یزد آوا، مشکل آب در استان کویری و خشک یزد، موضوع تازه ای نیست و مردم این استان همواره با مشکلات کوچک و بزرگی در این زمینه مواجه بوده اند اما این روزها وضعیت آب به شکلی جدی و متفاوت‌ از گذشته بحرانی شده است، این را مدیر کل مدیریت بحران استان یزد می گوید.

گرچه مسئولان استانی و کشوری بارها و بارها در مصاحبه های خود، مردم استان یزد را صرفه جوترین مردم در مصرف آب معرفی کرده اند اما این روزها با افزایش دمای هوا و نزدیک تر شدن به فصل تابستان نمی توان از مسئله حیاتی چون آب گذشت.

عواملی چون خشکسالی های پی در پی در سال های گذشته، کمبود منابع آبی، بارندگی زیر حد نرمال، تبخیر بالای آب و هدر رفتن روان آب ها از دلایل عمده بحران آب در استان یزد است تا جایی که حتی آب انتقالی نیز نتوانسته مشکلات مردم را برطرف کند.

این روزها مسئولان استان یزد به شدت نسبت به مسئله بحران آب در یزد ابراز نگرانی می کنند و این در حالی است که مردم در گذشته شاهد قطع مکرر آب و جیره بندی آب آشامیدنی در بسیاری از مناطق یزد بوده اند و همیشه از مسئولین هشدار می شنوند که در آینده ای نزدیک آب آشامیدنی یزد جیزه یا بسته بندی می شود.

در پی این نگرانی مدیر کل مدیریت بحران استان یزد در گفتگو با خبرنگار یزد آوا تاکید کرد: استان یزد دیگر استان کم آبی نیست بلکه به مرحله‌ی بی آبی رسیده است.
محمد حسین امامی مجموع متوسط بارندگی در استان را براساس آمار هواشناسی حدود 103 میلیمتر و با کاهش 7 درصدی نسبت به متوسط سالیانه اعلام کرد.

محمد حسین امامی با اشاره به شدت ضعف و کمبود منابع آبی در استان یادآور شد: منابع آبی استان جوابگوی نیازها نیست و  بارندگی نرمال نیز این نیازها را برآورده نخواهد کرد.

وی با بیان اینکه در 14 سال گذشته، 10 سال  خشکسال بوده است، افزود: این بدین معنی است که در این مدت بدون اینکه جایگزینی برای منابع آبی وجود داشته باشد، دائما از ذخیره آب استفاده کرده‌ایم و منابع آب زیرزمینی بسیار ضعیف شده است.

دلایل افت سفره‌های آب زیرزمینی
امامی خشک شدن بسیاری از قنوات در مناطق کوهستانی، کاهش آبدهی چاه‌ها و قنوات و شور شدن آب‌های شیرین را از دلایل افت سفره های آب زیرزمینی عنوان کرد و ادامه داد: سفره‌های آب زیرزمینی با کاهش حجم 325 میلیون مترمکعبی مواجه هستند و بارندگی نرمال تنها می‌تواند مقطعی موثر باشد و در بهتر شدن وضعیت مراتع  یا تلطیف هوا خود را نشان دهد.

با عدم مدیریت مصرف آب، جیره بندی اجرا خواهد شد
مدیر کل مدیریت بحران استان با تاکید بر مدیریت مصرف آب در همه بخش‌های شرب، بهداشتی و کشاورزی تصریح کرد: چنانچه صرفه‌جویی نکنیم و مدیریت درستی بر مصرف آب نداشته باشیم و وضعیت به همین منوال پیش رود این احتمال وجود دارد که  در تابستان برای بسیاری از شهرهای استان از جمله یزد جیره‌بندی آب را اجرا کنیم که یک واقعیت طبیعی و اقلیمی است.

وی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود اینکه دائم از جیره بندی آب صحبت به میان می آید، اجرایی نمی‌شود؛ یادآور شد: بخش عمده‌ای از منابع آبی  بخصوص در بخش شرب از خارج از استان تامین می‌شود و این انتقال آب کمک بسیار زیادی در مدیریت آب شرب و بهداشت استان است ولی با این وجود اگر منابع آبی در معرض آسیب و خطر جدی قرار گیرند مجبور به اجرای جیره‌بندی آب خواهیم شد.

پروژه انتقال آب زمان‌بر و طولانی است
امامی با اشاره به پروژه انتقال آب و با بیان اینکه این پروژه پروژه زمان بر و طولانی است افزود: مقدمات طرح‌های انتقال آب از بهشت باد و خلیج فارس به یزد انجام شده و با اخذ مجوزهای آن در سطح ملی مطالعات آن آغاز شده است که پس از تایید و تکمیل توسط مراجع ذیربط استانی و کشوری، مراحل اجرایی آن که به پارمترهایی ازجمله منابع تامین بودجه بستگی دارد، آغاز می‌شود.

تلاش مسئولان برای اعلام وضعیت بحرانی آب یک استان براساس پارامترهای دیگری جز بارندگی
وی با اشاره به قرار نگرفتن استان در لیست استان‌های بحران‌زده در حوزه آب یادآور شد: در کشور شاخص میزان بارندگی سالیانه را برای بحرانی بودن وضعیت آب یک استان در نظر می‌گیرند و با مقایسه با نرمال بارندگی وضعیت استان را مشخص می‌کنند.

مدیر کل مدیریت بحران استان یزد با بیان اینکه وضعیت آب یک استان تنها به بارندگی نیست، تاکید کرد: مسئولان استان در حال پیگیری هستند تا پارامترهای دیگری برای اعلام خشکسالی و بحرانی بودن آب در یک استان در نظر گرفته شود که مطالعات در این بخش انجام شده است و مستلزم پذیرش در کشور است.

