به گزارش یزد رسا، از پدیده هایی که چند سالی در شهر 580 هزار نفری یزد فراگیر شده، هجوم مردم به فضای سبز میادین در شب های تابستان و بویژه ماه مبارک رمضان است.

به گزارش ایرنا، میدان که تعریف ترافیکی دارد و بیشتر برای آسانی تردد خودرو ها طراحی و احداث شده در شبهای تابستان صرفنظر از این ویژگی ها و در کنار حوادث های محتمل، به تفرجگاهی برای شهروندان یزدی تبدیل شده است.

میادین شهر یزد در شب های تابستان و نیز ماه رمضان لحظاتی قبل و بعد از افطار و گاهی تاسحر مملو از جمعیتی است که از یک روز گرم فرار کرده و به فضای سبز روی آورده اند فارغ از اینکه زمینه ساز ترافیک و تصادف و برخی معضلات وابسته می شوند.

خانواده هایی را می بینم که هوای خنک بعد از غروب آنها را از خانه بیرون کشیده و با زیرانداز و غذا و هندوانه ای که به همراه خود آورده اند و هر جا چمنی را برای نشستن یافته اند خود را در طبیعت از گرمای روز و دغدغه های طول هفته رها کرده اند.

این منظره را در بیشتر میدان های چمن کاری شده اطراف شهر که تقریبا از هیاهوی مرکز شهر بدور بوده و در برخی مواقع در مرکز هیاهو و شلوغی و ترافیک است نیز می توان دید.

افزایش بی رویه جمعیت شهری، زندگی صنعتی و گسترش فرهنگ آپارتمان نشینی و تقلیل فضاهای باز خصوصی باعث ایجاد اثرات زیست محیطی گوناگونی شده که خود ضرورت و اهمیت وجود فضای سبز و گسترش مراکز تفریحی را بیان می کند.

شاید شما هم هنگام از عبور از این میادین، اعضای خانواده هایی را دیده باشید که موتورسیکلت و ماشین خود را اطراف میادین پارک کرده و شب خود را اینگونه و در دل سرو صدای وسایل نقلیه سپری می کنند.

اعضای خانواده سبد، فرش، کلمن آب ،پیک نیک، غذا و دیگر وسایل را در دست گرفته و دوان دوان از میان ماشین ها می روند تا بتوانند ساعتی از شب های تابستان و ماه روزه گرم را به تفریح بپردازند.

شاید بتوان یکی از دلایل این فرهنگ نادرست را وجود مجتمع ها و منازل مسکونی در اطراف و نبود فضای سبز لازم و مناسب در خیابان های منتهی به این میادین و نیز عدم دسترسی نزدیک شهروندان به فضاهای عمومی سبز ایجاد شده در شهر عنوان کرد.

یکی از این مکانها میدان امام حسین(ع) است که شب های گرم تابستان را میزبان شهروندان یزدی بوده ولی فضای سبز آن خطری جدی برای جان شهروندان محسوب می شود.

این میدان که در گذشته و قبل از تبدیل شدن به تقاطع غیرهمسطح از میادین شلوغ و پرجمعیت برای گذران اوقاف فراغت روزهای پایانی هفته و تعطیلات بود، امروز دیگر فضای امنی نیست.

با اجرای تقاطع غیرهمسطح میدان امام حسین (ع)، جان شهروندانی که از فضای سبز شیب دار آن برای استراحت استفاده می کنند،در معرض خطر قرار گرفته است.

این امر متاسفانه به تازگی به برخی دیگر از میادین شهر همچون آیت الله خاتمی، نماز ، صاحب الزمان (عج) و میدان امام رضا(ع) سرایت کرده این در حالی است که در کنار برخی از این میادین پارک نیز وجود دارد.

به نظر می رسد مردم برای فرار از گرما و مشکلات روزمره و نیز کمبود و محدودیت فضای تفریحی ، مسیرها و فضاهای سبز دم دست و شاهراههای ارتباطی را انتخاب کرده اند هر چند که این انتخاب از نگاه کارشناسان معقول و داوطلبانه نبوده و یک انتخاب اجباری است اما نیاز بیشتر مردم یزد به فضاهای تفریحی را می رساند.

نگاهی به آمار مراکز تفریحی و فضاهای سبز شهر یزد پاسخگوی برخی از دلایل این رویکرد است.

