عصر فرهنگ، تقریبا پنج سال از اولین بار که ویکی لیکس با انتشار اسنادی محرمانه، پرده از خصومت و کینه توزی حکومت آل سعود نسبت به کشورمان برداشت می گذرد. حال و با گذشت این مدت، ویکی لیکس این بار 65 هزار 250 برگ سند از نیم میلیون سند محرمانه بدست آمده از عربستان سعودی را منتشر کرد که تعدادی از این اسناد به ایران اختصاص دارد.

این یاداشت تحلیلی در نظر دارد با مقایسه اولین سری اسناد محرمانه منتشر شده و اسناد این دوره که مرتبط با ایران هستند و همچنین مقایسه موضع گیری های حکومت ریاض در دو برهه زمانی سال 2010 و سال 2015 در قبال انتشار این اسناد، به این سوال پاسخ دهد که سیاست عربستان بین این دو برهه زمانی چه تغییری در ارتباط با ایران کرده است؟

پرده اول: پنج سال پیش، سر این مار را قطع کنید!!

زمستان 89 بود که وب سایت ویکی لیکس با انتشار اسنادی از خصومت پنهان و کینه سیاستگذار سعودی نسبت به همسایه شمالی خود جمهوری اسلامی ایران پرده برداشت. «سر این مار را قطع کنید»، جمله ای بود که ملک عبدالله، پادشاه وقت عربستان رسما خطاب به ایالات متحده در توصیف میزان تهدید ناشی از برنامه صلح آمیز هسته ای ایران بکار برده بود. ویکی لیکس مدعی شده که این عبارت، عین گزارش سفارت خانه های آمریکا در خاورمیانه به وزارت امور خارجه آمریکا است و مراد از آن نیز ضرورت حمله نظامی غرب و ایالات متحده به تاسیسات هسته ای کشورمان بود.

بنابر ادعای ویکی لیکس، پادشاه وقت عربستان درخواست حمله به ایران را در جریان دیدار ماه آوریل سال ۲۰۰۸، با "رایان کراکر" سفیر سابق آمریکا در عراق و ژنرال دیوید پترائوس، فرمانده وقت نیروهایی آمریکایی در عراق مطرح کرده بود.

ویکی لیکس مدعی شده است دو روز پس از این دیدار، "عادل الجبیر" سفیر عربستان در واشنگتن به دولت آمریکا گفته: " او (ملک عبدالله) به شما (آمریکایی ها) گفت که سر این مار را قطع کنید."

در کنار ملک عبدالله می توان به نام هایی چون حسنی مبارک رییس جمهوری سرنگون شده ی مصر، شیخ محمد بن زاید ولیعهد امارات و شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین نیز اشاره کرد که درخواست هایی جدی از آمریکا برای متوقف کردن برنامه هسته ای ایران از راه حمله نظامی داشته اند.

در دیگر اسنادی که تقریبا پنج سال از انتشار آنها می گذرد، مواردی دیگری نیز دیده می شود. برای مثال در یادداشتی منتسب به وزارت خارجه آمریکا آمده است: «پادشاه، وزیر خارجه، شاهزاده مقرن، شاهزاده نایف، همگی موافقند که پادشاهی به همکاری با ایالات متحده برای جلوگیری و کم کردن نفوذ و خرابکاری ایران در عراق نیاز دارد. پادشاه به طور ویژه بر این نظر اصرار دارد و این نظر از سوی دیگر شاهزادگان بلندپایه بازتاب یافته است.»

پرده دوم سال 2015؛ از عبدالله تا سلمان، علنی شدن سیاست های خصمانه

ویکی لیکس روز جمعه برابر با 19 ژوئن، سال جاری میلادی بار دیگر با انتشار اسنادی از خصومت پنهان سعودی ها نسبت به همسایگان و تلاش برای مهندسی تحولات برخی کشورها مثل مصر خبرساز شد. این بار ویکی لیکس بخش از نزدیک به نیم میلیون سند را با کمک گروه موسوم به "ارتش سایبری یمن" بدست آورده بود را بر روی خروجی خود قرار داد که همگی جزء اسناد طبقه بندی شده عربستان به شمار می آیند.

جولیان آسانژ مدیر سایت ویکی‌لیکس می گوید: «اسناد عربستان سعودی پرده از یک دیکتاتوری مرموز و غیرقابل پیش‌بینی برمی‌دارند که علاوه بر گرامی داشتن صدمین اعدام با گردن زدن در سال جاری، به تهدیدی علیه همسایگانش تبدیل شده است.»

مهمترین مورد از اسناد مذکور در ارتباط با کشورمان، پیش نویس طرحی است که توطئه های سعودی ها در سالهای اخیر علیه تهران را افشا می کند. طبق این سند، از آمریکایی ها خواسته می شود که در چند اقدام، حلقه محاصره و فشار را بر کشورمان تنگ تر کنند.

