به گزارش یزدرسا، طی چند سال اخیر عده‌ای مطلبی مطرح کردند با این محور که «وارد دوره ترسالی شده‌ایم» مطلبی که چندی قبل صادق ضیائیان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در واکنش به آن گفت: «این را نمی‌دانم چه کسی بیان کرده است. این مطلب را هیچ مرجعی از سازمان هواشناسی کشور عنوان نکرده است. این درست نیست که ما وارد دوره ترسالی شده‌ایم. براساس آنچه چندین سال قبل هم گزارش دادیم از نظر تغییر اقلیم و سناریوهایی که در تغییر اقلیم وجود دارد، ۵۰ سال آینده و ۱۰۰ سال آینده تعداد سال‌های خشک ما به‌مراتب بیش از تعداد سال‌های تر است.»

این درحالی است که میزان بارندگی پنج ماه نخست سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ۲۵ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۴۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید: «آنچه مسلم است با توجه به کمبودی که تاکنون داشته‌ایم بارش‌های نرمال در اسفند حتی اگر تا فروردین ادامه یابد، نخواهد توانست کمبود بارش‌‌ها را جبران کند. از سوی دیگر از سال‌های گذشته وضعیت آب‌های زیرزمینی مناسبی نداشتیم و از این‌سو خشکسالی‌ها و آنچه از ابتدای سال آبی تاکنون بوده وضعیت خوبی را نشان نمی‌دهد.»

در همین ارتباط و با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی که طی سال‌های اخیر در آن قرار گرفته‌ایم با یک کارشناس آب گفتگو کرده‌ایم.

سید مجید میررکنی کارشناس آب و عضو هیئت علمی دانشگاه یزد در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: به طور معمول سال به چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان تقسیم می‌شود اما اگر بخواهیم رخدادهای اخیر را متوجه شویم باید به فصل‌بندی سال به روش‌های دیگر توجه کنیم.

الگوی دما و الگوی بارندگی با هم همخوانی ندارند

وی افزود: در یکی از روش‌ها سال را بر اساس دما فصل‌بندی می‌کنند که بر این مبنا سال به دو فصل سرد و گرم تقسیم می‌شود؛ در فصل گرم دما زیر صفر درجه نیست و در فصل سرد طی ۲۴ ساعت دما زیر صفر درجه خواهد بود. اما به کمک بارندگی نیز می‌توان سال را فصل‌بندی کرد که دو تا فصل تر و خشک داریم فصل تر زمانی است که بارندگی داریم و فصل خشک وقتی است که بارندگی نداریم.

عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد اظهار داشت: چیزی که به طور معمول انتظار می‌رود این است که فصل تر و فصل سرد توأم باشند، یعنی وقتی هوا سرد می‌شود بارندگی هم داشته باشیم؛ اما طی سال‌های اخیر اگر دقت کنیم می‌بینیم که این همزمانی وجود ندارد به عنوان مثال همین امسال را اگر در نظر بگیریم می‌بینیم که قبل از اینکه هوا خیلی سرد شود شاهد بارندگی بودیم بعد وقتی زمستان -بر مبنای دما- شروع شد دیگر تقریبا هیچ بارندگی نداشتیم لذا آن الگوی معمولی که انتظار داشتیم به هم خورده است یعنی فصل سرد و فصل تر توأم نیستند. این را در مباحث هواشناسی اصطلاحا می‌گویند «جابجایی الگوها» یعنی الگوی دما و الگوی بارندگی با هم همخوانی ندارند و یک جابجایی در این الگوها اتفاق افتاده است.

با پدیده «گرمایش جهانی» مواجه هستیم

میررکنی خاطرنشان کرد: به طور معمول ما انتظار داریم از اواسط پاییز و همراه با سرد شدن هوا، بارندگی‌ها شروع شود؛ اول در پاییز به شکل باران و در زمستان به شکل برف باشد و دوباره در بهار به شکل باران، اما الان این اتفاق نیفتاده است و ما در پاییز یک بارندگی داشتیم، در زمستان اصلا بارندگی نداشتیم و بهار به نظر ان‌شاالله بهار خوبی خواهد بود منتها این خوب بودن بهار و چند بارانی که قرار است در بهار بیاید نباید باعث گمراهی ما شود.

