به گزارش یزدرسا؛ صادرات؛ مقوله ای که به جرات می توان گفت نقطه آغاز ارتباط برقرار کردن با دیگران در بیشتر عرصه هاست.
برکسی پوشیده نیست که صادرات برای رشد و نمود اقتصاد کشور یک اصل حیاتی است که به واسطه آن از فروش تولیدات و خدمات به کشورهای دیگر می توان درآمدهای ارزی کسب کرد و گویا رگ حیات برقراری موازنه تجاری و ایجاد تعادل اقتصادی است.
در عرصه صادرات شاید یکی از مهم ترین شرایط یا اصول موفقیت داشتن بازار گسترده و شناخت ضوابط حرفه ای و بین المللی بازار است.

هر چند گسترش بازار در عرصه صادرات نیازمند مقوله هایی چون تولید انعطاف پذیر، نوآوری، توجه به خواسته بازار، توجه به تشکل گرایی و هم گرایی در بازار، توجه به تکنیک های مدرن فروش و غیره است اما گویا صادرات کشور را به طور کلی تنها با چند کشور همسایه گره خورده است و عمده صادرات ایران تنها به چند کشور انگشت شمار محدود می شود.

اگر موشکافانه تر بخواهیم موضوع بازار و گستردگی بازار صادرات کشور را بررسی کنیم نگاهی به مهم ترین بازارهای هدف کالا طی سال 96 خواهیم داشت.

***عمده صادرات ایران محدود به سه کشور!
چین، امارات و عراق بزرگترین بازارهای وارداتی کالاهای ایرانی در سال 96 بوده‌اند.

آمارهای رسمی 12 ماهه سال 96 گویای آن است که چین با واردات 9 میلیارد دلاری مانند سال‌های قبل تر بزرگترین بازار صادراتی ایران بوده و حدود 35 تن کالا به این کشور ارسال و 19.3 درصد از کل صادرات به این کشور اختصاص داشته است.

امارات متحده عربی دومین بازار بزرگ صادراتی ایران است که در سال 1396 بالغ بر شش میلیارد و 764 میلیون دلار کالا به آن ارسال شده و 14.4 صادرات ارزشی کشور به این بازار اختصاص داشته است.

عراق را نیز می‌توان سومین بازار ایران دانست که در سال 96 بالغ بر شش میلیارد و 425 میلیون دلار کالا به آن صادر شده و 13.7 درصد از صادرات ایران به این کشور همسایه مربوط بوده است.

جمهوری کره، ترکیه، افغانستان، هند، پاکستان، تایلند، اندونزی، تایوان، عمان، ژاپن، ایتالیا، ترکمنستان، هنگ کنگ، ویتنام، آلمان، جمهوری عربی سوریه و آذربایجان دیگر کشورهایی هستند که به ترتیب رتبه‌های چهار تا بیست صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
اما هرچه هم از کشورهای اروپایی و غیره هم نام ببریم گستردگی این بازارها در مقابله سه کشور اول یعنی چین، امارات و عراق ناچیر است به طوری که بررسی آماری نشان می‌دهد مجموع صادرات کالا و خدمات ایران به عراق، 5 برابر صادرات ایران به 28 کشور اروپایی است!
در سال 96 عراقی‌ها حدود 14.5 درصد از کل «صادرات غیرنفتی ایران» را خریداری کرده‌اند که در مقایسه با خرید فقط سه درصد از کالاهای غیرنفتی ایران توسط 28 کشور عضو اتحادیه اروپا، صادرات به عراق رقمی بسیار چشمگیر است.

استان یزد از دیرباز به عنوان یکی از صنعتی ترین شهرهای کشور و با توجه به محصولات متنوع زراغی و منابع معدنی چزو بازارهای فعال در عرصه صادرات بوده است که سال 97 ارزش کالاهای صادراتی استان یزد به 386 میلیون دلار رسید.