شهردار یزد در این خصوص می گوید: سرانه فضای پارک برای هر شهروند یزدی 3.5مترمربع است ولی در نظر داریم با توسعه و تجهیز بوستانها استان این سرانه به ۱۰ تا ۱۲ مترمربع افزایش یابد.

ˈمحمدرضا عظیمی زادهˈ با اشاره به مهمترین چالش های شهر یزد به موضوع آب اشاره دارد و می افزاید: متاسفانه ۶۰۰ هکتار فضای سبز استان یزد از طریق ۱۰ چاه عمیق آبیاری می شود و از این رو طرح جداسازی آب آشامیدنی از آب فضای سبز در فرآیندی دو ساله و پیگیری تخصیص بخشی از آب تصفیه خانه شهر یزد را در دستور کار داریم. ‏

وی با اشاره به توسعه فضای سبز با وجود کمبود آب در شهر می گوید: درصددیم در هر منطقه بدون بوستان، باغ های سرپا و دارای آب را خریداری و به وسایل بازی مجهز و به بوستان تبدیل کنیم.

خطر سقوط در فضای زیرگذر میدان امام حسین و انحرافات احتمالی خودروها به فضای میدان از جمله دیگر اتفاقاتی است که ممکن است جان شهروندان یزدی را به مخاطره اندازد.

با این حال یکی از دوستان ما که با خانواده اش شب را در میدان امام حسین می گذراند می گوید: عبور از اطراف میدان با سرعتی که ماشین ها دارند سخت است ولی اگر بخواهیم ساعتی را در فضای آزاد گذرانده تا بچه ها بازی کرده تا دلمان باز شود باید برای عبور از خیابان و رسیدن به میدان خطر کنیم.

فرد دیگری که خود را کارمند معرفی می کند می گوید: چاره ای نداریم در اطراف ما فضای سبز وجود ندارد و نزدیک ترین جا همین میدان امام حسین است هر چند که خطر عبور و مرور و سر و صدای زیاد و اعصاب خوردی دارد اما معمولا به اتفاق بچه ها و فامیل می آییم.

*** لزوم بازیابی کارکرد واقعی میادین و توجه ویژه به محله محوری در یزد

برای بررسی و پیگیری این نکات به سراغ مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری یزد رفتیم.

مجید جوادیان زاده با نگاهی علمی و اجتماعی به گسترش این موضوع گفت: متاسفانه بدلیل دور بودن فضاهای تفرجگاهی از سطح شهر و کمبود فضاهای تفریحی مردم را ترغیب کرده تا به سمت میدان هایی همچون میدان امام حسین آمده و ساعاتی از شب را در کنار خانواده ها در آنجا بگذرانند.

وی افزود : آنچه در سالیان گذشته تا امروز اتفاق افتاده این بوده که تغییرات معماری در ساخت میادین بدون توجه به نیاز مردم بوجود آمده چون در گذشته ایران و در اغلب کشورهای جهان میادین محلی برای تجمع مردم و بررسی اتفاقات اجتماعی بوده در حالی که در ساخت میدان های امروزی به هیچ به این موضوع توجه نشده است.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری یزد با بیان اینکه میدان در تعریف امروز یک پدیده ترافیک تعریف می شود ، تصریح کرد: میدان ها برای تسهیل در ترافیک و پدیده ای سخت افزاری و ترافیکی شناخته می شوند این در حالی است که اگر به ساختار گذشته میدان امیرچخماق و یا میدان خان نگاه کنیم چیز دیگری مشاهده می کنیم.

این مسوول تاکید کرد: باید در طراحی های جدید به کارکرد واقعی میادین که جایی برای گفت و گو و هم افزایی خانواده هاست توجه جدی شود و در زمانی که با کمبود آب در استان کویری یزد مواجه هستیم این قدر به فکر گسترش فضای سبز آنها نباشیم.

جوادیان زاده با اشاره به اینکه میادین اصلی در برخی کشورها چمن کاری نمی شود، افزود: به همین دلیل و پاسخگویی به نیاز تفریحی مردم باید به سمت تفرجگاههای غیرطبیعی برای گردهمایی خانواده ها، فضاهای ورزشی، فرهنگسراها، فضاهای سرگرمی و بازی برویم.

