به گزارش یزد رسا به نقل از  اردکان گویا، ترک آباد یکی از روستاهای اطراف ششهرستان اردکان است که در جوار آن دخمه ای کهن قرار گرفته است. این دخمه سال ها به فراموشی سپرده شده بود و بسیاری از غارتگران با کند و کاو در این دخمه باعث تخریب آن شدند.

در حال حاضر این دخمه، توسط گروه کاوش باستانی میراث فرهنگی به سرپرستی دکتر مهدی رهبر-باستان شناس مطرح کشور- مورد کنکاش قرار گرفته است.

باستان شناس مطرح کشور درخصوص اهمیت کاوش در این مکان گفت: سالها است که در مورد آیین خاکسپاری زرتشتیان تحقیق میکنم و در همین راستا در محوطه های مختلفی دست به کار میدانی زده ام که دخمه ترک آباد، بازمانده از دوره  ایلخانی در قرن هشتم از جمله این موارد است.

وی افزود: طی بازدیدی که در سال 81 از این بنا داشتم کاوش و بررسی این بنا را در لیست کارهای خود قرار دادم و در حال حاضر به بررسی آن پرداختم.

دکتر مهدی رهبر اظهار داشت: این بنا از خشت و گل و چینه ساخته شده است و با توجه به شواهد موجود  دارای 30 حجره مجزاست. زرتشتیان برای در امان ماندن از آزار و اذیت دشمنان در دوره ایلخانی به مکان دوری که در حال حاضر ترک آباد است گریخته و سکونت یافتند، حتی شواهدی بر ایجاد مکاتبه با زرتشتیان هم دوره و ساکن در هندوستان نیز وجود دارد.

رهبر ادامه داد: طبق تاریخ هرودوت زرتشتیان یا پارس ها اجساد خود را دفن می کردند. اما با شواهدی که به دست آمده است در این دوره به توصیه زرتشتیان هندوستان که رسم داشتند جسد هایشان را مقابل لاشخورها قرار دهند، این سنت در این منطقه رواج یافت. البته باید بدانیم که از دوره ساسانی تا ایلخانان مغول هیچ نشانه ای از قرار دادن اجساد در برابر  لاشخورها بدست نیامده و شواهد حاکی از دفن اجساد در این بازه زمانی است. علاوه بر این در شاهنامه فردوسی به کرّات به این مورد اشاره شده که در آرامگاه ها محلی برای دفن مردگان وجود داشته است.

وی با اشاره به شروع فعالیت کاوش از اردیبهشت ماه سال جاری تصریح کرد: در فصل اول کاوش فرضیه را بر این قرار دادیم که اجساد مردگان در این دخمه دفن می شود اما زمان کمی بعد از شروع عملیات متوجه 30 آرامگاه محصور در دیوار بیرونی دخمه با عنوان استودان یا همان استخان دان، شدیم به این معنا که اجساد پس از فروپاشی و از بین رفتن گوشت های آن، باقی مانده اجساد که همان استخان ها باشد جمع آوری شده و داخل استخان دان قرار می گرفته است.

این باستان شناس در مورد کشفیات فعلی تاکید کرد:  گروه کاوش دخمه ترک آباد از متخصصین باستان شناس، نقشه بردار، استخوان شناس، مرمت گر و عکاس تشکیل شده است. از جمله داده های فرهنگی بدست آمده از این مجموعه می توان به کشف  مقادیر زیادی استخوان های جمجمه وقسمت های مختلف بدن انسان اشاره کرد. 

وی گفت: متأسفانه بخشی از این داده ها به واسطه تجاوز حفاران غیر مجاز و به تصور دستیابی به دفینه های قیمتی تخریب و منهدم شده و تحلیل اطلاعات را دچار مشکل کرده است.

رهبر در خصوص کشف مقدار زیادی از استخان جوانان و کودکان در این دخمه افزود: کشف این مقدار استخان از افراد کم سن و سال نشان از شیوع بیماری خاموش و یا تجاوز بیگانگان به ساکنان این منطقه در گذشته دارد.

باستان شناس کشوری در ادامه اظهار داشت: با توجه به اهمیت و منحصر به فرد بودن این بنا به لحاظ تاریخی و فرهنگی  و همچنین پتانسیل بالای آن به منظور جذب گردشگر و در نتیجه رونق صنعت توریسم در منطقه که بی شک به رونق اقتصادی منجر خواهد شد، از ساکنان بومی منطقه و مسؤلین ذیربط خواهشمندیم در حفظ، احیا، مرمت و جلوگیری از آسیب های احتمالی آن در آینده کوشا و متعهد باشند. 

مهدی رهبر با گلایه از بی اعتنایی و عدم توجه مسئولین به این پروژه مهم فرهنگی گفت: با وجود انجام چنین تحقیق و پروژه علمی،  تخصصی و کم نظیری در شهرستان اردکان متأسفانه هیچ گونه پشتیبانی و ابراز علاقه از طرف مسئولان مشاهده نشده است این در حالی است که در سایر نقاط کشور به هنگام اجرای چنین پروژه هایی فرماندار، شهردار، بخشداران و روسای ادارات جهت کسب اطلاعات،  بازدید، انرژی بخشی و رفع برخی موانع مربوطه در محل حاضر می شوند که متأسفانه در این شهر به نظر خلاف این موضوع حاکم است. 

وی با اشاره به اینکه تلاش در جهت حفظ، احیا و نگهداری و شناساندن میراث فرهنگی گذشتگانمان در شرایط کنونی از اهمیت بسزایی برخوردار است از همکاری حسین جمالی از میراث دوستان شهرستان اردکان تقدیر کرد.

انتهای پیام/ح.ا