به گزارش عصر فرهنگ؛ یزد ندا نوشت: چشم و هم چشمی زمانی آغاز می شود که فردی بخواهد احساس کمبود خود را با استفاده از دارایی صرفا مالی و ظاهری جبران کند.

پدیده ناهنجار چشم و هم چشمی پدیده‌ای است که در میان بیشتر مردم جامعه ـ چه مرد، چه زن ـ وجود دارد به طوری که آنها را وادار می‌کند پیوسته خود و زندگی‌شان را با دیگران مقایسه کنند.

ريشه يابي علل چشم و هم چشمي

چنان كه گفته شد منشأ چشم و هم چشمي را مي بايست در برخي از غرايز طبيعي و فطري بشر جست. اگرچه شخصي كه گرفتار بيماري چشم و هم چشمي مي شود و اين نابهنجاري را در خود رشد و تقويت مي كند به كژي و بيراهه مي رود. در انسان ها غريزه الگوپذيري وجود دارد. همين غريزه است كه آدمي را براي رشد و تعالي و تكامل و جامعه پذيري آماده مي كند. كودكان با تقليد، واژگان را مي آموزند و با تقليد از رفتار بزرگ ترها خود را با محيط اجتماعي هماهنگ مي كنند و با بهره گيري از آن دانش هاي نظري و تجربي منتقل مي شود و تكامل و رشد فردي و اجتماعي در جوامع انساني روز به روز فزوني مي يابد.

اما كساني كه دچار نابهنجاري رفتاري چشم و هم چشمي مي شوند از اين مسئله (الگوپذيري و تقليدكردن فطري بشري) به درستي بهره نمي گيرند و آن را در جايي نادرست هزينه و خرج مي كنند. همانند اين مسئله را قرآن درباره تقليد از باورهاي نادرست و آيين ها و اعمال و مناسك خرافي مطرح مي سازد و آن را به عنوان تقليد غيرمجاز و ناروا مورد سرزنش قرار مي دهد.

بنابراين مي بايست به كساني كه گرفتار چشم وهم چشمي هستند آموخت به جاي آن كه در اين حوزه ها از ديگري تقليد كنند، در اموري تقليد كنند كه براي آنان مفيد و سازنده است.

عامل ديگري كه قرآن براي چشم و هم چشمي برمي شمارد، تكبر است. تكبر خصوصيت ضداخلاقي است كه در همگان به گونه اي وجود دارد. اين خصوصيت كه از آن به رذيلت اخلاقي ياد مي شود موجب مي شود تا شخص خود را برتر از ديگري بيابد. از اين رو مي كوشد تا به هر شكلي شده برتري خويش را نشان دهد و خود را فراتر و بزرگ تر و برتر از ديگري بنماياند. اين گونه است كه چيزهايي كه در خود مي يابد به رخ ديگري مي كشد و در اموري كه احساس مي كند كه از برتري برخوردار نيست تظاهر به دارايي آن مي نمايد. از اين رو مسئله چشم و هم چشمي به عنوان تظاهر براي برتري جويي مطرح مي شود و شخص مي كوشد تا با تظاهر برتري خود را نشان دهد.

نارضایتی شغلی،خود کم بینی،مشکلات زندگی شخصی،کودکی سخت، نبود اعتماد به نفس و ایمان ضعیف به خداوند را می توان از عوامل چشم و هم چشمی عنوان کرد.

متاسفانه مردمان شهر قناعت نیز امروزه به صورت چشمگیری دچار آفت چشم و هم چشمی شده اند و این ناهنجاری مانند تارهای عنکبوت بر زندگی و روابط اکثر یزدی ها تنیده شده است.

خانم «ف.آ » که همسر یک کارگر ساده است و در ماه چهارم بارداری به سر می برد به دلیل زایمان جاری و خواهر شوهرش در بیمارستان خصوصی می خواهد با فروش انگشتر و سرویس طلای خود از رقابت با فامیل شوهر جا نماند.

خانم شایق که دختر عقدی دارد و در تب و تاب خرید جهیزیه است می گوید: نباید دخترم از بقیه کمتر باشد.

شوهر خانم شایق که بازنشسته یک کارخانه است و کارگری ساده می گوید: خدا لعنت کند کسی را که این زرق و برق ها را مد کرد مگر مردم قدیم ها چطور زندگی می کردند، حالا من پول قابلمه کریستال و چدن، سرویس چنینی، ظروف دکور، پرده سلطنتی، گوشت کوب و آب پرتقال گیری برقی، مبل فلان و گاز بهمان، یخچال ساید بای ساید و ... را از کجا بیاورم.

خانم و آقای انتظاری به زودی نوه دار می شوند، آنها را در مغازه سیسمونی دیدیم و آنها وارد گفتگو شدیم، خیلی ناراحت بودند، از آنها دلیل اضطرابشان را پرسیدیم گفتند: دخترمان می گوید خانه پسر خاله شوهرم که برای دیدن سیسمونی کودکش رفتیم سرویس خواب داشت، 5 دوچرخه کوچک! 3 تا سه چرخه! ارگ بزرگ! ماشین برقی 1میلیون و نیم! روی هر چرخی یک عروسک بزرگ و حدود پنجاه جفت کفش و غیره. وقتی دخترم اینها را تعریف می کند و می بیند نمی خواهم جلو فامیل شوهرش و فامیل خودمان چیزی کمتر داشته باشد و نارحت شود، می خواهم دخترم سربلند باشد.