اما بنا بر گزارش گمرک استان یزد مقصد این ظرفیت قابل توجه صادرات کشورهای شرق آسیا، کشورهای عربی، افغانستان و پاکستان است که عمده محصول صادراتی به این کشورها هم مصالح ساختمان بویژه کاشی و سرامیک بوده است.

***محدودیت بازارهای صادراتی؛ تهدید جدی برای صادرات پایدار

رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان یزد در گفتگو با خبرنگار یزدرسا با بیان این که محدود بودن بازارهای صادراتی یک تهدید برای صادرات پایدار است اظهار داشت: بیش از 80 درصد صادرات استان یزد فقط به کشور عراق و افغانستان است که متاسفانه بازار این دو کشور پایداری که به دنبال آن هستیم را در پی نداشته است اما تنوع سازی در بازارهای صاداراتی یکی از مواردی است که همیشه مطرح می شود و برای آن نقشه و ریل گذاری هایی نيز انجام شده است.

محمود امانت با اشاره به افزایش نرخ ارز گفت: به دلیل افزایش نرخ ارز وضعیت صادرات کشور تا حدودی بهبود یافته است اما ظرفیت و پتانسیل كشور بیش از این‌ها است و به شرط بازسازی‌های جدید، می‌توان جهش صادراتی قابل توجه ای را شاهد باشیم.
وی ادامه داد: ظرفیت توسعه صادرات وتنوع خوبی از نظر کالایی در کشور وجود دارد اما تنوع بازار نداریم و این امر یکی از ضعف‌های استراتژیک صادرات ایران است و امیدواریم حساسیت لازم در مسئولین ایجاد شود و اقداماتی را برای تنوع سازی در بازارهای صادراتی و رفع مشکلات این حوزه انجام دهند.

***اماکن دست یابی به بازارهای جدید صادرات در اوج تحریم ها

امانت با بیان این که اقتصاد مانند جریان آب است که هر سنگی را جلوی آن بگذاری راه خود را باز خواهد کرد افزود: صادر کنندگان در نقل و انتقال پول و تامین هزینه تحقیقات بازار و بازاریابی مشکل دارند  اما تقریبا در 40 سال گذشته همواره تحريم‌ها وجود داشته است و در اين مدت دكترين دور زدن تحريم ها را آموخته‌اند منتها به شرط اين كه مسئولين تصميم‌ساز و تصميم‌گير به صورت واقعي در كنار صادركننده قرار بگيرند.

وی با تاکید بر آن که در شرایط فعلی کشور نیز دست یابی به بازارهای جدید امکان پذیر است گفت: مسائل و مشکلاتی که در زمینه نقل و انتقلات پولی وجود دارد صادركنندگان مشکل و چالش جدی مواجه کرده است اما اگر دولت با اختیارات و ابزارهایی که در اختیار دارد به کمک صادرات بیاید دست یافتن به بازارهای جدید نیز امکان پذیر خواهد بود.

عضو اتاق بازرگانی وصنایع ومعادن  یزد با بيان اين كه اقتصاد سياسي بايد مكمل اقتصاد آزاد باشد اظهار داشت: رايزني سياسي يكي از كارهايي است كه دولت مي تواند در اين راستا انجام دهد  و اين امر بايد كاملا مهندسي شده انجام شود و با ارجحيت حفظ منافع ملي كشور امتيازاتي داد و در مقابل امتيازات خوبي نيز گرفت.

