با رونق پيدا كردن توليد آثار سينمايي و فيلم‌هاي ويدئويي به صورت غيرقانوني و زيرزميني، اين بار پديده جديدي به نام «تئاتر زيرزميني» در حال گسترش است. البته اجراي بدون مجوز نمايش از مدت‌ها قبل با عنوان تئاتر محفلي باب بوده اما در شيوه جديد به جاي اجرا در ميان جمع‌هاي چند‌نفره و خودماني، با تبليغ در شبكه‌هاي اجتماعي مخاطبان عام را جذب مي‌كنند؛ اقدامي كه تا به حال از چشم مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به دور مانده است.
  
بفرماييد تئاتر
يكي از گروه‌هاي تئاتري در صفحه رسمي خود در فيسبوك اقدام به تبليغ اجراهايي مي‌كند كه نام اجرا را نمي‌توان در هيچ كدام از سالن‌هاي رسمي تئاتر و سايت‌هايي كه اخبار تئاتر را پوشش مي‌دهند يا بليت‌هاي نمايش‌ها را در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌دهند، اثري از آنها ديد. اما تصاوير اجراها و تبليغ‌هايي كه در سايت ديده مي‌شود در نوع خود جالب توجه است، مخصوصاً اينكه تأكيد شده اين نمايش‌ها در محيطي غيررسمي اجرا مي‌شود! با پيگيري‌ها مشخص شد محل اجراي اين نمايش‌ها واقع در خيابان شهيد مطهري و در يك منزل به ظاهر مسكوني است. علاقه‌مندان براي تماشاي آثار اين گروه مي‌توانند با شماره‌اي كه در صفحه اجتماعي درج شده تماس بگيرند و جا رزرو كنند.

گروه تئاتري براي اجراهاي خود بليت‌ نمي‌فروشند و طبق گفته مسئول رزرو، تماشاگران بعد از پايان نمايش هر مبلغي را كه مدنظر خودشان است، پرداخت مي‌كنند.

در اين نمايش بازيگراني چون باران كوثري، سيما مباركشاهي، حسين ذوقي، ميلاد رحيمي، امير سفيري، حسام محمودي و احسان بيات‌فر حضور دارند.

با اين اقدام عملاً وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و معاونت هنري اين وزارتخانه دور مي‌خورد. براي اجراي نمايش نيز لازم نيست مراحل قانوني طي شود. اين ناديده گرفتن آشكار قوانين در حالي صورت مي‌گيرد كه عوامل اجراي نمايش «داستان‌هايي از بارش مهر و مرگ» و كارگردان نمايش از افرادي هستند كه در تئاتر فعاليت حرفه‌اي داشته‌اند و از چند و چون امور و روال قانوني دريافت مجوز نمايش آگاهي دارند اما از روي علم و عامدانه قانون را زير پاي گذاشته‌اند. نگاهي به صفحه اختصاصي اين گروه نشان مي‌دهد كه پيش از اين نيز چند نمايش ديگر به همين شيوه اجرا شده كه همگي بدون اطلاع وزارت ارشاد بوده است.

نمايشنامه «داستان‌هايي از بارش مهر و مرگ» نوشته عباس نعلبنديان است. نعلبنديان سابقه نه‌چندان روشني در تئاتر دارد؛ اين نويسنده به دليل سبك نگارشي خاصي كه همراه با به كار بردن نوشتارهاي غلط مانند نوشتن «سدا» به جاي «صدا» است، جايگاه خاصي را براي خود در تاريخ نمايش‌نويسي مدرن ايران به دست آورده است. نمايشنامه «داستان‌هايي از بارش مهر و مرگ» متني چند پرده‌اي است كه براساس آنچه اميال فروخفته جنسي ناميده مي‌شود، شكل گرفته است. به طوري كه در پرده نخست آن، يك مادر و دختر به دنبال راهي براي جابه‌جا كردن جسد مردي هستند كه با هر دو نفرشان رابطه نامشروع جنسي داشته‌ است. با عذرخواهي از خوانندگان گرامي، بخشي از ديالوگ‌هاي اين بخش از نمايش مربوط به زير لحاف و در هنگام رابطه جنسي است! در پرده ديگر از اين نمايش نيز گرايش‌هاي همجنس‌گرايانه ميان يك معلم و شاگردش بيان مي‌شود.

آيا اين نمايشنامه در حالت عادي از سوي اداره كل هنرهاي نمايشي قابل اجرا شناخته مي‌شد؟ شايد يكي از دلايل اجراي زيرزميني تئاتر «داستان‌هايي از بارش مهر و مرگ» فرار از قانون و البته هنجارهايي باشد كه نوشته‌هاي نويسندگاني چون نعلبنديان كمتر در چارچوب آنها تعريف شده است. «جوان» به دليل رسالت اخلاقي خود موضوع اجراي چنين نمايشي را با مهدي شفيعي، مدير كل هنرهاي نمايشي و حسين موذن، سرپرست شوراي ارزشيابي و نظارت اداره كل هنرهاي نمايشي در ميان گذاشت كه هر دو مدير با اذعان به بي‌اطلاعي اداره كل هنر‌هاي نمايشي از اجراي چنين نمايشي قول برخورد با اجراهاي غيرقانوني و زيرزميني تئاتر را دادند. موذن در اين باره به «جوان» گفت: هرگونه اجراي نمايش در هر قالبي و به هر شكلي نيازمند دريافت مجوز از اداره كل هنرهاي نمايشي استان يا مركز است و قانون تنها سه استثنا را قائل شده كه شامل اجراهاي دانشگاهي براي دانشجويان، اجراي تئاتر در مدارس براي دانش‌آموزان و اجراي تئاتر در كانون پرورش فكري كودكان و نوجونان است كه آن مراكز حكم مخصوص به خودشان را دارند.

وي گفت: برخي‌ها تلاش دارند از فضاي تئاتر كشور سو‌ءاستفاده كنند كه قطعاً آنها مورد پيگرد قانوني قرار خواهيم داد.

موذن تصريح كرد: پيش از اين نيز گزارش‌هايي درباره فعاليت‌هاي غيرقانوني در حوزه تئاتر به اداره كل رسيده بود اما به دليل كمبود مستندات تا به حال امكان برخورد با آنها وجود نداشته است. وي افزود: هيچ مجوزي از سوي شوراي نظارت و ارزشيابي براي اجراي نمايشنامه عباس نعلبنديان صادر نشده است.

سرپرست شوراي ارزشيابي و نظارت اداره كل هنرهاي نمايشي با بيان اينكه قطعاً با متخلفان برخورد قانوني خواهد شد، تأكيد كرد: هيچ‌گونه توجيهي براي قانون‌شكني وجود ندارد، قوانين براي همه يكسان و از نظر ما تفاوتي ميان گروه‌هاي حرفه‌اي، آماتور يا دانشجويي در تابعيت از قانون وجود ندارد.

موذن با درخواست از رسانه‌ها براي كمك به سالم‌سازي فضاي تئاتر كشور گفت: تلاش داريم تا براساس دغدغه‌هاي فرهنگي مقام معظم رهبري محيط مناسب و سالمي را در تئاتر كشور ايجاد كنيم.

جوان