به گزارش عصرفرهنگ؛ محله دارالشفای یزد یکی از قدیمی ترین محله های بافت تاریخی این شهر است. محله ای که در کنار محله سر شناس مسجد جامع قرار گرفته است. موج تغییر کاربری بناهای تاریخی به کافه و اقامتگاه آرام آرام در حال نفوذ به این محله نیز هست. با این حال به دلیل مجاورت با دو مسجد جامعه و حظیره، دارالشفا یکی از مهمترین محورهای ترافیکی و پارکینگ های بافت تاریخی است. 

 از مدت ها پیش یکی از خیابان های محله دارالشفا که به خیابان اصلی ختم می شد با مشکل قرار گیری یک بنا در محل گذر روبرو بود. هر چند بافت تاریخی یزد به خیابان های کاهگلی، پیچ در پیچ و تو در تو اش معروف است اما به نظر می رسید که مدیریت شهری و مدیریت میراث فرهنگی شهر یزد قصد رفع مشکل این خیابان و تخریب بنای مزاحم را داشتند.

این بنا که با نام مسجد رقیه شناخته می شد از مدت ها پیش  در آستانه تخریب بود و براساس گفته های اهالی، مالکان آن نیز قصد مرمت آن را نداشتند و از سوی دیگر میراث فرهنگی یزد نیز آن را فاقد پیشینه تاریخی می دانست.

ملک از مدتی قبل توسط داربست محفوظ شده بود، ترک های عمیقی بر دیوارش افتاده بود و به نظر می رسید در آستانه تخریب است. با این وجود مسئولان میراث فرهنگی این شهر بدون اعلام دلایل خود و توجیه افکار عمومی اجازه تخریب این بنا را صادر کردند، اتفاقی که باعث ایجاد حواشی ای شد. پس از ثبت جهانی شهر یزد، حساسیت روی تک تک پلاک های بافت تاریخی این شهر بالا رفته است و کوچکترین تغییر و ساخت و سازی مورد توجه قرار می گیرد. با این وجود حتی نهاد مسئول بافت تاریخی این شهر بدون اطلاع رسانی صحیح اقدام به تخریب بناهای در بافت تاریخی می کند. اتفاقی که شائبه برانگیز است و به ایجاد شایعات تخریب بناهای تاریخی دامن میزند. 

برای تخریب این بنا مالکان و مدیریت شهری گویا به تفاهمی رسیده بودند و پس از مدتی از داربست کشی اطراف این بنای خطرناک که در حال ریزش بود، بنا تخریب شد.

اما در مجاورت این بنا دیواری نیز در حال ریزش قرار داشت. دیواری که حالا پس از تخریب بنا، تخریب شده و مشخص شده که پشت آن یکی دیگر از بناهای تاریخی فراموش شده شهر یزد قرار دارد. این اتفاق موجب شد که برخی این تخریب را تخریب یک بنای ارزشمند بدانند. 

پس از تخریب بنای داخل خیابان و دیوار مجاور آن، برخی مدعی شدند که  بقعه، مسجد و بخشی از خانه منسوب به غیاث الدین نقشبند یزدی هنرمند شهیر عهد صفوی و وزیر شاه عباس صفوی تخریب شده است. 

 این خبر باعث واکنش اداره کل میراث فرهنگی استان یزد شد و آنها توضیح دادند که بنای تخریب شده دارای ارزش تاریخی نیست و از سویی این منطقه بقعه یا مسجد غیاث الدین نیز نبوده است. با این حال تخریب این بنا باعث شد که بخشی از یک خانه تاریخی پشت دیوارهای فراموشی شهر یزد نمایان شود و حالا اداره کل میراث فرهنگی وعده داده که موضوع خانه غیاث الدین شود.

بافت تاریخی شهر یزد پر از خانه هایی است که درهای آن مدت هاست باز نشده، خانه های ارزشمندی که برخی به مشاهیر این شهر تعلق داشتند و برخی از آنها تنها طی اتفاقات مشابهی که برای خانه منتسب به غیاث الدین رخ داد، کشف می شود. این اتفاق لزوم پایش این بافت تاریخی را بیش از پیش می کند.

با این وجود سازمان میراث فرهنگی در پرونده ثبت جهانی شهر یزد نیز مانند باقی آثار ثبتی رفتار می کند و پس از ثبت شدن این شهر در یونسکو وضعیت آن فرقی با باقی آثار تاریخی ندارد. اتفاقی که می توان مشابه آن را در آثار ثبت جهانی شهر شوش، آبشارهای شوشتر و قنات های ایران دید. مسئولان میراث فرهنگی به جای حفظ و ارتقا بناها و آثار تاریخی با ثبت جهانی مدتی است در مسابقه ای با خود تنها به دنبال بالا بردن عدد آثار ثبتی هستند و پس از مختومه شدن هر پرونده آن را فراموش می کنند.

بافت تاریخی شهر یزد پس از ثبت جهانی با چالش های زیادی روبرو است. لزوم حفظ حریم و ارتفاع بناهای تاریخی و جلوگیری از ساخت و ساز و تخریب بناهای بافت تاریخی باعث شده که همواره نگرانی خروج از ثبت جهانی این شهر وجود داشته باشد. از سوی دیگر یزد یک شهر زنده است که نیاز به توسعه شهری دارد. چالشی که با وجود گذشتن مدت ها از ثبت جهانی هنوز فکری برای مدیریت آن نشده است.

یزد رسا

 انتهای پیام/