به گزارش یزدرسا، ازدواج نقطه عطف زندگی هر فرد محسوب می‌شود به‌نحوی که همواره این رویداد با جشن و شادی همراه است و در هر شهر و روستایی از استان یزد با اندک تفاوت‌هایی برگزار می‌شود.

آداب و رسوم ازدواج در یزد قدیم مانند هر فرهنگ سنتی دیگری شامل جزئیات و مراحل متعددی بوده که برخی از آنها همچنان رواج دارد و مرسوم است ولی برخی دیگر منسوخ و آداب و تشریفات دیگری جایگزین آنها شده است.

نشان کردن عروس از سوی مادر داماد

یک پژوهشگر فرهنگ عامه در یزد می‌گوید: مراسم انتخاب عروس و برگزاری مراسم عروسی تا 100 سال پیش در استان به صورت کاملا سنتی برگزار می‎‎شد به طوری که مادر داماد، عروس را در مجالس خاصی مانند روضه می‌دید و او را به اصطلاح «نشان» می‌کرد.

«صدیقه رمضانخانی» ادامه می‌دهد: مادر داماد پس از نشان کردن عروس مورد نظر، ابتدا به بهانه‎‎ای به منزل مادر دختر می‎‎رفت و حرکات و صحبت کردن دختر را زیر نظر می‌گرفت و در صورت کسب نظر مثبت درمورد وی، مجدداً با حضور بزرگ‌ترهای فامیل و خود داماد به خانه مادر عروس می‌رفت.

وی اظهار می‎‎کند: اگر در این مرحله، دختر مورد پسند داماد و البته فامیل قرار می‎‎گرفت، ابتدا حلقه‌ موسوم به «پنج تن» را به دست عروس می‌کردند و بعد حلقه نامزدی را برای او می‌خریدند که معمولا نیز شکل این حلقه در همه جا یکسان بود به طوری که وسط حلقه یک نگین قرمز و دورش پر از نگین‌های دیگر  بود.

تعیین مهریه و رسم خرید بازار

رمضانخانی با اشاره به میزان و نوع مهریه که در استان یزد به «صداق» معروف است نیز می‎‎گوید: یزدی‎‎ها برای مهریه بیشتر روی ملک که همیشگی بود، تأکید داشتند به طوری که مهریه را در گذشته اغلب باغ، خانه و ملک به همراه چند سبو از آب قنات تعیین می‌کردند.

وی اضافه می‌کند: خانواده‎‎ها در گذشته برای آیین خرید عروسی از بازار نیز به بازار خان که بازارهای قدیمی یزد است می‎‎رفتند که در حال حاضر نیز کار در بین خانواده‌ها مرسوم است.

وی در مورد رسم خرید عروسی نیز بیان می‌کند: در گذشته خانواده عروس و داماد به‌صورت گروهی به بازار می‎‎رفتند و بیشتر پارچه و جواهرات برای عروس و داماد تهیه می کردند.

این پژوهشگر فرهنگ عامه یزد با بیان این که در خرید عروسی انواع پارچه به ویژه ترمه حتما خریداری می‎شد، یادآور می‎‎شود: در گذشته ترمه به رنگ سفید تهیه می شد و مانند امروز ترمه ها به رنگ تیره نبود و زرتشتیان نیز بیشتر ترمه را به رنگ    های سبز و روشن تهیه می  کردند.

وی می‎‎گوید: البته معمول بود که برای همراهان بازار نیز هدیه تهیه می‌کردند به طوری که داماد برای خواهرعروس، و مادر عروس برای خواهر شوهر هدیه می‌خرید که این رسم امروزه منسوخ شده است.

پوشش‎‎های مرسوم در عروسی‎های قدیم

رمضان‌خانی با بیان این که لباس عروس در آن دوران تشابهی با لباس عروس‎‎های امروزی نداشت، می‎‎گوید: لباس عروس آن دوران کوتاه بود و روی آن با منجوق و مروارید تزئین می‌شد و اگر خانواده عروس متمول بودند، عروس یک کیف کوچک هم دستش می‌گرفت.

وی با بیان این که در آن زمان خبری از دسته‌گل دست عروس نبود، اظهار می‎‎کند: آن زمان موی عروس را هم با کار کردن مروارید داخل مو، می‌بافتند.

رمضانخانی بیان می‎‎کند: البته لباس عروس هم سفید نبود بلکه به رنگ سبز بود و داماد هم لباس ارخالق که بلند بود، می‌پوشید و یک شال سبز یا شیری رنگ به کمر می    بست که در خانواده های اشراف، این کمربند از سوی افراد مسن به کمر داماد بسته می‌شد.

وی اضافه می‌کند: مهمانان مرد عروسی هم غالبا کت مخمل یا ترمه همراه با شلیته و شلوارهای گشاد می‌پوشیدند و زنان یک روسری تور به سر می‌کردند و زیر روسری را با مروارید می‌بستند.

رمضانخانی در مورد شام عروسی نیز عنوان می‌کند: شام عروسی در خانواده‌های اعیانی، آبگوشت بود و در سایر خانواده‌ها هم نان و پنیر به همراه یک نوع میوه بود.

وی ادامه می‌دهد: شغل داماد نیز غالبا مانند شغل پدرش بنایی، شعربافی و بازاری بود به‌طوری که صبح همراه پدر به سر کار می‌رفت و موقع اذان مغرب به خانه بر می‌گشت.

هدایای خانواده داماد و عروس

رمضانخانی در مورد رد و بدل کردن هدایا بین خانواده عروس و داماد نیز می‎‎گوید: خانواده داماد بیشتر گل سینه به عروس هدیه می‌دادند که به صورت هفت گل یا گل و ماهی بود.

وی اضافه می‌کند: خانواده همچنین هر عید یک قطعه طلا که به شکل تاج بود، به عنوان عیدی به عروس می‌دادند و بسته به وسع خانواده موقع زایمان هدایایی مانند سکه، تاج طلا، انگشتر یا سینه ریز به همراه یک کفش که داخل بقچه سفید می‌پیچیدند برای عروس می‌بردند. رمضان‌خانی ادامه می‌دهد: مادر عروس هم لباس خاص داماد را که پارچه کت و شلواری و جلیقه و گاهی کفش بود، تهیه می‌کرد و در اعیاد به داماد هدیه می‌داد.

 تامین جهیزیه عروس از دوران کودکی

یک پژوهشگر فرهنگ عامه در مورد تامین جهیزیه عروس‎‎های یزدی در گذشته بیان می‌کند: مادر دختر از بچگی برای وی جهیزیه تهیه و تدارک می‌دید به طوری که عروس در سن کم با جهیزیه‌ای که بیشتر از اقلام اساسی زندگی و از جنس مس بود به خانه شوهر می    رفت.

به گفته «صدیقه رمضانخانی» اگر وضعیت مالی خانواده عروس خوب بود، علاوه بر ظروف مسی مانند قابلمه و آفتابه، سینی چای خوری و شربت خوری مسی هم به جهیزیه اضافه می‌کردند.

وی می‎‎گوید: در خانواده‌های اعیانی نیز 7 تا 10 دست  لحاف همراه با بالش ترمه می‌دوختند که لحاف‌ها هم اغلب از جنس زری، مخمل و ترمه بود و یک لحاف معمولی هم می‌دوختند و همچنین چند چادر نماز و جانماز در جهیزیه عروس قرار می‌دادند.

انتهای پیام/

همشهری