ای که محیط زیست با همکاری پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد انجام داده و یک پژوهش ملی است وسعت اراضی طبیعی و ملی، کشاورزی بایر و عایش، صنعتی، معدنی و اراضی شهری و نخاله‌های ساختمانی به ترتیب بیشترین عامل ایجاد آلودگی گرد و غبار  در استان هستند که سهم هر کدام از این اراضی در آلودگی شهرستان‌های استان مختلف است.

***در بهاری ترین زمان سال هوای یزد آلوده است

وی با بیان اینکه بیشترین آلودگی در استان مربوط به فصل بهار است، ادامه داد:  بیشترین آلودگی در استان با تغییر فصل رخ می‌دهد و با توجه به تغییر جهت باد غالب در یزد که معمولا در اواخر بهمن ماه تا تیرماه یا مردادماه از سمت غرب و شمال غرب استان رخ می‌دهد این سمت بیشتر در معرض آلودگی گرد و غبار قرار می‌گیرد و سه ماه اول سال به خصوص در خردادماه شاهد بیشترین آلودگی در استان هستیم.

گزارش سالانه ۲۰۱۹ وضعیت جهانی هوا (SOGA) که ماه فروردین منتشر شد، حاکی از آن است که آلودگی هوا پنجمین عامل پیش‌رو در مرگ و میر مردمِ سراسر جهان است و در عین حال میانگین عمر کودکان را ۲۰ ماه کاهش می‌دهد.

بر اساس گزارش موسسه بین المللی تحقیقات سرطان ARC وابسته به سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۳ آلودگی هوا و ذرات معلق هوا به عنوان ترکیبات سرطان‌زای درجه یک برای انسان طبقه‌بندی شده‌اند. همچنین بر اساس گزارش بار بیماری‌های جهانی(۲۰۱۳)، آلودگی‌ هوا بعداز چاقی، رژیم غذایی نامناسب و سیگار چهارمین عامل خطر برای مرگ در دنیا و همچنین هفتمین عامل خطر در ایران است.

با توجه به امار بالای سرطان و بیماری های قلبی و عروقی در یزد حقیقتا آمار واقعی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در یزد چگونه است؟ آیا پایشی در خصوص رابطه مرگ و میرهای یزد با آلودگی ها انجام می شود؟ این سوالی است که در نوشتارهای بعدی باید بدان پرداخت.

انتهای پیام/س*