رخدادهای چند روز اخیر به ویژه اقدام ترکیه در سرنگون کردن جنگنده روسیه و گام هایی که مسکو پس از آن برای تقویت حضور خود در منطقه اتخاذ کرد، فقط در چارچوب دیدگاهی جا دارد که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل پیش از این آن را اعلام کرده بود.

دیدگاه او مبنی بر این بود که اسرائیل در سوریه منافعی دارد که خط قرمز آن است اما هنگام حل و فصل برخی مسائل منطقه ای از آن عبور خواهد کرد و چه بسا در همین راستا از بلندی های جولان سوریه عبور کند.

با وجود اینکه حضور نظامی روسیه در سوریه با هماهنگی صورت گرفت اما  مسئولان امنیتی اسرائیل آن را تحول منطقه ای خطرناکی دانستند  زیرا از یک سو توانمندی نظام سوریه را تقویت کرده و از سوی دیگر موجب استحکام ائتلاف به رهبری ایران می شد.

پوتین کارها را بدون حل نمی گذارد

با وجود این اسرائیل از نزدیک اقدامات روسیه پس از سرنگونی جنگنده سوخو را زیر نظر گرفته است و شاهد است که پوتین دوست ندارد محاسبات را بدون حل رها کند.

تهدیدهای احتمالی علیه ترکیه

در همین ارتباط «ألون بن دیوید» کارشناس نظامی اسرائیل در شبکه ده تلویزیون اسرائیل گفت: چه بسا حمله سایبری نامعلوم موجب سقوط  بورس ترکیه شود و یا کشتی آن در شرایط نامعلومی غرق شود به گونه ای که این مسائل موجب خواهد شد ترک ها واقعیت اشتباه خود در سرنگونی جنگنده روس را متوجه شوند.

اردوغان سنگ داعش را به سینه می‌زند

وی توضیح داد: در اسرائیل برخی با این تحلیل پوتین موافق هستند که ترکیه به خاطر نقض حاکمیت خود دست به کار نشد، بلکه ترس از سقوط داعش و اهمیت این گروه برای مقابله با کُردها عامل تحرک ترکیه بود.

این کارشناس اسرائیلی ادامه داد: در اسرائیل اخباری شنیده شد مبنی بر اینکه ترک ها چند بار مواضع داعش را هدف قرار دادند، اما هزاران بار مواضع کُردها را بمباران کردند و تقریبا ترک ها برای جلوگیری از سرازیر شدن مبارزان به صف داعش کاری نکردند و علاوه بر این تجارت چند میلیون دلاری نفت با داعش از سوی ترکیه ادامه دارد.

از سوی دیگر «یوسی میلمان» تحلیلگر مسائل امنیتی در روزنامه «معاریو» گفت: موضوع کُردها مشکل واقعی و عامل افزایش تنش بین روسیه و ترکیه بود.

به گفته وی، ترکیه با سرنگون کردن هواپیمای روسیه متحدان خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را گرفتار کرد اما برای دنیا روشن شد که ادامه جنگ در سوریه نه تنها برای خاورمیانه بلکه برای سراسر دنیا خطر ساز است.

میلمان یادآور شد که سرنگونی جنگنده روس از نظر اسرائیل بیانگر میزان انفجار اوضاع بوده و موجب می شود بمباران ها به نزدیکی مرزهای کشورهای همسایه برسد و اسرائیل از هم اکنون به بعد با احتیاط با احتمالات مربوط به سرنگونی هواپیماهای روس برخورد خواهد کرد حتی اگر این هواپیماها چند کیلومتر در حریم هوایی آن عبور کنند بر خلاف بیش از یک سال پیش که یک جنگنده روس در نزدیکی جولان را سرنگون کرد.

ترکیه از خشم روسیه نگران باشد

گرچه میلمان مانند بسیاری از تحلیلگران اسرائیل جنگ بین ترکیه و روسیه را پیش بینی نمی کند اما معتقد است پوتین فقط به مجازات های اقتصادی علیه ترکیه اکتفا نخواهد کرد و وقتی تهدید می کند آن را عملی می سازد از همین رو خشم و عصبانیت او باید نه فقط ترکیه بلکه ناتو را که ترکیه یکی از اعضای آن است، نگران کند.

