نگاهی به جایگاه تنفیذ در ریاست جمهوری
یزدرسا؛ یکی از مراحل رسمیت یافتن رئیسجمهور منتخب، تنفیذ حکم وی از سوی رهبری است. مراسمی که بعد از هر دوره انتخابات ریاست جمهوری قبل از مراسم تحلیف رئیسجمهور، برگزار میشود. امروز نیز تا ساعاتی دیگر مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری حسن روحانی توسط رهبر معظم انقلاب برای دور دوم برگزار خواهد شد.
اما نکتهای که ممکن است برای برخی سؤوال باشد این است که براستی فلسفه مراسم تنفیذ چیست و این مقوله چه تأثیری در روند کار رئیسجمهور منتخب دارد؟
بر اساس مبانی انقلاب و جمهوریاسلامی و همچنین با توجه به قانون اساسی، همه نهادهای حاکمیت، مشروعیت خود را از سوی ولایت فقیه میگیرند و نیازمند تأیید و کسب مشروعیت از سوی ولی فقیه هستند. در این بین ریاست جمهوری نیز از جمله مقامات و نهادهای مهم و تأثیرگذار در کشور است که بدون تأیید از سوی مقام رهبری، مشروعیت ندارد.
بندهای 9 و 10 اصل 110 قانون اساسی مشخص کرده که عزل و نصب رئیسجمهور بر عهده رهبری است. در واقع تنفیذ حکم ریاست جمهوری توسط مقام رهبری، مجموعهای از الزامات را برای رئیسجمهور مشخص میکند که وی بر اساس آنها باید عمل کند. بر همین اساس تنفیذ رهبری دارای جایگاهی کاملا رسمی و حقوقی است و رئیسجمهور را ملزم به عمل در یک چارچوب حقوقی میکند. همچنان که امام خمینی(ره) میفرمایند، تنفیذ رهبری، ریاست جمهوری را محدود و ملزم میکند به اجرای مجموعهای از احکام و قواعد و وی تا زمانی مشروعیت دارد که در چارچوب کلی این احکام عمل کند.
حضرت امام در تنفیذ حکم اولین رئیسجمهور این گونه نوشتند: «اینجانب به موجب این حکم، رأی ملت را تنفیذ و ایشان را به این سمت منصوب نمودم؛ لکن تنفیذ و نصب اینجانب و رأی ملت مسلمان ایران محدود است به عدم تخلف ایشان از احکام مقدسه اسلام و تبعیت از قانون اساسی اسلامی ایران.»