به گزارش یزدرسا، بیش از یک سال از ثبت شهر یزد در در فهرست میراث جهانی یونسکو می‌گذرد. وقتی خبر جهانی شدن یزد در 18 تیرماه 96 منتشر شد، مسئولین یزد مانور زیادی روی این موضوع دادند و هر کسی به نحوی تلاش کرد جهانی شدن یزد -که 9 سال بود پرونده آن در میراث موقت جهانی قرار گرفته بود-، را به نام خود بزند.

اما نکته قابل اهمیت این است که در این مدتی که از جهانی شدن شهر یزد گذشته علاوه بر تبلیغات پر سر و صدا پیرامون این مسئله، در حوزه عمل چه اتفاقی افتاده و به عبارتی آیا اصلا اقداماتی که برای شهر یزد بعد از جهانی شدن انجام شده حتی متناسب با تبلیغات آن بوده است یا خیر؟

به راستی شهرهای دیگر که قبل از یزد جهانی شدند چه اقداماتی انجام دادند و چگونه بستر شهر را برای قرار گرفتن شهر در شان یک شهر جهانی آماده کردند؟ علاوه بر یزد تا کنون 8 شهر دیگر در دنیا، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند که در اینجا به اقدامات دو شهر اشاره می‌شود.

تولدوی اسپانیا

شهر تولدو یکی از این شهرهای تاریخی ثبت‌شده است که در بخش میانی اسپانیا قرار دارد و مرکز استان تولدو نیز هست. این شهر به‌دلیل میراث گسترده فرهنگی و تاریخی خود که شامل فرهنگ‌های مسلمانان، مسیحیان و یهودیان است، از سال ۱۹۸۶ در فهرست آثار ثبت جهانی یونسکو ثبت شده است.

یکی از موارد قابل توجهی که این شهر توانسته است به واسطه آن گردشگران بسیاری را به خود جذب کند، توریسم غذایی این شهر است. تولدو به‌دلیل تنوع‌ فرهنگی، از تنوع غذایی خاصی نیز برخوردار است که این شهر را تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری غذا کرده است. توجه به این ویژگی چند فرهنگی بودن و گردشگری غذا یکی از نکاتی بوده که منجر به رشد گردشگری این شهر شده است.

همچنین در سال‌های اخیر برای مرکز این شهر تاریخی طرح جامعی در نظر گرفته شده؛ امری که درمورد بسیاری از مراکز شهر تاریخی در اروپا صادق است. یکی از مهم‌ترین این موارد تکیه بر مشکلات مربوط به زیرساخت‌های حمل‌ونقل بوده است که بر جابه‌جایی و تحرک گردشگران اثر می‌گذارد.

همچنین به وجود آوردن امکاناتی برای افزایش دسترسی به مراکز تاریخی از این اقدامات به شمار می‌رود. طبق تخمین‌ها سالانه بیش از یک میلیون گردشگر از این شهر تاریخی دیدن می‌کنند. با این حال از آنجا که اغلب گردشگران تنها چند ساعت در این شهر کوچک توقف می‌کردند، برنامه‌هایی برای ماندگار کردن گردشگران و اقامت شبانه آنها در نظر گرفته شد تا اقتصاد این شهر نیز بیشتر از توریسم تاثیر بپذیرد.

علاوه‌بر این جنبه‌های دیگری نیز در شهر بود که باید به آن پرداخته می‌شد؛ از آن جمله می‌توان به حل مساله مربوط به ازدحام و ترافیک ایجادشده در شهر، دشواری دسترسی به مرکز شهر، تعداد زیاد گردشگران در طول روز و زیرساخت‌های ناکافی اشاره کرد.

شورای شهر تولدو علاوه‌بر مواجهه با این مشکلات، درصدد اجرای طرح خاصی برای احیای مراکز تاریخی این شهر نیز به‌خصوص پس از ثبت جهانی آن قرار گرفت. علاوه‌بر این موارد، در طرح خاصی که این شهر برای مدیریت مراکز تاریخی خود و رفع مشکلات تدوین کرد، مواردی همچون اقامتگاه‌ها، تجهیزات عمومی، زیرساخت‌ها و فضاهای آزاد نیز تحت پوشش قرار گرفتند. پارکینگ‌های زیرزمینی بسیاری نیز در این شهر ساخته شدند. با این حال، نظارت بر این بافت تاریخی برای جلوگیری از تخریب آن به‌دلیل گسترش ورود گردشگران نیز مورد توجه واقع شد.

