یزدامروز به نقل از آوای‌اقتصاد، در طی نیم قرن اخیر گردشگری به  صنعتی پیچیده اما فراگیر بدل گشته است.  این فراصنعت که تمامی ابعاد و جنبه های  فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی زندگی و جوامع بشری را شامل می گردد ، امروزه حدود 1/2 میلیارد نفر در حال سفر در جهان را از جنبه اقتصادی  به عنوان مشتری در برمی گیرد  .

براساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) از حدود 15% از جمعیت کره زمین به شکلی با معلولیت زندگی می‌کنند از این رو می توان چنین نتیجه گرفت که  یعنی 1 میلیارد نفر در سراسر دنیا هستند که ممکن است قادر به سود جستن از مزیت صنعت گردشگری :  شناخت سایر فرهنگ‌ها، تجربه طبیعت به صورت کامل و تجربه هیجان درباره سفر برای بررسی مکان‌های جدید نباشند.  همچنین  با در نظر گرفت خانواده این افراد حدود دو ‌میلیارد نفر به‌طور مستقیم تحت‌تأثیر معلولیت قرار دارند که این تقریبا یک‌سوم از جمعیت جهان را شامل می‌شود.

بدین لحاظ است که سازمان جهانی گردشگری دراقدامی مسئولانه روز جهانی گردشگری سالجاری را  در 27 سپتامبر 2016 برابر با 6 مهرماه 1395 به دلیل اهمیت توجه به توسعه گردشگری معلولان بنام " گردشگری برای همه " نام گذاری کرد و از تمام کشورهای عضو درخواست کرد نسبت به گسترش اقدامات مربوط به ایجاد دسترسی معلولان, سالمندان و حتی افراد بیماربه امکانات گردشگری درکشورهایشان تلاش کنند. چرا که در ادبیات امروزی  تعریف معلولیت مانند گذشته نبوده و با توجه به  دیدگاه محیطی  که دیدگاهی ذهنی است ،  به معلولیت به عنوان بازتابی از اختلالات و آسیب های منجر به محدودیت های فعالیتی و محدودیت برای حضور در مکان هایی خاص نگریسته می شود.

بر اساس این دیدگاه وجود اختلال و آسیب و نقص عضو لزوماً به معنای معلولیت و ناتوانی نخواهد بود و تنها زمانی می توان آن را معلولیت بر شمرد که محیط محدودیت هایی را برای افراد دارای اختلال و آسیب به وجود آورد.

پژوهشگران بر این اعتقادند که معلولیت نتیجه عدم تطابق بین نیازهای فردی، توانایی و ویژگی های محیط باشد. دیدگاهی که به معلولیت به عنوان پدیده ای پیچیده می نگرد که از تعامل بین ویژگی های بدنی فرد و ویژگی های جامعه ای که وی در آن زندگی می کند، حاصل می آید (WHO, 2007).

بدین ترتیب پدیده گردشگری قابل دسترس برای همه مربوط به خلق محیط‌ هایی است که می‌توانند نیازهای همه انسانها  را بویژه «معلولان، سالمندان و کودکان» مرتفع سازند، خواه در حال سفر یا در اقامتگاه باشیم. این موضوع می‌تواند مربوط به معلولیت و بر طبق تعاریف حتی به صورت  موقتی: خانواده‌های دارای بچه کوچک، یا جمعیت سالمند را در برگرفته و بدیهی است که  همۀ ما از قابلیت دسترسی جهانی گردشگری سود می‌بریم.