***وضع تعرفه های ترجیحی؛ رهگشای توسعه بازارهای صادراتی

امانت ادامه داد: يكي از كارهايي كه دولت مي تواند انجام دهد وضع تعرفه هاي ترجيحي است به اين صورت كه شوراهاي اقتصادي مشترك ايران و كشور هدف تشكيل شود و ليستي از كالاهاي تنظيم شود و بين دو كشور تعرفه هاي ترجيحي را وضع كنند.
وي در توضيح ضرورت وضع تعرفه هاي ترجيحي اظهار داشت: به طور مثال تاجر كشور آذربايجان براي واردات كالايي از تركيه تعرفه 5 درصد مي پردازند اما براي واردات كالاي ايراني بايد تعرفه 25 درصد پرداخت كند كه همين تفاوت قيمت باعث مي شود كه حتي اگر قيمت تمام شده كالاي ايراني كمتر از كالاي تركيه اي باشد از تركيه خريد كند چون 20 درصد مابه التفاوت تعرفه اي ارزان‌تري پرداخت مي كند. از اين رو اولين كار ايجاد تعرفه هاي ترجيحي بين دو كشور است.

***هنوز خبری از بسته های حمایتی دولت از صادرات نیست!

امانت ايجاد زير ساخت‌هاي انتقال پول را از ديگر اقدامات ضروري دانست و گفت: در دنيا تحريم‌ ‌ها زياد اتفاق افتاده است. يكي از اقداماتي كه مي توان در زمان تحريم ها انجام داد امضاي تفاهم نامه هاي منطقه اي و استفاده از پول ملي كشورها در معاملات و تجارت ها است لزوما نبايد از دلار در معاملات استفاده كرد منتها كساني كه مسائل بانكي و انتقال پول را دنبال مي كنند بايد افرادي فوق العاده با تجربه، متخصص و كاردان باشند نه صرف اين كه داراي مسئوليت دولتي باشند.

وي در خصوص عملكرد دولت در حوزه حمايت از صادرات گفت: در چند سال گذشته دولت بسته هاي حمايت از صادراتي را اعلام كرده اما تاكنون چيزي از آن نديده‌ام و در بحث ايجاد بازارهاي جديد صادراتي نيز اتفاق مهم و پر رنگي نيافتاده و انتظاراتي كه صادركنندگان داشته اند محقق نشده است.

***بازارهای نوظهور صادرات ایران نیامده می روند؟!

با همه این مشکلاتی که مطرح شد باز هم بازارهای نوظهور برای صادرات ایران موجود است و با نگاهی به جدول بازار صادرات کشور به آن پی برد ولی با توجه به مشکلات زیاد بسیاری از این بازارها نیامده ایران را ترک می کنند!

کشور اندونزی که در رتبه دهم بازارهای صادراتی ایران در سال  96 قرار گرفته را می‌توان بازار نسبتا نوظهوری دانست که در سال گذشته 273 درصد رشد ارزشی واردات از ایران را تجربه کرده است. البته با این حال سهم ایران از صادرات به این کشور رقم چندان بالایی نبوده و به 645 میلیون دلار محدود شده و تنها 1.4 درصد از مجموع صادرات ایران به اندونزی مربوط می‌شود.

در میان 20 بازار عمده صادراتی ایران در سال گذشته ارزش صادرات 9 کشور کاهش یافته است و از نظر وزنی نیز9 کشور کاهش واردات از ایران را تجربه کرده‌اند. بر این اساس ژاپن اولین کشوری است که 63 درصد از نظر ارزش و 66 درصد از نظر وزن افت صادرات داشته است.

پس از ژاپن دیگر کشوری که کاهش قابل توجهی در حجم واردات از ایران داشته، هنگ کنگ است که از نظر وزنی 85 درصد و از نظر ارزش 27 درصد افت واردات داشته است.

همچنین سه کشور آذربایجان، ویتنام و امارات متحده عربی دیگر کشورهایی هستند که هر یک کاهش 10 درصدی در ارزش واردات از ایران را تجربه کرده‌اند.

حال با این همه تفاسیر نقش دولت در شرایط کنونی تحریم ها برای توسعه صادرات کشور بر کسی پوشیده نیست و می طلبد تا تقریبا در دو سال باقی مانده از عمر دولت دوازدهم شرایط برای این رگ حیات اقتصاد کشور مساعد تر شود.

انتهای پیام/س*