بهبود حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان سیستمی برای دستیابی به مرکز شهر، اجتناب از استفاده از خودروها در مرکز شهر با ساخت پارکینگ‌های عمومی بیرون از آن که با وجود وسایل حمل‌ونقل عمومی تکمیل می‌شد، سازماندهی مجدد مناطق مهم گردشگری و توزیع بار گردشگران در این شهر و درنهایت ایجاد یک سیستم دردسترس اضطراری درس‌های مهمی هستند که می‌توان از تجربه این شهر گرفت.

مکناس مراکش

شهر مکناس نیز که از قدیمی‌ترین شهرهای کشور مراکش بوده و در قرن دهم میلادی ایجاد شده، در قرن هفدهم میلادی در اوج شکوه خود قرار داشت. کاخ‌ها و مراکز تاریخی فراوان این شهر، هنوز هم یادآور دوران شکوه آن هستند.

در روزگار جدید، با گسترش گردشگری در مراکش، این شهر نیز به یکی از کانون‌های مهم گردشگری این کشور تبدیل و پس از ثبت جهانی این شهر تاریخی ورود گردشگران به آن تشدید شد.

از جمله اقداماتی که دولت مراکش برای بهبود گردشگری از جمله در این شهر انجام داد، ارسال درخواستی به بانک جهانی و استفاده از کمک این سازمان برای تامین مالی و توسعه شهری و نیز پروژه‌های حفاظتی از میراث تاریخی در مکناس بود. بیشترین کاری که در مکناس انجام شده، سعی در حفظ این شهر با استفاده از منابع مختلف مالی است و برنامه‌های بازسازی شهری زیادی در این شهر در نظر گرفته‌ شده‌اند.

مشکل یزد کجاست؟

البته تردیدی نیست که هر شهری باید متناسب با فرهنگ حاکم بر آن به بسترسازی برای جهانی شدن بپردازد. چرا که اگر غیر از این باشد این مسئله نه تنها پیشرفتی برای شهر به همراه ندارد بلکه پیامدهای غیرقابل جبرانی نیز بر آن شهر تحمیل خواهد کرد. تردیدی نیست که از نظر تمدن و فرهنگ، ایران و یزد از غنای فرهنگی و سابقه‌ای دیرینه برخوردارند و از این جهت از دیگر شهرهایی که تا کنون جهانی شده‌اند، نیز جلوتر هستند. لکن به نظر می‌رسد مسئله اصلی در شرایط کنونی درباره یزد مسئله مدیریت است. 

یزد به دلیل ضعف مدیریتی حتی در جذب گردشگر و مسافر داخلی پا به پای استان‌های همجوار حرکت نکرده است. تا جایی که حتی چندی قبل یکی از مسئولان فرودگاه شهید صدوقی از کاهش مسافران خارجی به یزد بعد از جهانی شدن خبر داده بود. معاون عملیات هوانوردی فرودگاه شهید صدوقی یزد در گفت وگو با خبرنگار یزدرسا می‌گوید: تعداد مسافران خارجی در سال گذشته نسبت به سال 95 با 33 درصد کاهش همراه بوده است.

شرایطی که یزد در حال حاضر در آن قرار دارد، جهانی شدن این شهر صرفا بر روی کاغذ است و در طول یکسال و اندی گذشته اتفاقی فراتر از این رخ نداده و در واقع در حوزه عمل اقدامی صورت نگرفته است. این در حالی است که جهانی شدن فقط روی کاغذ نمی‌تواند آورده‌ای برای شهر و مردم داشته باشد و آنچه نیاز است فراهم کردن زیرساخت‌های مختلف برای این مهم که شهر یزد به معنای واقعی و در عمل یک شهر جهانی بشود.

در چنین شرایطی یقینا مانورهای تبلیغاتی و اقدامات نمایشی که بضعا با اهداف سیاسی صورت می گیرد هیچ فایده‌ای برای شهر ندارد. اما متأسفانه رویکرد حداقل بخشی از مسئولین یزد در قبال جهانی شدن این شهر، صرفا اکتفا به همین اقدامات نمایشی است و آن‌ها بیش از آنکه در پی عملیاتی کردن جهانی شدن یزد در قواره واقعی شهر باشند بر مانورهای تلیغاتی اصرار دارند.

انتهای پیام/