معرفی ۵ کتاب جذاب با موضوع «اربعین حسینی»
به گزارش یزدرسا، هر ساله در دهه منتهی به اربعین حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) عاشقان این امام همام راهی مسیر پیاده روی کربلا می شوند تا در این روز در کربلا بیعت خودشان را تجدید نمایند اما امسال به واسطه شیوع ویروس منحوس کرونا و محدودیت عبور و مرور به کشور عراق اقدام به معرفی کتاب با حال و هوای این ایام کردهایم که در ادامه آن را مشاهده میکنید:
*«خس بی سر و پا»، روایتی از شور و حال پیادهروی اربعین
کتاب «خس بی سر و پا» شامل سفرنامه این هنرمند در سال ۹۳ به کربلا است که به بیان شور و حال مردم برای شرکت در اربعین حسینی پرداخته است و در آن تصاویری از پیادهروی شهید همدانی در اربعین حسینی منتشر شده است. این کتاب سال ۱۳۹۵ با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه توسط حوزه هنری همدان در انتشارات سوره مهر چاپ شد.
حمید حسام، نویسنده کتاب درباره این اثر گفت: عنوان «خس بی سر و پا» برگرفته از غزلی است که علامه محمد حسین طباطبایی در سال ۱۳۶۳ سروده است و شاه بیت آن این است: «من خس بی سر و پایم که به سیل افتادم/ او رفت من را هم به دل دریا برد»، تفسیر من، او، سیل و دریا در این بیت در ذائقه من در سالهای دفاع مقدس تفسیر عاشورایی و اربعینی داشت که در آن سالها با دوستان به تحلیل این بیت میپرداختیم و قسمت این بود که دوستانی مانند شهید اسماعیل اکبری و شهید جلیل شرفی که همراه بنده در سنگرها و خاکریزها به تحلیل این بیت میپرداختند به شهادت برسند و ما بمانیم و روزگاری را ببینیم که سیل جمعیت مشتاقانه به دریا روانه هستند و به کانون معنویت که همان کربلا معلی است، خود را برسانند.
در بخشی از این سفرنامه معنوی آمده است:
«کنار موکب، دقایقی درنگ میکنم و گلویی تر؛ و هنگام سوار شدن به اتوبوس، صاحب موکب برگهای را با یک خرما به من میدهد که روی برگه این حدیث نوشته شده است: «قال الصادق (ع): لوقتل اهل الارض به الحسین ماکان اسرافا.» یعنی اگر تمام اهل زمان به خاطر امام حسین (ع) کشته شوند، اسراف نیست!
سوار اتوبوس میشوم و در دفترم مینویسم: «اینجا هیچکس مالک و متعلق به هیچچیز نیست. اینجا همان آرمانشهری است که در هیاهوی عصر مدرنیسم، غریب و ناشناخته مانده است. دین در اینجا دکان دنیاخواهی نیست. مردم این سرزمین فریاد علی (ع) را از اعماق تاریخ شنیدهاند. دین را، چون پوستین وارونه نپوشیدهاند. ریا و تملّق را کشتهاند. مال و جان را برای معامله با خدا میخواهند. برایشان عروس هزاررنگ دنیا، نقاب از صورت کنار زده است و سیمای حقیقی این عجوزهی سستنهاد را میبینند. با حسین زندگی میکنند و با شوق دیدار او راه میروند.»
*سر بر خاک دهکده
سر برخاک دهکده؛ روایت سفر فائضه غفار حدادی(نویسنده کتابهای خط مقدم، یک محسن عزیز و دهکده خاک برسر) از پیاده روی اربعین است که در قطع رقعی و ۱۶۸ صفحه به رشته تحریر در آمده و در آستانه اربعین حسینی توسط انتشارات شهید کاظمی روانه بازار نشر شده است.
کتاب سر بر خاک دهکده روایت سفر یک بانوی نویسنده با چهار بادیگارد قدبلندش از پیاده روی اربعین است. زنی که روزی به دهکده خاک بر سر سفر کرده حالا به دهکده ای سفر می کند که دوست دارد سر بر خاکش بگذارد. دهکده ای که شهردارش همان علمدار کربلا است.
از سفری می نویسد که سراسر رحمت و است و جذبه، رحمتی واسعه از سفره ارباب که در عالم پهن شده و جاذبه ای مغناطیسی که کل عالم را به خود مجذوب کرده است.
این کتاب روایتی است جذاب و خواندنی از پیاده روی اربعین، کتابی ملازم با اشک و خنده ی توامان.
