به گزارش عصر فرهنگ، حسن بهشتی‌پور و مهدی محمدی دو کارشناس مسائل بین‌المللی، در شبکه خبر  بیانیه هسته ای لوزان در سوئیس را بررسی کردند.

بهشتی پور مهم ترین نکته بیانیه لوزان را به رسمیت شناختن غنی سازی در ایران دانست و در عین حال نسبت به ترتیبات اجرایی کد 3.1 ابراز نگرانی کرد.

وی همچنین بر توافقی که قابل تفسیر و برداشت مختلف نباشد تاکید کرد.

مهدی محمدی نیز وجود تعلیق تحریم های اقتصادی و نیز یک برنامه غنی سازی محدود در ایران را از نقاط مثبت این بیانیه دانست. وی افزود ما نیز موافق توافق هستیم، اما یک توافق خوب، اگر توافقی کردیم که امتیازهای جدی دادیم اما تحریم ها لغو نشود توافق خوبی نخواهد بود.

وی ایرادات بیانیه لوزان را اینگونه برشمرد که : برنامه غنی سازی اعلام شده با نیاز ایران تطابق ندارد؛ شرایط تعلیق تحریم ها نیز مورد ابهام است، مشکل جدی زمان بندی وجود دارد، دسترسی های فراپروتکلی و ترکیب با آن با موضوع PMD خطراتی در بر دارد، و بالاخره از دست رفتن مواد هسته ای که مهمترین سرمایه ایران است.

در ادمه بهشتی پور گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی تنها نهاد با صلاحیت بین المللی است که از نظر فنی می تواند درباره اجرای تعهدات  توافق احتمالی نظارت کند. وی افزود از آذر سال 92 آژانس در همه گزارش هایش اعلام کرده ایران  تعهدات خود در توافق ژنو را انجام داده است.

در ادامه مهدی محمدی تاکید کرد که رفع یا تعلیق تحریم ها به  زمانی که آژانس انجام تعهدات ایران را که بازگشت ناپذیر نیست تایید کند موکول می شود.

بهشتی پور بر نقش نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد صلاحیت دار در توافق تاکید کرد اما محمدی تاکید داشت مذاکره کننده باید سازوکار متفاوتی برای نظارت ایجاد کند. محمدی تاکید کرد چیزی به نام لغو همزمان وجود ندارد، ما کارهایمان را تمام می کنیم، آژانس تایید می کند و آن زمان آمریکا نسبت به توقف تحریم ها احتمالا اقدام می کند.

بهشتی پور افزود وزیر خارجه ایران به صراحت می گوید بعد از تیرماه بخش اقتصادی، انرژی و مالی تحریم ها لغو می شود.

محمدی گفت متن بیانیه مشترک درباره تحریم های آمریکا می گوید آمریکا اجرای تحریم ها را متوقف می کند، اما زیرساخت حقوقی آن باقی می ماند و این هم مشروط به گزارش دهی آژانس است و چیزی به نام لغو و همزمانی وجود ندارد.

این کارشناس مسائل هسته ای درباره قطعنامه های شورای امنیت نیز گفت متن بیانیه مشترک می گوید یک قطعنامه جدید در این شورا تصویب می شود و محدودیت هایی در آن اعمال می شود بدین ترتیب سرنوشت تحریم ها نامشخص است.

وی افزود در دشمنی آمریکا تردیدی نیست و توافق با آمریکا را نمی توان بر اساس اعتماد انجام داد، زمانی که زیرساختهای سانتریفیوژها برچیده شد و قلب رآکتور تغییر یافت و اگر آمریکا به تعهداتش عمل نکرد بازگشت پذیری چگونه و طی چه زمانی ممکن است؟

بهشتی پور افزود در صورت تخلف آنها، وجود هزار سانتریفیوژ آماده به کار در فردو بالاقوه ضمانتی برای اجرای تعهدات طرف مقابل است. ما کشوری تحت فصل 7 شورای امنیت هستیم که قصد داریم با دیپلماسی از این وضع خارج شویم، بعلاوه فرایند اعمال دوباره تحریم ها زمان بر است.

محمدی گفت: بیانیه مشترک درباره پایان محدودیت ها بر برنامه هسته ای ایران ابهام دارد و بر اساس متنی که آمریکایی ها منتشر کرده اند پس از پایان این دوره دوباره باید مذاکره کنیم. باید در توافق نهایی به صراحت اعلام شود پس از پایان این دوره محدویت بر برنامه هسته ای ایران کاملا رفع شود.

