به گزارش یزد آوا، فرش ایرانی، هنری با قدمتی چندین هزار ساله و متشکل از گره‎‎‌های کوچکی است که با حوصله و دقت بافنده یک به یک در کنار یکدیگر قرار می‎‎گیرند تا تشکیل‎‎ دهنده یکی از باستانی    ترین هنرهای ایران زمین باشد.

هر چند که فرش ایرانی امروزه با دستگاه‎‎های پیشرفته و در کمترین زمان تولید می‎‎شود ولی هنوز هنر دست بافندگان ایرانی شهرتی جهانی دارد.با این وجود بافندگان این دستباف ایرانی هیچ وقت به چشم نیامده‎‎اند و با امکانات ناچیز زندگی کرده‎اند.

بزرگ شدن، پشت دار قالی

یکی از بافندگان پر سابقه فرش در مورد سابقه و گذشته خود در این حرفه به همشهری می‎‎گوید: ما همیشه در خانه دار قالی داشتیم و این حرفه را از کودکی و زمانی آغاز کرده‎‎ام که آن قدر بنیه داشتیم که پشت دار قالی بنشینیم و نخ‎‎های قالی را گره بزنیم.

«فاطمه یاوری» با بیان این که پشت دار قالی بزرگ شده است، بیان می‎‎کند: از همان کودکی به همراه مادر و خواهرم از صبح که نماز می‎‎خواندیم، شروع به کار می‌کردیم و فقط برای پختن غذا یکی از ما، یک ساعت دست از کار می‌کشید که آن نفر هم به نوبه خود باید در آشپزخانه کار می‌کرد.

وی معتقد است که هیچ وقت یک بافنده از کار خود راضی نیست؛ چرا که بافندگان نور چشم خود و تمام توان زندگی خود را صرف این کار می‌کنند ولی در نهایت سود اقتصادی این حرفه برای کسانی است که هیچ وقت یک گره قالی هم نزده‌اند و هرگز نمی‎‎توانند نقش قالی را از روی آن بخوانند یا فرق رنگ    ها را بفهمند.

یاوری عنوان می‎‎کند: ما زمانی را که باید صرف بزرگ کردن و تربیت کردن کودکانمان می‌کردیم ، صرف هنری کردیم که هیچ وقت آن را دوست نداشته‌ایم.

مشکلات بیمه‌ای

وی در مورد بیمه بافندگان نیز به همشهری می‌گوید: در ابتدا برای بیمه اقدام کردم، ولی بعد از 45 سال فعالیت دیگر نمی‌توانم کار کنم. در واقع سال هاست که دیگر نه توان این کار را دارم و نه نور چشمی برایم باقی مانده که بخواهم گره‎‎ها را درست در جای خود بزنم.

یاوری بیان می‎‎کند: شاید همه دنیا در برابر فرش ایرانی تعظیم کنند ولی در واقع باید روبه‌روی این بافندگان زحمتکش ایرانی تعظیم کنند. چون اگر آنها نبودند، هیچ یک از این نقش‎‎ها و گره‎ها زده نمی‎‎شد.

وی با بیان این که این هنر را هیچ وقت به چشم هنر نگاه نکرده است، اظهار می‎‎کند: این حرفه فقط به دلیل تنگدستی، نسل به نسل در بین بافندگان دست به دست شده است.

وی با بیان این دغدغه که آیا نسل‎‎های آینده نیز حاضر به فعالیت در این هنر هستند، می‎‎گوید: امروز حتی فرزندان من نیز عطای این کار را به لقایش بخشیده‌اند و معلوم نیست که اگر شوهر بازنشسته من نبود، بعد از این همه سال چطور می‎‎خواستم مخارجم را تامین کنم؛ چرا که اکنون دیگر توان ادامه این کار را ندارم.

بافندگی فرش؛ شغلی خانگی

یکی دیگر از بافندگان فرش دستباف که 30 سال سابقه فعالیت در این حرفه را دارد نیز می‎‎گوید: از آنجایی که این حرفه را می    توان در محل سکونت نیز انجام داد، ترجیح دادم در این حرفه فعالیت کنم.