وی ادامه داد: در این راستا تقویت محله محوری می تواند کارگشا باشد یعنی با گسترش بوستانها و فضاهای تفریحی و شادی درون محلات زمینه تقویت هویت محله ای، گسترش صله رحم میان همسایه ها، جلوگیری از عبور و مرورهای زیاد، کاهش ترافیک شهری و نیز زمینه ترمیم بخشی از نیازهای فرهنگی جامعه را فراهم کنیم.

وی یادآور شد: زمینه های زیادی در این بخش در فرهنگ یزد وجود دارد چون در گذشته محلات بزرگ و با هویتی همچون فهادان با کارکردهای مختلف فرهنگی و اجتماعی داشته ایم که می تواند الگویی برای معماری امروز باشد.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری یزد تصریح کرد: متاسفانه هم اکنون فضاهای شهری یزد برای تعامل و ارتباطات اجتماعی طراحی نشده و بوستانها های ما بیشتر برای استراحت ساخته شده اند و جایی برای تعامل و ارتباط خانواده ها ندارند.

جوادیان زاده افزود: الگوی ساخت مسکن ما بدون توجه به ساختار فرهنگی و اجتماعی از خانه های ویلایی به سمت آپارتمانی رفته در حالی که در خانه های ویلایی فضای سبز داشتیم در آپارتمان ها این فضا وجود ندارد و جایی برای برای رفع این نیاز دیده نشده و در واقع نیاز خانواده ها به فضایی برای در کنار هم بودن و تفریح ارضا نشده باقی مانده است .

وی خاطرنشان کرد: در هر صورت لزوم توجه به جایگاه واقعی میادین، گسترش فضاهای تفریحی درون محلات و توجه خاص به محله محوری می تواند بخشی از نیاز شهر یزد را در حوزه تفریح و پاسخ دهد.

*** فضای سبز شهر متوازن نیست

نگاه شهرداری به این مقوله کمی متفاوت است و آنها معتقدند باید بیشتر به سمت گسترش و ایجاد تعادل در فضای سبز شر کنیم تا مردم کمتر به سمت استفاده از فضاهای میادین پرترافیک هجوم آورند.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری یزد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: برخی از میادین شهر همچون میدان امام حسین با توجه به موقعیت و فضای سبز خوبی که دارد بستر و مکان خوبی برای استراحت در ساعات پایانی مردم شده است.

سید عباس میرشمسی با اشاره به اینکه متاسفانه بدلیل کویری بودن استان یزد فضای سبز در شهرها متوازن نیست، افزود: این امر در کنار وسعت فضای سبز برخی از میادین و نداشتن وسایل نقلیه برای رفتن به پارک های بزرگی همچون پارک کوهستان، مردم را در استفاده از میادین نزدیک به منازل و در مراکز اصلی شهر ترغیب کرده است.

وی درباره مشکلات این فرهنگ نادرست گفت: این کار باعث ایجاد خطر و ترافیک در اطراف میادین شده است به گونه ای که برخی افراد بدون توجه به معضلات حمل و نقل ، خودرو خود را در اطراف میدان پارک کرده و زمینه ترافیک را فراهم می کنند.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری یزد درباره گسترش استفاده از فضای سبز تصریح کرد: میدان صاحب الزمان (عج) نیز با توجه به وسعت زیاد، ایجاد جاذبه هایی همچون آب نما و نبود پارک درون محله ای در اطراف آن نیز مردم را به استفاده از آن ترغیب کرده است.

میرشمسی لزوم توازن در توسعه فضای سبز شهر ،حرکت به سمت گسترش بوستانهای درون محله ای، تشویق خانواده ها به استفاده از بوستانهای بزرگ و دارای فضاهای پارکینگی، آب دهی فضای سبز میادین در شب ها و شمشادکاری اطراف میادین بزرگی همچون میدان امام حسین و صاحب الزمان را مهمترین راهکارهای از میان بردن فرهنگ نادرست استفاده از فضای سبز میادین عنوان کرد.

وی با اشاره به نرده کردن فضای پایین و شیب دار میدان امام حسین نیز اظهار داشت: عده ای معتقدند باید اطراف میادین بزرگ را نیز نرده کنیم ولی ما معتقدیم برای منظر شهر جالب نبوده و به نوعی بی احترامی به مردم است بنابراین به سازمان پارک ها پیشنهاد کردیم کاشت ˈشمشادˈ را در اطراف میدان امام حسین و میادین مشابه مورد توجه قرار دهد.