طبق پیش‌بینی‌های سازمان ملل متحد در سال 2014، جمعیت سالمند جهان حدود 600 ‌میلیون نفر بوده است که در سال 2025 به دو برابر یعنی 2/1‌ میلیارد نفر و در سال 2050 به حدود دو ‌میلیارد نفر خواهد رسید. این میزان از جمعیت جهان توجه به نیازهای سالمندان را در فضا‌های شهری از جنبه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تفریحی می‌طلبد. اما اگر اندازه بازار افراد دارای معلولیت  چیزی در حدود 10 تا 19 درصد از کل جمعیت تعاریف بازاریابی در امر تاسیسات  و خدمات گردشگری تخمین زده شود ، با توجه به جامعه هدف در کشور ج.ا.ایران که به غیر از معلولین مطروحه در ادبیات فوق جانبازان و ایثارگران را نیز شامل می گردند،  باید توجه بیشتری به تسهیلات زیرساختی گردشگری بویژه در واحدهای اقامتی – پذیرایی و اماکن فرهنگی – تاریخی مورد بازدید مد نظر قرار گیرد .

بی شک افراد معلول با شرایط فعلی  فرصت های کمتر یا بسیار محدودی برای لذت بردن از فعالیت های گردشگرانه دارند. این محدودیت فقط به علت معلولیت آن ها نبوده و دلایل دیگری از جمله عدم توجه کافی بخشهای دولتی و همچنین صنعت گردشگری برای قابل دسترس کردن حمل و نقل، مراکز اقامتی و مراکز گردشگری  برای این قشر دارد که افراد دارای معلولیت مشکلاتی را در تعامل با محیط فیزیکی تجربه می کنند. این مشکلات که اغلب خاص نوع معلولیتهای آن ها بودند در بعضی موراد بین افراد با معلولیت های گوناگون یکسان می باشند. اصلی ترین مشکلاتی که افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار با آن ها مواجه هستند شامل عدم دسترسی به اشیائی می شد که در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین قرار داشته و همچنین عدم توانایی آن ها در حرکت آزادانه در اتاق های هتل است . استفاده کنندگان  از صندلی چرخدار همچنین از مشکلاتی برای دوش گرفتن و همچنین استفاده از توالت در اتاق ها و در بسیاری از موراد در رستوران ها به عنوان مشکلات عمده پیش روی آن ها همواره  یاد می کنند. افراد نابینا نیز از احساس ناامنی خود در فضاهای  ناآشنا  رنج می برند.

کمبود و یا نبود تاسیسات و امکانات برای افراد معلول در ایران بدین معناست که صنعت گردشگری نمی تواند حداکثر بهره را از مسافران معلول (و خانواده های آن ها) ببرد در حالی که این گروه پتانسیل کافی برای افزایش تعداد گردشگران و ایجاد تحول در این صنعت دارند.

یزد پتانسیل برند معتبر گردشگری معلولین شدن را دارد

طبق آخرین آمار در جامعه ما 25 درصد افراد را معلولین، کودکان، زنان باردار و گروه های سالمندی تشکیل می‌دهند که نیازمند مناسب سازی هستند.این گروه از نظر اقتصاد گردشگری مشتریان وفادار محسوب می گردند.

سرمایه گذاران و مدیران صنعت گردشگری ایران و بویژه بخش فعال خصوصی در صنعت گردشگری و هتلداری استان یزد  با توجه به اینکه در سالجاری  این استان توانسته است با 59% رتبه اول مناسب سازی اماکن عمومی را  در کشور کسب نماید به طوریکه  استان‌های خوزستان و تهران با 29 و 24 درصد پایین ترین رتبه مناسب سازی کشور را دارند ،  در بازار کسب و کار خود  در صورت اتخاذ استراتژی تمرکز و بازار گوشه (Niche) می توانند  برند  معتبری در جذب این جامعه هدف گردشگری برای خود کسب نمایند . 

منابع:

1- مقاله ابعاد تجارب افراد دارای معلولیت در هتل. ترجمه: کامران فرخ منش

Dimensions of hotel experience of people with disability an exploratory study

2-پایگاه اطلاع رسانی بهزیستی استان یزد

3-پیام دبیرکل UNWTO طالب ریفایی،سال 2016

4- روزنامه شرق –sharsgdaily.ir/id:101805

انتهای پیام/