طرح مذکور از این قرار است:

گام اول: شایعه حمله نظامی رژیم صهیونیستی به ایران: موساد باید برای رسانه های غربی و عربی این خوراک تبلیغاتی را ایجاد کند که اسرائیل قصد دارد به تاسیسات ایران حمله پیش دستانه کند. درست است که اسرائیل به خوبی از غیرممکن بودن این امر(حمله) آگاه است، اما انتشار این خبر موجب می شود روسیه و چین در کنار اسرائیل موضع گیری کرده و حداقل بجای حمله اسرائیل به ایران، با تشدید تحریم ها علیه تهران موافقت کنند.

گام دوم: اجرای این بخش بر عهده آمانوست: رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود مربوط با ماه نوامبر رسما و به صراحت ایران را به تلاش برای ساخت تسلیحات هسته ای متهم نکرد، دلیل او نبود مدارک کافی در این خصوص بود. او تنها از سلسه ای از اقدامات نگران کننده نظامی صحبت می کند، اما برخلاف آن، این اظهارات امانو نمی تواند بهانه کافی را برای تشدید تحریم های آمریکایی علیه ایران فراهم اورد.( طبق گام دوم، از امانو خواسته می شود رسما و حتی بدون وجود مدارک ایران را متهم به تلاش برای ساخت بمب هسته ای کند.)

گام سوم: نقش عربستان سعودی: یک هفته پیش از متهم ساختن ایران در موضوع طرح ترور عادل الجبیر، سفیر سابق عربستان در واشنگتن، شاهزاده "مقرن بن عبدالعزیز"، رئیس اداره امنیت عربستان راهی آمریکا شد و با "جو بایدن" دیدار و مذاکره کرد. دو طرف در مورد جزئیات توطئه سیاسی جدیدی به توافق رسیدند و قرار شد آن را به اجرا بگذارند. این توطئه حول محور فردی به  نام  "منصور ارباب سیار" می گشت که ساکن ایالات متحده بوده و از مدت ها قبل خود را برای این سناریو آماده می کرد. زیرا اتهام ایران بدین طریق، می توانست پروسه صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران را تسهیل کند. طرفین در این دیدار به توافق رسیدند که نیروی قدس سپاه به دلیل نقشی که در نفوذ منطقه ای ایران برعهده دارد، در مرکز اتهامات قرار گیرد.

گام چهارم: اتاق عملیات مشترک: در چارچوب آن می بایست وظایفی برای اسرائیل، ترکیه، اردن و عربستان در نظر گرفته شود که اوضاع سوریه را تا آنجا که می توانند متشنج کنند تا از این طریق ایران احساس کند درحال از دست دادن سوریه بوده و تمام تلاشش را برای در قدرت نگه داشتن بشار اسد بکارگیرد. هدف این است که ایران هرچه بیشتر در سوریه درگیر شود.

گام پنجم: برعهده سران فتنه در ایران: باید از طریق تماس های خارجی با این افراد، آتش فتنه بار دیگر در ایران از طریق تحریک افکار عمومی علیه نظام ایران برافروخته شود. این امر باید بخشی از اراده آنها برای مشارکت در انتخابات آینده مجلس شورای اسلامی گنجانده شود بخصوص که این میدان، فرصت مناسبی برای ایالات متحده نیز هست که فتنه داخلی ایران را مانند آنچه در سال 2009 بعد از انتخابات ریاست جمهوری اتفاق افتاد، راه بیندازد.(22.4.2012)

 پرده سوم: واکنش ها و موضع گیری ها در قبال افشاگری های ویکی لیکس

عربستان سعودی در سال 89 بطور غیر رسمی نسبت به اسناد ویکی لیکس و سیاست های خصمانه پادشاه این کشور در قبال کشورمان موضع گیری کرد و آنها را غیر واقعی خواند با گذشت قریب به پنج سال از آن زمان، این بار عربستان سیاست آشکارتری را در بیان خصومت ها و کینه توزی ها در پیش گرفته است.

وزارت خارجه عربستان سعودی در اولین واکنش به انتشار اسناد ویکی لیکس، شهروندانش را از ورود به هر وبگاه خبری به منظور آگاهی از اسناد افشا شده برحذر داشت.

به گزارش وبگاه خبری «سبق» عربستان، وزارت خارجه عربستان سعودی شنبه گذشته در صفحه رسمی خود در شبکه اجتماعی «توئیتر» نوشت: هموطن هوشیار، از ورود به هر سایتی با هدف دستیابی به اسناد یا اطلاعات فاش شده که احتمالا جعلی و با هدف ضربه زدن به امنیت ملی منتشر شده باشند، پرهیز کن.