در بخشی از این کتاب آمده است:
مگر یک شهر چقدر ظرفیت دارد؟ نکند این سیل جمعیت که لابد از صبح همین شکلی بوده، از این طرف شهر وارد می شود و به همین حالت از آن طرف شهرخارج می شود؟ شاید هم این چند روز شهر گشاد می شود و جا باز می کند؟ بعید هم نیست! شاید این ایام، امام حسین کربلا را می سپارد به علمدارش. شهردار که او باشد، دیگر همه چیز ممکن است. شهر اندازه یک کشور، کش می آید و بعد که همه را بغل کرد، فشارشان می دهد. آن قدر به هم نزدیک شان می کند که دل هایشان به هم گیر کند. اخبار و احوال شان در هم گره بخورد. از غریبگی مسافت های دور و دراز دربیایند و مثل مردم یک دهکده به هم نزدیک شوند. دهکده ای که انگار زادگاهشان بوده و خانه پدری را هنوز هم دلشان نیامده بفروشند و هر سال اربعین میعادگاهی است که همه رفته ها و هویت گم کرده ها برمی گردند به وطنشان. به هویتشان. به خاکشان. خاکی که برایشان مقدس است. آن قد…
*«قدم عاشقی»؛ شرح حماسه پیادهروی اربعین در امتداد عاشورا
کتاب «قدمهای عاشقی»، که به مناسبت اربعین حسینی تدوین شده، ماحصل سخنرانیهای محمدرضا عابدینی در چند سال اخیر است که در سه گفتار با عناوین اربعین و ظهور حق در طول تاریخ، اربعین امتداد عاشورا تا ظهور و شرح زیارتنامه اربعین تنظیم شده است و به همت دفتر نشر معارف روانه بازار نشر شده است.
گفتار اول دربردارنده نگاه تاریخی - تمدنی به جریان نبرد حق و باطل و نقش انبیا الهی در تاریخ انسانی و تبیین جایگاه حماسه عاشورا و توجه انبیا و اولی الهی به آن، به عنوان گلوگاه تاریخ در این سیر و نسبت یابی اربعین به عنوان فعلیت و امتداد ظرفیتهای عاشورا برای مقدمه سازی ظهور است. گفتار دوم این مبنا را با نگاهی عینی و مصداقی و با تدبر و تجربه اندیشی در متن حماسه پیادهروی اربعین همراه میکند و تلاش میکند با نگاهی تحلیلی و مصداقی به نهضت اربعین ظرفیت آن را به عنوان یک الگوی اجتماعی و تمدنی تحلیل کرده و در نهایت به آسیبشناسی اربعین بپردازد. در گفتار سوم تلاش شده است، به زیارت اربعین به عنوان فصل اخیر و کمالی غایی زائر نگاه شده و شرحی هر چند مختصر بر متن زیارتنامه اربعین، با این مبنا اراده شود.
نویسنده درباره عنوان کتاب در مقدمه آورده است: مخاطبان این اثر همه عاشقان اهل بیت(ع) هستند که در عصر سردی روابط انسانی و ایمانی، عاشقانه و با گرمی محبت حسین(ع) قدم در وادی عشق گذاشتهاند و در پی احیای جمعی نشانه پنجم اهل ایمان در پیادهروی اربعین هستند، به همین جهت نام کتاب «قدم عاشقی» گذاشته شده است.
در بخشی از این کتاب آمده است:
محور جریان اربعین حرکت به سوی امام با مرکب محبت امام است. این وحدتی که در کنگره اربعین ایجاد میشود، حول محور امام حسین(ع) شکل گرفته است. در واقع فرایند ظهور توحید والایی در جریان اربعین در حال وقوع است. همه چیز با مغناطیس محبت امام محک میخورد و سنجیده میشود. وقتی همه جاذبهها به یک سمت باشد، اصطکاک برداشته میشود و همه در یک راستا قرار میگیرند؛ از این رو سرعت سیر انسان به مراتب افزایش مییابد و این یکی از عظیمترین ظرفیتهای اربعین است که میتواند سیر انسان را اولاً واحد و توحیدی کرده و ثانیاً سرعت دهد و انسان را در حرکتها و تصرفات عادی نیز همسو کرده و او را از اصطکاکها، تعارضها و آشوبها نجات داده، وحدت ببخشد.
در پشت جلد کتاب میخوانیم:
ما هنوز عظمت آن چیزی را که در اربعین در حال رخ دادن است، نشناختهایم. ظرفیت نهضت جهانی و حرکت جمعی و کاروانی اربعین مثل خود جریان عاشورا هنوز به خوبی شناخته نشده است. جریان اربعین جز اصلیترین عناصر زمینهساز ظهور بوده و بلکه به طور اجمال میتوانیم بگوییم؛ نقطه آغاز حرکت شتابنده به سوی ظهور است. جریان حرکت اربعین این ظرفیت را دارد که پایهترین زیرساخت برای تحقق نهایی تمدن توحیدی باشد و لذا گسترش حرکت کاروانی اربعین در دوران معاصر، عنایت الهی به ماست.