بهشتی پور در ادامه گفت: هنوز این موضوع نهایی نشده و  باید تا تیرماه صبر کنیم تا ببینم این موضوع چگونه حل و فصل می شود. وی افزود مسئله آمریکا با ایران کلا بهانه است و این روند این بهانه را از دست دشمن خارج می کند.

محمدی با مثبت خواندن موضوع راکتور اراک در بیانیه مشترک به دو موضوع تاکید کرد که باید در توافق نهایی تعیین تکلیف شود. اولا بازطراحی این راکتور مشروط به یک زمانبندی مشخص باشد و ثانیا سوخت مصرف شده راکتور بدون مابه ازاء صادر نشود.

محمدی نسبت به موضوع نظارت و بازرسی ها بر اساس آنچه در بیانیه مشترک آمده هشدار داد و گفت: اولا در بیانیه مشترک آمده که ایران ابتدا داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا می کند که این موضوع بر اساس قانونی که در سال 1385 تصویب شده منع قانونی دارد.

وی افزود: دسترسی هایی که  درون بیانیه مشترک برای آژانس در نظر گرفته شده  فراتر از پروتکل الحاقی است، دسترسی بیشتر یعنی رژیم ویژه بازرسی، کشورها در جهان حداکثر پروتکل الحاقی را اجرا می کنند، کسی با دسترسی فراتر از پروتکل الحاقی موافقت نکرده است.

به گفته محمدی دسترسی فراتر از پروتکل به دو موضوع باید بررسی کند اولا دسترسی به زنجیره تامین، مجموعه شرکتها، افراد، ظرفیت های داخلی، قطعات و شرکت های داخلی و خارجی که برنامه هسته ای ما را تامین می کند. چنین چیزی در تعهدات هسته ای جهان بی سابقه است و به معنای دسترسی سرویس های اطلاعات غربی به مجموعه تامین ماست.

وی افزود موضوع دیگر بحث PMD است، پی ام دی پل بین بخش هسته ای و دفاعی ماست، پی ام دی بهانه ای است برای ورود به حوزه تسلیحات متعارف و به خصوص حوزه موشکی ایران.

محمدی افزود در حوزه دسترسی و بازرسی اگر چیزی که اینجا آمده و توافق نهایی تکرار شود، دوران جدیدی در خروج اطلاعات، عملیات سایبری و ترور ما را تهدید می کند.

وی افزود: به نظر می رسد دوستان ما کمی عجله کردند و اصول بیانیه مشترک به شدت مبهم وتفسیر پذیر است.

وی ادامه داد ما به جای اینکه محدودیت های 10 ساله و دسترسی های 15 ساله و 25 ساله را بپذیریم، قطعنامه های شورای امنیت که بر تعلیق فعالیت غنی سازی و آب سنگین تاکید دارد را اجرا می می کردیم،  ما محدویت های حیرت انگیزی را می پذیریم که شاید اگر به سراغ اجرای قطعنامه ها می رفتیم راه ساده تری بود، ما اکنون نیز قطعنامه جدیدی می پذیریم.

بهشتی پور تاکید کرد که ما در شرایط جدید دستاورد مهم ادامه غنی سازی را داریم.  وی با اشاره به برخی مفاد و ساز و کار پروتکل الحاقی اعلام کرد دسترسی ها سازو کارهای مشخص خود را دارد و بعلاوه در توافق نهایی سازو کاری برای حل اختلاف و نیز نوع دسترسی ها از جمله دسترسی مدیریت شده پیش بینی می شود.

محمدی همچنین درباره تحقیق و توسعه گفت در این زمینه در توافق نهایی هیچ نوع محدودیتی نباید باشد.

بهشتی پور با اشاره به اینکه تحقیق و توسعه جزو خطوط قرمز است و در توافق نهایی ما با موفقیت جلو می رویم و برای دانشمندان ما عرصه های عملی جدیدی برای دانشمندان ما فراهم می شود.

محمدی در پایان گفت: مذاکره کننده گان کشورمان زحمت بزرگی کشیده اند اما طی 3 ماه آینده نیازمند زحمت ببزرکتری است برای رسیدن به توافقی بر اساس راستی آزمایی و ضمانت های محکم داشته باشیم نه مبتنی بر اعتماد. آمریکا دشمن ماست ما بر اساس اعتماد به آمریکا و  اینکه انشاءالله بدقولی نمی کند حق نداریم درباره حقوق این ملت در 20 سال آینده تصمیم بگیریم و حتما همین طور است.