درباره لزوم گسترش بوستانهای درون محله ای چندی قبل فرماندار یزد نیز در اکبرآباد گفته بود : باید در سطح شهر یزد پارک هایی در شان مردم ایجاد شود اما در عین حال نباید پارک های درون محله ای را فراموش کنیم.

شاکری شمسی از برنامه ریزی برای توسعه پارک های درون محله ای خبر داده و افزوده بود: قصد داریم پارک های درون محله ای بیشتری در یزد ایجاد کنیم.

*** لزوم گسترش بوستان های درون محله ای

مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهر شهرداری یزد نیز درباره وضعیت فضای سبز میادین شهر گفت: متاسفانه استفاده شبانه از فضای سبز میادینی همچون امام حسین برای ما دردسرساز و خطری برای مردم شده است.

محمد صفدرپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: برای جلوگیری از گسترش این فرهنگ نادرست آبیاری چمن میدان ها را به شب موکول کردیم به گونه ای که در میدان امام حسین که آبیاری بارانی است این کار از ساعات 20تا 21شب آغاز و با توجه به بزرگ بودن فضا تا ساعات پنج صبح انجام می شود.

وی ادامه داد: در قسمت شیب دار میدان نیز با صرف هزینه 14تا 15میلیارد ریالی نرده گذاشتیم چون چندی قبل کودکی به پایین خیابان افتاده بود که خوشبختانه بدلیل عدم تردد خودرو در آن زمان اتفاق خاصی بوجود نیامد.

معاون فضای سبز شهرداری درباره استفاده از برخی گونه های درختی همچون شمشاد در اطراف میدان نیز گفت: کاشت این گونه ها نیازمند صرف چند سال است و در این مدت نیز نباید در اطراف آن تردد و رفت و آمد باشد ولی این امر در اطراف میادین بزرگ شهر میسر نیست.

صفدرپور درباره لزوم گسترش بوستانهای درون محله اظهار داشت: اقدامات خوبی در زمینه فضای سبز و پارک ها با توجه به دارایی ها و امکانات استان کویری یزد انجام شده و در این راستا تجهیز و رسیدگی به پارک ها و فضای سبز یکی از اولویت های مهم کاری سازمان پارک ها است.

این مسوول در این خصوص به خریداری تعداد زیادی تجهیزات و اسباب بازی برای بوستانها درون محله ای، گسترش آلاچیق های پارک کوهستان، آماده سازی فضای سبز بلوار مدرس و آماده سازی و زیباسازی پارک تپه کسنویه اشاره و تصریح کرد: اعتقاد ما این است که مردم باید از امکانات رفاهی استفاده کرده و به سمت بوستانهای درون محله ای بروند.

مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری یزد تاکید کرد: سعی بر رونق بوستانهای های درون محله ای بوده و با توجه به نظر شهردار، اعتبارات خوبی برای این منظور دیده شده تا برخی مکان ها برای مردم احیا شود و امکانات و خدمات نیز بسته به نیاز در آن مناطق ارائه شود با این حال نیازمند تبلیغات بویژه از سوی صدا و سیما و رسانه ها هستیم.

وی ادامه داد : ایجاد پارک های محلی با شرایط مطلوب تر که افراد هم دسترسی راحت تری به آن داشته باشند می تواند تا حدی از حضور مردم در میدان ها که خطرات زیادی به همراه دارند بکاهد .

وی درباره راهکارهایی برای حل معضل استراحت شبانه در میادین بزرگ سطح شهر خاطرنشان کرد: همکاری نیروهای راهنمایی و رانندگی در اطراف میدان و جلوگیری از پارک ماشین ها در اطراف میدان ،خاموش کردن چراغ های درون و تاریک کردن میدان و استفاده از انتظامات در برخی میدان ها برای جلوگیری از حضور مردم را می توان به عنوان راه حلی استفاده کرد.

صفدرپور برگزاری جشن در مناسبت ها در پارک هایی همچون پارک های شادی ، راه آهن و شهدا بویژه در پنجشنبه شب ها و اعیاد را به عنوان راهکاری مهم برای دور کردن مردم از حضور در ساعات پایانی در فضای سبز میادین شهر یاد کرد.

به هر صورت امیدواریم مسوولان با بررسی جدی این مشکل چاره ای اساسی برای حل آن بیندیشند.

گزارش از محمودرضارحمانی