*پادشاهان پیاده: خرده روایت های از زیارت اربعین
بهزاد دانشگر و محمدعلی جعفری، همراه با مترجمان عربی و انگلیسی، در سفر زیارت اربعین عازم نجف و کربلا شدهاند. آنان در این سفر سراغ نسبت افراد و زائران امام حسین(ع) رفتهاند و حرفها و خاطراتشان از این زیارت پرشکوه و نحوه پیوند خوردنشان با اباعبدالله(ع) را پرسوجو کردهاند.
همه اقشار را میتوان در این کتاب دید و خواند: ایرانی، عراقی، اروپایی، مسلمان، غیرمسلمان، شیعه یا سنی، زن و مرد و کوچک و بزرگ حتی موکبدارها، پلیس، نویسنده، روزنامهنگار، عکاس، مجری، پزشک. این کتاب داستان دلدادگی این آدمهاست به اباعبدالله(ع). داستانهای بسیار جذاب و خواندنی از کشش کربلا و پویش جادهی نجف تا کربلا و پاهای تاولزده و دلهای لک زده برای رسیدن به نینوا.
در تدوین و نگارش مصاحبهها سعی بر این بوده که کمترین دخل و تصرفی در روایتها صورت نگیرد و فقط بازنویسی شود، زبان هر راوی حفظ شده و با لحن خودش روایت شده. و همین است که این کتاب را خواندنی کرده است. خواندن خاطره با زبان جنوب شهر تهرانی و اصفهانی و شیرازی و یزدی، یا با لحن عرب لبنانی و فارسی دستوپا شکستهی تایلندی مقیم ایران، این کتاب را خواندنی و جذاب کرده است.
کتاب مبتنی بر مستندنگاری بوده و همین سبب شده تا خواننده در بخشهایی به تفکر واداشته شود و در بخشهایی عواطفش درگیر شود.
«هر مسافر قصهای داشت و گاه رازی یا ارادتی. آغاز قصۀ مسافرها با هم متفاوت بود. گاه از ایران بود، گاه عراق، از شهرهای کوچک و بزرگ، از شرق و غرب عالم...
اما پایان همۀ قصهها به یک جا ختم میشد؛ به سرزمینی در کرانۀ فرات و یادگاری که از دل بهشت بر این سرزمین باقی مانده؛ به کربلا ، به تربت سیدالشهداعلیهالسلام.
هر قصه روایتی بود از نیرویی که مسافر را برمیخیزانَد و میکشانَدَش تا نینوا...»
*اربعین؛ جهانی دیگر
اربعین و کربلا زمانی و مکانی است برای حرکت به سمت خدا و تجدید تجربه متعالی و قدسی در برهوت قدسی زدایی از ایمان دینی. در اربعین، امکان تجربه یک جهان دیگر فراهم می شود و با کنشهایی در اجتماع دینی مواجه می شویم که به فراهم سازی امکان تجربه ای متعالی منجر می شود. تجربه ای که در اربعین اتفاق می افتد گویی پای خدا را در تاریخ باز می کند.
بعد از مدتها، که خداوند از این عالم رخت بر بسته و امکان ظهور او در این عالم به مکان ها و زمان های خاصی محدود شده است، با موج جدیدی از این ظهور و بروز مواجهیم و آنچه در اعمال و افعال انسان ها می بینیم نشانه ای از چنین بروز و ظهوری است.
«اربعین، جهانی دیگر» دستاورد برگزاری دومین همایش ملی ظرفیتهای فرهنگیـ تمدنی اهل بیت(ع) است که در سال ۱۳۹۵ به همت پژوهشکدهٔ فرهنگ و هنر اسلامی و همکاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، دانشگاه امام صادق (ع)، دانشگاه باقرالعلوم (ع) و مؤسسه علمیـ فرهنگی آفاق حکمت برگزار شد.
در واقع این اثر جلد دوم کتاب «مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین» است که سه فصل دارد که در فصل اول سه نشست تخصصی درباره حماسه بزرگ اجتماعی، مذهبی و سیاسی اربعین را بررسی کرده است. اربعین؛ الهیات اجتماعی و تمدنزایی اسلامی، ظرفیتهای اربعین در تحقق جامعه منتظر مهدوی و اربعین و ارتباطات فرهنگی. در فصل دوم یازده گفتار درباره ابعاد گسترده اربعین ارائه شده است مانند جایگاه قیام حسینی در حرکت تاریخ،فهم اربعین در چارچوب مفهوم اجتماعی، ظرفیتهای سیاسیـ اجتماعی اربعین و... .
فصل سوم کتاب نیز به مقالات مرتبط با این واقعه عظیم پرداخته است. مقالاتی همچون ظرفیتهای تمدنی اربعین، نشانههایی به رهایی؛ خردهروایتهایی از راهپیمایی اربعین، ابررویداد اربعین جلوهای از گردشگری دینی.
کتاب اربعین جهانی دیگر به کوشش مسعود معینی پور و همکاری پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی به همت انتشارات سوره مهر به بهای ۵۰ هزار تومان در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است.
منبع: خبرنامه دانشجویان ایران