جنگ نرم با پشتوانه قدرت نرم انجام می‌گیرد. بنابراین، باید به تمامی ابزارهای حامل قدرت نرم به عنوان ابزارهای جنگ نرم توجه و آنها را شناسایی کرد. این ابزارها، انتقال‌دهنده پیام‌ها با اهداف خاص هستند. در عصر ارتباطات، با تنوع ابزاری برای انتقال پیام از یک نقطه به نقطه دیگر روبه‌رو هستیم. رسانه یعنی رادیو، تلویزیون و مطبوعات؛ عرصه‌های هنر شامل سینما، تئاتر، نقاشی، گرافیک و موسیقی؛ و انواع سازمان‌های مردم‌نهاد و شبکه‌های انسانی، ابزار جنگ نرم به شمار می‌آید. با توجه به اینکه در جنگ نرم از ابزار گوناگونی استفاده می‌شود، به همان نسبت گروه‌های مختلفی از جمله جوانان، سیاست‌مداران، نخبگان، احزاب و قشرهای مردم را هدف قرار می‌دهد. افزون بر این، در جنگ نرم از ابزارهای رسانه‌ای، فرهنگی و علمی بهره‌ برده می‌شود و پوشش آن برای طبقات مختلف، بیشتر و متفاوت‌تر است. جنگ رسانه‌ای می‌تواند بر توده‌های مردم اثر گذارد و به همین شکل در جنگ علمی نخبگان را هدف قرار دهد. افراد مورد نظر جنگ‌های نرم، وابسته به هدف جنگ‌های نرم نیستند، بلکه به دلیل این که در جنگ نرم از ابزارهای گوناگونی استفاده می‌شود، افراد بیشتری درگیر آن می‌شوند، ولی در جنگ سخت که تنها ابزار نظامی کاربرد دارد، فقط گروه‌های نظامی (و در موارد معدودی غیرنظامیان) در طرف مقابله قرار می‌گیرند. به این ترتیب، عرصه های «تهدید نرم» عرصه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است. تهدیدهای فرهنگی که از آن با عنوان تهاجم فرهنگی یا تهدید نرم یاد می‌شود، به دنبال ایجاد انواع بحران های فرهنگی ـ سیاسی در جامعه، برای رسیدن به هدف‌ها و غرض‌های سیاسی است. هدف اصلی از این نوع تهدید، حذف باورمندی جامعه، سلب اراده و روحیه پایداری و در مجموع، استحاله فرهنگی و سیاسی است. در این نوع تهدید تلاش می‌شود ملتی دارای آرمان را، به ملت بی آرمان تبدیل کنند تا به دست خود، الگوهای رفتاری خویش را در عرصه های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به چالش کشانند. امروزه تهدید نرم، اثرگذارترین، کارآمدترین، کم‌هزینهترین و در عین حال، خطرناک ترین و پیچیده ترین نوع تهدید بر ضد امنیت ملی کشور است؛ چون می‌توان با کمترین هزینه و با حذف لشکرکشی و از بین بردن مقاومت های فیزیکی به هدف رسید؛ زیرا با عواطف، احساسات، اندیشه، باور، ارزش ها و آرمان های یک ملت و نظام سیاسی ارتباط دارد. ابعاد این جنگ و تهدید، گسترده تر و ویران‌گرتر است؛ زیرا دین، فکر و آرمان ملتها را آماج تهاجم خود قرار می دهد. تهدید نرم به روحیه و روان ملت‌ها، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشه وارد می‌کند، عزم و اراده ملت را از بین می‌برد و مقاومت و دفاع از آرمان و سیاست های نظام را تضعیف می‌کند. فروپاشی روانی ملت می تواند مقدمه ای برای فروپاشی سیاسی ـ امنیتی و ساختاری آن باشد. بر این پایه، یک کشور می تواند به مقاصد مورد نظر خود در سیاست جهانی برسد؛ چون کشورهای دیگر، ارزش های آن را می پذیرند، از آن پیروی می کنند، و تحت تأثیر پیشرفت و آزاداندیشی آن قرار می گیرند. مهدی واحدیان اردکانی کارشناس مسائل فرهنگی ودفاع مقدس vahediyan288@yahoo.com