عصر فرهنگ؛ سکانس اول: (پرده بالا می رود) دقایقی از تحویل سال 1395 گذشته است؛ رئیس جمهور روحانی در صفحه رسانه ملی ظاهر می شود و پس از مدح و ثنای برجام هسته ای از پروژه جدید دولت به نام برجام دو پرده بر می دارد.

سکانس دوم: هنوز ساعاتی از سخنان رئیس جمهور نگذشته که رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی جهت سخنرانی در جمع مردم حاضر می شود. او در این سخنرانی نه تنها برجام هسته ای را تلویحا خسارت محض می خواند بلکه صراحتا برجام 2 و 3را رد می کند.

سکانس سوم: صبح روز بعد موضوع اصلی سایت ها و روزنامه ها حول برجام دو و موضع گیری رهبر انقلاب می چرخد. اکثر گمانه زنی ها این دیدگاه را تقویت می کند که منظور رئیس جمهور از برجام دو برجام منطقه ای است. نظر تحلیل گران این است که چون دولت از طریق برجام یک نتوانسته مهم ترین تحریم ها به خصوص تحریم های بانکی را رفع کند و اعتماد شبکه مالی و بانکی بین المللی را جلب کند قصد دارد تا با پی ریزی پروژه جدیدی به نام برجام دو این اقدام اعتماد ساز را انجام دهد.

سکانس چهارم: چند ماهی می گذرد و آتش تنور برجام دو در رسانه ها سرد می شود؛ این روزها نقل محافل مجازی و غیر مجازی  غائله فیشهای حقوقی و جان باختن 19 سرباز است. درست در حوالی شب های قدر که مردم گرم در مناجات و عبادت هستند و کمتر به سیاست و فضای مجازی می پردازند تیتری لابه لای تیتر فیش های حقوقی نجومی به چشم می آید. توافق ایران با گروه اقدام مالی (fatf).

سکانس پنجم: (فیلم به عقب بر می گردد؛ پس از اجرایی شدن برجام هسته ای): توافق برجام هسته ای نهایی و اجرایی شده، ایران به تعهداتش عمل کرده و نهایتا قلب نیروگاه اراک بتن ریزی می شود، غرب هم در ظاهر به تعهداتش عمل کرده است و تعاملات هیئت های دیپلماتیک غربی با ایران آغاز میشود. اما اخیرا زمزمه های جدیدی در کنگره آمریکا مطرح شده است که تعامل مالی و بانکی ایران با موسسات مالی کشورهای خواهان رابطه با ایران را دچار خدشه کرده است تا جایی که حتی از آزاد شدن پول های بلوکه شده ایران نیز ممانعت به عمل می آید. ماجرا مربوط می شود به سپاه قدس و حمایت مالی ایران از گروه های تروریستی! در همین زمان موضوع تحریم ایران توسط گروه ویژه اقدام مالی fatf که وظیفه مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم را بر عهده دارد بار دیگر مطرح می شود. از قرار معلوم ایران به همراه کشوری چون کره شمالی (!!!) از سال 2010 در لیست سیاه کشورهایی که خطر بالای پولشویی و تامین مالی تروریسم در نظام بانکی آنها وجود دارد قرار گرفته بوده است. در همین حوالی و پس از اظهارات آمریکایی ها قانونی در سکوت رسانه ای محض در مجلس ایران مبنی بر مبارزه با تامین مالی تروریسم به تصویب می رسد. مذاکرات ایران با گروه موسوم به fatf شدت پیدا می کند و سرانجام منجر به بیانیه ای میشود، این بیانیه اعلام می دارد:

کارگروه اقدام مالی اقدامات تقابلی (تنبیهی) را برای دوازده ماه به حالت تعلیق درآورده تا بر روند اجرای برنامه اقدام نظارت کند. در صورتی که در پایان این دوره، کارگروه اقدام مالی به این جمع‌بندی برسد که ایران پیشرفت لازم را در اجرای برنامه اقدام نداشته، اقدامات تقابلی کارگروه اقدام مالی بار دیگر اعمال خواهند شد. اگر ایران در این دوره به تعهدات خود ذیل برنامه اقدام عمل کرده باشد، کارگروه اقدام مالی گام‌های بعدی در این ارتباط را بررسی خواهد کرد. ایران تا زمان تکمیل کامل برنامه اقدام، همچنان در بیانیه عمومی کارگروه اقدام مالی باقی خواهد ماند. تا زمانی که ایران اقدامات لازم برای رفع کمبود‌های شناسایی شده در برنامه اقدام را انجام نداده، کارگروه اقدام مالی نسبت به ریسک ناشی از حمایت مالی از تروریسم از داخل ایران و تهدیدی که برای سیستم مالی بین‌المللی ایجاد می‌کند، نگران خواهد بود. به همین جهت، کارگروه اقدام مالی، از اعضای خود می‌خواهد و به تمام دیگر کشورها توصیه می‌کند که همچنان به موسسات مالی خود پیشنهاد کنند که در رابطه و مبادله با افراد حقیقی و حقوقی در ایران، بر اساس توصیه شماره 19 کارگروه اقدام مالی، هوشیاری لازم را به خرج دهند.

این بیانیه دو شبهه مهم را در افکار عمومی و فضای رسانه ای ایجاد می کند:

بحث اول پیرامون موضوع تفاوت تعاریف ایران و fatf  و کشور های عضو آن از تروریسم و گروه های تروریستی است و این که ایران چگونه می تواند عدم حمایت خود از تروریسم را ثابت کند در حالی که آمریکا به عنوان حامی و عضو اصلی این گروه، حزب الله را در ردیف گروه های تروریستی قرار داده است و کنگره این کشور پی در پی برای سپاه قدس ایران خط و نشان می کشد؛ لذا احتمال آن وجود دارد که با این خط مشی و با فشار آمریکا به زودی  از نظر این گروه نیزگروه های مقاومت در منطقه من جمله حزب الله، انصار الله، گروه های مقاومت در فلسطین، بحرین، عراق، سوریه و حت ی سپاه قدس ایران در ردیف گروه های تروریستی قرار گیرند.

بحث دوم این است که برای خارج شدن ایران از لیست سیاه این گروه تنها ملاک، رضایت این گروه است و البته برای جلب این رضایت ایران باید اطلاعات تراکنش های مالی خود را در اختیار این گروه قرار دهد. گرچه در ظاهر به نظر می رسد این گروه یک نهاد بین المللی فنی و کارشناسی است و از این اطلاعات استفاده غیرکارشناسی نخواهد کرد اما در اصل و حتی بنابر اظهارات دکتر سیف (رئیس کل بانک مرکزی) این گروه یک گروه سیاسی و با اهداف سیاسی است و شباهت زیادی میان کارکرد این گروه و آژانس بین المللی انرژی اتمی وجود دارد لذا امکان سو استفاده از این اطلاعات بسیار بالا است مانند آنچه که در مورد همکاری ایران با آژانس رخ داد و سرانجام ماحصلی جز ریخته شدن خون دانشمندان هسته ای ایران نداشت.
علی اصغر مرتضایی راد
دانشجوی دانشگاه فرهنگیان یزد