وزارت خارجه عربستان به صورت تلویحی صحت اسناد منتشر شده از طریق سایت ویکی لیکس را تأیید و اعلام کرد: اسنادی که افشا شده خارج از چارچوب سیاست ‌های اعلامی وزارت خارجه و اظهارات و بیانیه‌‌های مختلف آن در مورد مسائل منطقه‌‌ای و بین ‌المللی نیست. اسامه بن احمد النقلی رئیس بخش روابط اطلاع ‌رسانی در وزارت خارجه عربستان سعودی در این مورد گفت: برخی از اسناد که منتشر شده یا منتشر خواهد شد مرتبط به گروهی از اسنادی است که در رده بالای حفاظت شده قرار دارند.

النقلی حمله الکترونیکی بر ضد وزارت خارجه عربستان در ۲۳ می گذشته را با انتشار این اسناد مرتبط دانست و تاکید کرد که سازماندهی کنندگان این حمله نتوانستند به بیشتر اسناد حفاظت شده که بالغ بر میلیون‌ ها سند است، دسترسی پیدا کنند.

به نوشته خبرگزاری «رویترز»، دولت عربستان اعلام کرده، این اسناد «می تواند جعلی باشد.» با این حال، این خبرگزاری اشاره می کند که اطلاعیه وزارت خارجه عربستان سعودی که در توییتر منتشر شده  مستقیم اعتبار این اسناد را رد نمی کند. رویترز در ادامه می نویسد، حکومت سلطنتی عربستان سعودی به شدت نسبت به انتقادات عمومی حساس است و شماری از فعالان را به دلیل مواضعشان علیه خاندان سلطنتی عربستان زندانی کرده است. از این روی، نظارت شدیدی بر رسانه های داخلی دارد.

پرده آخر؛ پادشاهی سلمان و تشدید خصومت ها علیه ایران

با روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور در ایران، اغلب تحلیلگران مبنا را بر این گذاشتند که روابط ایران و عربستان سعودی رو به بهبودی بگذارد. آنها به سوابق روحانی در تلاش برای انعقاد توافقنامه امنیتی با عربستان سعودی در زمان تصدی دبیری شورای عالی امنیت ملی استناد می کنند.

سایت دیپلماسی ایرانی در یاداشتی می نویسد: زمانی که روحانی در راس شورای عالی امنیت ملی قرار داشت ( 1988)، شب هاب متمادی با نایف، برادر پادشاه عربستان و وزیر کشور وقت این کشور به مذاکره می نشست تا یک توافق امنیتی را پس از سال ها تنش در روابط تهران و ریاض، نهایی کند. در زمان امضا این قرارداد، پادشاه عربستان از اتهاماتی که علیه ایران در موضوع انفجار سال 1996  برج الخبر مطرح می شد، چشم پوشی کرد و ایران نیز خاطره کشتار زایران ایرانی در درگیری با نیروهای امنیتی عربستان (1987) را کنار گذاشت.

گویا تقدیر باید اینگونه پیش می رفت که روحانی زمانی به ریاست جمهوری برسد که نایف مرده و مدتی بعد، آخرین شاهد تلاش های طرفین، یعنی ملک عبدالله نیز سفر آخرت در پیش بگیرد. حال پس از عبدالله، سلمان بر تخت پادشاهی نشسته، سلمان تمام تلاش های برادرش عبدالله برای اقناع آمریکا به حمله نظامی به ایران را دیده است. او نیز تمام توان دیپلماتیک کشورش و حتی ابزار نفت را به کار گرفت تا ایران را بیشتر تحت فشار قرار داده و از طرفی مانع توافق هسته ای غرب با کشورمان شود. او یمن و حرکت مردمی اش را جنگ نیابتی تلقی کرد و رسما به یمن حمله برد. همانگونه که از تمام از حمایت تمام قد ریاض از گروههای معارض سوری و تنش با دولت شیعه عراق نیز دست نکشید.

امروز و بعد از گذشت پنج سال از اولین بار که ویکی لیکس اقدام به انتشار صحبت های درگوشی حاکمان ریاض با همتایان آمریکایی و غربی خود کرد، بار دیگر این سایت دست به افشای اسنادی زد که میزان خصومت و کینه توزی ریاض علیه کشورمان را نشان می دهند. اگر پنج سال پیش، پادشاهان سعودی در پشت لبخندهای دیپلماتیک خود دشمنی ها را مخفی می کردند، این بار هراسان از تحولات منطقه و شکست توطئه هایی که برای کشورمان تدارک دیده بودند، رسما ابایی از تائید اسناد ویکی لیکس و محتوای آنها ندارند. آنچه همه این اسناد و این پنج سال برای ما روشن می کند این است که سیاست های عربستان علیه ایران، با همان شدت از خصومت، اما حالتی علنی پیدا کرده است.

منبع: فرهنگ نیوز