یکی از بانوان یزدی عنوان می کرد: وقتی به خانه دوست شوهرم می رفتیم دو الی سه نوع غذا، دسر ها و ژله و .. غذای بیرون و خلاصه زیاد خرج می کردند و ما نیز به دلیل نبود امکان مادی در برگزاری چنین مهمانی هایی با این خانواده قطع رابطه کردیم.

وقتی انسان قدری اطراف خود را با دقت نظاره می کند چنین مواردی به وفور دیده می شود و یک رسوم غلطی مانند مراسم پاتختی و چیدن جهیزیه عروس و مراسم جهاز برون برای به نمایش گذاشتن داشته و نداشته ها و یا مراسم چیدن سیسمونی به نوعی آفت و زمانی برای بروز بیشتر چشم و هم چشمی را فراهم می کند.

دکتر ترکمانی مشاوره ، چشم و هم چشمی  را بزرگترین مشکل در خانواده‌های یزدی عنوان می کند و می گوید: متأسفانه خانواده‌ها در همه امور از خرید، ازدواج و مهمانی دادن و گرفتن با هم رقابت مادی دارند و این یکی از دلایل از همین پاشیدگی خانواده‌ها است.

امام خامنه ای می فرماید :« من گمان می‌کنم این‌که در جهیزیه‌ی حضرت زهرا (علیهاالسلام) این قدر سادگی رعایت شد... این حد را حفظ کردند. این یک جنبه‌ی نمادین داشت. برای این‌که بین مردم مبنا و پایه‌ای باشد برای عمل به آن، تا دچار این مشکلاتی که بر اثر زیاده‌روی‌ها پیش می‌آید، نشوند.
و در جایی دیگری امام خامنه ای تاکید دارند: زندگی را ساده بردارید، البته ما خیلی هم اهل زهد و تقوا نیستیم. خیال نکنید. آن سادگی که ما می‌گوییم، آن سادگی زُهّاد و عُبّاد و اینها نیست. سادگی به نسبت این کارهایی است که مردمِ امروز می‌کنند. و الّا نه، سادگی ما را اگر چنانچه آن مردان خدا بیایند نگاه کنند شاید هزار تا ایراد هم به آنچه که ما سادگی می‌دانیم بگیرند.

زندگیتان را بر پایه‌ی اسراف قرار ندهید، زندگی را ساده قرار دهید. زندگی را آن طوری که خدای متعال می‌پسندد قرار دهید و از طیّبات الهی بهره‌مند شوید بر حسب اعتدال و عدالت. هم اعتدال و میانه‌روی و هم عدالت. یعنی ملاحظه‌ی انصاف را بکنید، ببینید دیگران چطوری‌اند. خیلی بین خودتان و دیگران فاصله درست نکنید.
یکی از موجبات سعادت خانواده‌ها و اشخاص، این است که تقیّدات زاید و تجمّلات زیادی و پرداختن بیش از اندازه‌ی لازم به امور مادی، از زندگیها دور شود. لااقل بخش اصلیِ زندگی محسوب نشود. یک چیز حاشیه‌ای، یک کنار باشد. زندگی را از اوّل بایدساده برداشت و محیط زندگی را باید محیط قابل تحمّلی کرد.
ساده زندگی کردن منافاتی با رفاه هم ندارد. آسایش هم که اصلاً در سایه ساده زندگی کردن است.»

آیت الله ناصری امام جمعه یزد و نماینده ولی فقیه در استان اعتقاد دارد: یکی از مهمترین مسائلی که سبب عقب افتادن و سخت شدن ازدواج‌ها می‌شود، چشم و هم‌چشمی و عقب افتادن این امر مهم هزینه‌های بسیار زیادی برای جامعه دارد‌.

اثرات چشم و هم چشمی

اعتیاد، طلاق، فقر و اختلافات خانوادگی، کم شدن صله رحم و دید و بازدید های خانوادگی، عقب افتادن ازدواج جوانان از نتایج همین رفتار غلط است، گیر و دارهای ناشی از چشم و هم چشمی گاهی شکاف‌های بزرگی را در خانواده پدید می‌آورد؛ رقابت ناسالم مالی در بین افراد بدون در نظر گرفتن شرایط مالی خانواده انزوای فردی را به دنبال دارد و یکی از عوامل مهم در طلاق زوج‌هاست که در گام اول با طلاق عاطفی شکل می‌گیرد و این در حالی است که فرزندان و در واقع نسل آینده جامعه از این رفتار ناهنجار قربانیان اصلی این رفتار هستند.

اجتناب از چشم و هم چشمی افزایش اعتماد به نفس و الگو سازی مناسب در خانواده باعث می شود تا افراد یک جامعه احساس کمبود نداشته و این عزت نفس به نوعی قناعت را به دنبال دارد.
 

انتهای پیام/