به گزارش یزدرسا ،پیش از این «مشرق»، در گزارشی که از مقاله اخیر «جوفی جوزف» - مدیر سابق عدم اشاعه در شورای امنیت ملی آمریکا- در «مرکز بلفر» منتشر کرده بود، اشاره کرد که یکی از موضوعات اصلی مورد نظر آمریکا از پیش کشیدن ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران یا همان "PMD"؛ دسترسی به دانشمندان هسته ای کشور از جمله «محسن فخری زاده» است.
چند روز پیش نیز یک پایگاه خبری - تحلیلی داخلی، ترجمه مقاله ای از «دیوید آلبرایت» در «وال استریت ژورنال» را منتشر ساخت که مسائل مهمی در آن مطرح شده بود؛ از جمله اینکه یکی از موضوعات اساسی درباره "PMD"، دسترسی به دو دانشمند هسته ای کشور است.

«دیپلماسی ایرانی» به نقل از مقاله «دیوید آلبرایت» برای روزنامه محافظه کاران آمریکا نوشت: «آژانس بین المللی انرژی اتمی»، اخیراً اعلام کرده که ایران قصد دارد، "بند جامعی" را در اختیار این نهاد قرار دهد که فهرستی از تمامی فعالیت های هسته ای کشور را ارائه می کند. البته هنوز، این بیانیه به یک پرسش مهم پاسخ نداده و آن این است که آیا ایران؛ در زمینه "فعالیت های هسته ای نظامی" نیز برنامه هایی داشته است یا خیر [PMD]؟ هرچند که مقامات تهران، همواره بر صلح آمیز بودن اهداف هسته ای خود تأکید داشته و ادعای نظامی بودن این برنامه ها را رد می کنند؛ با این وجود، باید گفت که ایران در مورد شفاف سازی برنامه های هسته ای خود که برخی تردید هایی را در مورد ماهیت آن مطرح می کنند، اقدامات قابل توجهی انجام نداده است.

«وال استریت ژورنال» در گزارشی مدعی شد، این باید زنگ خطری برای غرب باشد. 1+5 (آمریکا ، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) در حال مذاکره با ایران، برای دستیابی به توافق هسته ای جامعی هستند که در مقابل اعمال محدودیت ها در برنامه های هسته ای ایران؛ تحریم ها را تعدیل می کند. اما موضوع این است که آیا در این توافق نهایی، ایران باید به پرسش های مطرح در مورد ماهیت برنامه های هسته ای خود نیز پاسخ بدهد یا خیر؟ اگر در زمانی که تحریم ها علیه ایران اعمال می شود، تهران به این پرسش ها پاسخ نمی دهد، چه دلیلی وجود دارد که پس از لغو تحریم ها این اقدام را انجام دهد؟ از سوی دیگر ارزش توافق هسته ای در شرایطی که ایران، بتواند ظرفیت هسته ای شدن را حفظ کند، چه ارزشی خواهد داشت؟

تا کنون مذاکرات هسته ای با ایران، تمرکز زیادی روی برنامه های غنی سازی و تولید پلوتونیوم داشته اما این یک اشتباه است؛ اینکه ایران، بتواند موادی تولید کند که در ساخت سلاح هسته ای کارایی داشته باشد، مهم است اما اینکه؛ ماهیت فعالیت های هسته ای ایران در گذشته [PMD] چه بوده، نیز اهمیت دارد. برای مثال کشوری مانند ژاپن، دارای تکنولوژی پیشرفته غنی سازی است اما هیچگاه تردیدهایی در مورد ماهیت نظامی برنامه های هسته ای این کشور مطرح نبوده است.

یک توافق نهایی با ایران، برای اینکه معتبر باشد، باید شامل شفاف سازی در مورد تمامی فعالیت های هسته ای گذشته و حال حاضر ایران باشد. بدون دریافت پاسخ های روشن در این زمینه، ناظران خارجی قادر نخواهند بود که زمان ورود ایران به باشگاه هسته ای را ارزیابی کنند.

پس از نزدیک به یک دهه مذاکرات هسته ای، ایران و آژانس هنوز نتوانسته اند در مورد شفاف سازی فعالیت های هسته ای گذشته [PMD] به توافق برسند. اما اکنون یک ضرب الاجل پیش رو است، ایران و 1+5 که در نوامبر گذشته توافق هسته ای مقدماتی ژنو را امضاء کردند؛ اکنون تا 20 جولای (29 تیر) فرصت دارند تا به توافق جامع دست یابند. شاید تهران بر این گمان باشد که با گذشت زمان، طرف مذاکرات نیز مواضع خود را در مورد دریافت پاسخ از ایران در مورد فعالیت های هسته ای قدیمی، تعدیل می کند.

اما این آمریکا و متحدان اروپایی اش هستند که باید نشان دهند، توافق هسته ای با ایران بدون پرداختن به نگرانی های «آژانس بین المللی انرژی اتمی» ممکن نیست. در صورتیکه ایران نخواهد یا نتواند این نگرانی های را تعدیل کند، آنگاه بحث لغو تحریم ها نیز بی مورد خواهد بود.

... آژانس، خواستار مصاحبه با «محسن فخری زاده» از چهره های شاخص برنامه های هسته ای ایران است. «سیدعباس شاه مرادی زواره» که «رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیکی» است نیز از دیگر افرادی است که آژانس؛ ادعا می کند در اواخر دهه 1990 م. در فعالیت های تحقیقاتی هسته ای نظامی ایران شرکت داشته است.در حال حاضر، آمریکا و اروپاییان بر سر تقاطع حساسی قرار دارند. در صورتیکه غرب نتواند گرد و غبار را از چهره فعالیت های هسته ای ایران در گذشته [PMD] بزداید، آنگاه تهران نیز می تواند با آرامش خاطر بیشتری؛ در مسیر هسته ای شدن گام بردارد.

***

آنچه نباید درباره این گزارش «دیوید آلبرایت» که یک کارشناس پرنفوذ در عرصه هسته ای در غرب است، فراموش کرد؛ این است که وی نیز تأکید کرده که بدون حل کامل [PMD] لغو تحریم ها در کار نخواهد بود. مقاله پیشین «جوزف» که توسط «مشرق» منتشر شده بود نیز همین تأکید را مطرح می کرد، با این تفاوت که «جوزف» معتقد بود؛ می توان با مرحله بندی کردن حل [PMD]؛ متقابلاً کاهش تحریم ها را نیز مرحله بندی کرد.