وی عنوان کرد: آن چیزی که این جابجایی الگو را باعث شده و نظم معمول را به هم زده است اصطلاحا به آن «گرمایش جهانی» می‌گویند؛ اگر یک انسان را در نظر بگیریم به طور معمول میانگین دمای بدن انسان ۳۷ یا ۳۷.۵ درجه است اما وقتی این دما یک درجه افزایش پیدا کند می‌گوییم این فرد دچار تب شده است اگر کره زمین را هم همانند یک انسان در نظر بگیریم میانگین دمای کره زمین ۲۸ درجه سانتیگراد بوده که این میانگین بر اساس اندازه‌گیری‌هایی که انجام شده برخی می‌گویند یک درجه و برخی هم می‌گویند یک و نیم درجه افزایش پیدا کرده است.

فصل سرد کوتاه و فصل گرم بیشتر شده است

کارشناس هواشناسی اضافه کرد: لذا کره زمین از حالت عادی خودش خارج شده است و این خروج از حالت عادی باعث شده است که گرمایش جهانی اتفاق افتاده و اینکه می‌گوییم جهانی منظورمان تمام کره زمین است؛ پیامدهای این گرمایش جهانی تغییر اقلیم کل کره زمین است که این را در بحث دما و بارندگی متوجه می‌شویم.

میررکنی تأکید کرد: در بخش دما اتفاقی که افتاده این است که قبلا زمستان بر اساس دما سه ماه یا چهار ماه طول می‌کشید اما الان نهایتا یک ماه شده است یعنی فصل سرد سال خیلی کوتاه شده در حالی که فصل گرم خیلی زیاد شده است و این دقیقا بخاطر گرمایش جهانی است؛ از طرفی الگوی بارندگی جابجا شده است یعنی ما بجای اینکه در زمستان برف داشته باشیم در زمستان هیچ بارندگی نداریم در پاییز بارندگی داشتیم و در بهار هم احتمالا چند بارندگی خواهیم داشت.

تغییر اقلیم را نمی‌توانیم به عنوان ترسالی یا خشکسالی تعبیر کنیم

وی تصریح کرد: ما در حال حاضر در دوره‌ای هستیم که اقلیم در حال تغییر است و این تغییر اقلیم را نمی‌توانیم ترسالی یا خشکسالی بگوییم؛ ترسالی یا خشکسالی پدیده‌های دوره‌ای هستند که مثلا اگر پنج سال ترسالی باشد ممکن است بعد از آن هم پنج سال خشکسالی باشد. اما این اتفاقی که در حال حاضر در حال رخ دادن است دوره‌ای نیست بلکه تغییر است از یک حالتی که قبلا داشته‌ایم به حالت جدیدی که ما قبلا آن را تجربه نکردیم و به آن تغییر اقلیم می‌گویند.

استاد دانشگاه یزد ادامه داد: لذا ما با تغییر اقلیم جهانی مواجه هستیم و اتفاقاتی هم که در حال رخ دادن است مربوط به همین موضوع است که این‌ها باعث خشکی می‌شود و نه خشکسالی؛ خشکی یعنی بارندگی‌ها کمتر و دمای هوا بیشتر می‌شود و این‌ها برگشت‌پذیر هم نیستند یعنی قرار نیست به جایی برسیم که مثلا بعدا دوره‌های تر و دوره‌های دماهای پایین داشته باشیم. لذا تفاوت عمده‌ی وجود دارد بین دو مقوله ترسالی و خشکسالی و آن چیزی که در حال حاضر در حال وقوع است. آن چیزی که در حال وقوع است اصطلاحا به آن «گسترش خشکی» می‌گویند و اینکه چرا این اتفاق می‌افتد عامل اصلی آن گرمایش جهانی است.

انتهای پیام/