مهم‌ترین راهکار برای مقابله با بحران آب مدیریت مصرف است
امامی مهم‌ترین راهکار برای مقابله با بحران آب را مدیریت مصرف و فرهنگ سازی در مصرف آن عنوان کرد و ادامه داد: در بخش کشاورزی باید راندمان را بالا برد، از آب در چرخه‌های مختلف استفاده حداکثری کرد، دستگاه‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی نیز باید در سیاست و اجرای قوانین و در حوزه مدیریت مصرف آب جدیت خرج دهند و همچنین رسانه‌ها بالاخص صدا و سیما نقش بسیار تاثیرگذاری در مدیریت مصرف آب دارند.

وی با اشاره به بالا رفتن دمای هوا و شروع استفاده از کولرهای آبی در استان، حداقل میزان مصرف آب یک کولر آبی را 500 لیتر در شبانه‌روز اعلام کرد و افزود: یکی از موضوعاتی که طی چند سال اخیر به طور جدی از طرف مقامات عالی استان و مسئولان  مطرح و پیگری شده و به وزیر نیرو نیز پیشنهاد شده است، زمینه‌سازی برای استفاده از کولرهای گازی به جای آبی و کاهش تعرفه برق استان است.

امامی ادامه داد: باید در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود و به گونه‌ای باشد که برای استفاده از کولرهای گازی  میزان برق مصرفی تمام شده برای خانوار کاهش یابد و مردم برای استفاده از این نوع کولرها تشویق شوند.

بخش قابل توجهی از آب فضای سبز شهرها از آب شرب جدا شده است
مدیر کل مدیریت بحران استان با اشاره به جداسازی آب فضاهای شهری استان تصریح کرد: یکی از سیاست‌های حوزه  معاونت هماهنگی امور عمرانی استان جداسازی  آب فضای سبز شهرها از آب شرب است که برای بخش قابل توجهی از فضاهای سبز این مورد انجام شده است و تنها درصدی ازآن باقی مانده است که طی یک یا دو سال آینده به طور کامل این اتفاق خواهد افتاد.

وی همچنین با بیان اینکه متولی طرح تامین آب شرب در زمان قطعی شبکه‌های آب شهری مدیریت بحران استان است، افزود: مطالعات این طرح انجام گرفته و به صورت پایلوت برای شهر ابرکوه انجام شده است که گزارش آن پس از ویراستاری و چاپ به عنوان دستورالعمل در اختیار دستگاه‌های ذیربط آب و فاضلاب شهری قرار می‌گیرد.

امامی با بیان اینکه محیط‌هایی مثل استان یزد بسیار شکننده وحساس هستند، افزود: سیستم‌هایی چون قنات که در قدیم برای بهره برداری آب از آن‌ها استفاده می‌شد، همراه و همخوان و منطبق با محیط زیست بود ولی متاسفانه استفاده چاه‌ها به عنوان سیستم جدید بهره برداری از آب‌های زیرزمینی مشکل ساز هستند.

احیای قنوات راه رسیدن به حالت پایدار برای سفره‌های آب زیرزمینی
وی ادامه داد: برای رسیدن به حالت پایدار برای سفره‌های آب زیرزمینی باید قنوات را احیا کنیم و به سیستم قدیم برگردیم و چاه‌ها را جمع کنیم که کار بسیار مشکلی است و بدین معنی نیست که با این کار نیاز ما به آب برطرف می‌شود بلکه به این معنی است که سفره‌های آب زیرزمینی ما از آسیب محفوظ می‌مانند و دیگر نباید نگران منابع داخلی خود باشیم و برای آن هزینه کنیم.

وجود ریزگردها وطوفان‌های گرد و غبار از مشکلات جدی استان
مدیر کل مدیریت بحران استان در بخش  دیگری از سخنان خود یکی دیگر از مشکلات جدی در استان را وجود ریزگردها وطوفان‌های گرد و غبار و شن دانست و منبع اصلی تولید ریزگرد و شن در استان را از دو جبهه داخلی و خارجی اعلام کرد.

دشت یزد-اردکان مهم‌ترین ‌محور تولید ریزگرد در استان
وی افزود : مهمترین‌محور تولید ریزگرد در استان دشت یزد-اردکان بین یزد و اردکان، بخصوص در حوزه شهرستان اشکذر و میبد است و همچنین کفه ابرکوه و شهرستان بافق از دیگر مراکز تولید ریزگرد و گرد و غبار هستند.

امامی با بیان اینکه استان یزد همیشه از نیمه دوم اسفندماه تا نیمه اول خرداد ماه درگیر طوفان‌های گرد و غبار و شن معروف  به طوفان‌های سیاه و سرخ است، ادامه داد: استان از ناحیه جبهه خارجی نیز از دو سه محل تحت تاثیر قرارمی‌گیرد که بادها و طوفان ریزگردها از سمت عربستان و عراق  از این نوع هستند.

 مشکلات  تنفسی و بیماری‌های چشمی از معضلات ریزگردها
وی بیشترین معضل و مشکل ریزگردها در استان را در بحث سلامت مردم دانست و تصریح کرد: به دلیل طوفان‌های گرد وغبار مشکلات شدید تنفسی و بیماری‌های چشمی در استان رقم بالایی را به خود اختصاص داده است و یزد جزء معدود استان‌هایی است که از سه جبهه تحت تاثیر ریزگردها قرار دارد.

امامی با بیان اینکه مقابله با ریزگردها از جبهه خارجی از دسترس ما خارج است، ادامه داد: کاشت گز و تاق و نهال و غنی سازی مراتع جزء سیاست‌های کلی و کلان استان برای مهار ریزگردها است که خود تحت تاثیر بارندگی و منابع آبی است و از لحاظ اعتباری نیز با مشکل مواجه هستیم.