وی یکی از دلایل احتمالی تصمیم ترکیه برای تحریک روسیه و درگیر شدن با آن و حتی درگیر کردن ناتو را در این می داند که حملات هوایی روسیه نه فقط اسلامگرایان روسی الاصل بلکه ترکمان ها را نیز در برگرفت.

نگرانی ترکیه از توسعه دایره تسلط کُردها در نقاط مرزی

میلمان در توضیح این مطلب افزود: ترکیه از حملات هوایی روسیه که موجب تضعیف اقلیت ترکمان ها می شود، نگران است زیرا این اقدام موجب خواهد شد شبه نظامیان کُرد دایره تسلط خود را از شرق تا غرب مرزهای ترکیه توسعه دهند.

وی یادآور شد : دلیل اصلی دخالت عملی ترکیه در جنگ علیه سوریه تمایل به ایجاد کمربند امنیتی به عرض 45 کیلومتر در نقطه مرزی است تا با این کار از تشکیل یک موجودیت کُردی جلوگیری کند.

دخالت روسیه در جنگ سوریه راهبرد ترکیه را به هم ریخت تا جایی که نه فقط آنکارا را از ایجاد کمربند امنیتی ناتوان ساخت، بلکه موجب قدرت نظام بشار اسد شده و تحکیم موجودیت کُردها در مرزهای ترکیه را به خطر واقعی تبدیل کرد.

گام گذاشتن ترکیه در لبه پرتگاه

میلمان افزود: از همین رو آنکارا مهار کردن کُردها را جزء منافع عالی ملی خود می داند و بر این اساس آماده است در لبه پرتگاه قدم گذاشته و با روسیه رودر رو شود و از تحقیق هرگونه حل و فصل در سوریه که به نفع منافع خود نباشد، جلوگیری کند.

اما «نیتع بار» در پایگاه خبری والا به منظور تحلیل شرایط سرنگون شدن جنگنده روس این سوال را مطرح کرد: آیا احتمال دارد رجب طیب اردوغان به جنون دچار شده باشد؟

وی یادآور شد: هر کس واقعیت جنگ طولانی مدت برای سرنوشت سوریه را نمی داند، شاید حق داشته باشد تصور کند که اردوغان جنون گرفته است، زیرا ظاهرا به نظر می رسد وی دچار جنون عظمت عثمانی شده و در صدد سرنگون کردن جنگنده روس برآمد با این ادعا که حریم هوایی کشورش را نقض کرده است.

نیتع بار افزود: رهبر هیچ کشور ابرقدرتی به اندازه پوتین خاطر نشان نکرد که «اقدامات تحریک آمیز» انجام ندهید و در چچن و گرجستان و نیز اوکراین نمونه آن را شاهد بودیم از همین رو باید پرسید چرا اردوغان به خود اجازه داد روسیه را به اندازه ای خشمگین کند که پوتین سرنگونی جنگنده سوخو را « خنجر از پشت» توصیف کرده و تهدید کند که پاسخ کوبنده ای خواهد داد؟

وی گفت: پاسخ این سوال به طور خلاصه این است که در این وضعیت ترکیه ابر قدرت منطقه ای و روسیه طرفی است که از کوره در آمده است.

این کارشناس اسرائیلی تصریح کرد: به عبارت بهتراز نظر  اردوغان روسیه با غرور ابرقدرتی به خود اجازه داده است در حیات خلوت آن دخالت کند و تلاش های پی در پی ترکیه در طول چهار سال برای جنگ علیه بشار اسد را ناکام بگذارد.

وی گفت: ترکیه قدرت نظامی بزرگی است که یک سوم قدرت نظامی ناتو را تشکیل می دهد و علاوه بر این اهرم های فشار دیگری را نیز در اختیار دارد از همین رو روسیه با وجود لحن نسبتا تند ترجیح داد واکنش دیپلماتیک و بررسی شده ای را نشان دهد.

در این میان برخی کارشناسان اسرائیل نیز مجازات های اقتصادی روسیه علیه ترکیه را به ضرر مسکو می دانند و بر این باور هستند که قطع فروش گاز به ترکیه مسکو را از درآمدهای فراوان آن محروم می سازد.

به عقیده این گروه روابط ترکیه و روسیه در بخش انرژی موجب می شود، واکنش انتقام جویانه از ترکیه جذابیتی نداشته باشد.