«صدیقه رحیمی» ادامه می‎‎دهد: البته قبل از من نیز اجدادم در خانه به کار فرش بافی مشغول بودند. در واقع در مورد این حرفه مانند دیگر امور خانه برخورد می‎‎کردیم.

وی با بیان این که کیفیت این حرفه با گذشته بسیار متفاوت شده و قابل قیاس با 30 سال پیش نیست، اظهار می‌کند: امروزه کیفیت رنگ،نخ و حتی نقشه‌هایی که برای کار در نظر گرفته می‎‎شود بسیار بالاتر و بهتر شده است.

وی با اشاره به مرغوبیت بیشتر رنگ‎‎ها، ادامه می‎‎دهد: طرح‌ها و نقشه‌ها در گذشته با دست کشیده می‌شد ولی حالا با استفاده از رایانه انجام می شود و تشخیص رنگ و ترتیب آنها به مراتب بهتر از گذشته است.

رحیمی از دشواری فروش فرش از سوی بافندگان نیز می‎‎گوید و عنوان می‎‎کند: معمولاً بافندگان از علم بازاریابی سر رشته‌ای ندارند؛ بنابر این چاره‌ای جز کار کردن برای دیگران ندارند. بارها اقدام به بافت قالی برای این که خودم آن را بفروشم، کردم ولی پس از چندماه مجبور به فروش آن با قیمت پایین‎‎تر شدم.

به گفته وی، بیشتر بافندگان در بافت فرش‌های ابریشم، فاقد توان مالی برای خرید نخ و دیگر وسایل مورد نیاز هستند و هر چه درآمد کسب می‎‎کنند باید صرف مخارج ابتدایی زندگی خود کنند.

همه بافندگان فرش تحت پوشش بیمه نیستند

«محمد گلکاریه» رئیس اتحادیه بافندگان استان در مورد تعداد شاغلان فرش دستباف می‎‎گوید: در استان یزد تقریباً 23 هزار بافنده فرش در حال فعالیت هستند که از این تعداد، همه تحت پوشش بیمه بافندگان فرش نیستند.

وی اضافه می‎‎کند: تعداد کمی از بافندگانی که تحت پوشش نیستند، با نظر شخصی خود پیگیرهای لازم را انجام نداده‎اند ولی تعداد زیادی هم اقدامات لازم را انجام داده‎اند. امیدواریم در آینده با همکاری بیمه تامین اجتماعی، امکان بیمه برای آنها نیز فراهم شود.

گلکاریه با بیان این که اتحادیه بافندگان فقط بافندگان را شناسایی کرده است، اظهار می‎‎کند: البته همه بافندگانی که در استان در حال فعالیت هستند، زیر نظر اتحادیه بافندگان فرش نیستند چرا که در استان اتحادیه‌های مختلفی مانند اتحادیه تعاون روستایی، اتحادیه جهاد و اتحادیه شهری وجود دارند که تعدادی از بافندگان نیز زیر‌‌نظر آنها فعالیت می‌کنند.

وی ادامه می‎‎دهد: اما هر کدام از این بافندگان برای شناسایی و بیمه باید به اتحادیه بافندگان مراجعه کند تا کارت بافندگان فرش را دریافت کند و از این طریق به اداره بیمه ارجاع شود. به این دلیل نیز امکان بازرسی از تمام واحد‌های صنفی وجود ندارد.

رئیس اتحادیه بافندگان آمار بافندگان را در این چند سال رو به رشد می‎‎خواند و عنوان می‎‎کند: چند سال قبل تعدادی از کارگاه‎‎ها با نظر خود بافندگان تعطیل شدند ولی در سال‎‎های اخیر تعداد زیادی وارد این کار هنری شده‌اند هر چند که در مقایسه با 20 سال قبل، تعداد بافندگان استان روند کاهشی داشته است.

نظارت بر تولید و فروش فرش دستباف  

رئیس اتحادیه بافندگان اظهار می‎‎کند: از آنجایی که تعداد زیادی از افراد درگیر کار فرش هستند، نظارت بر تولید، فروش و کیفیت فرش دستباف بسیار سخت است؛ چرا که هر بافنده، مشتری مخصوص به خود را دارد و گاهی قیمت‎‎ها بالاتر یا پایین‎‎تر از قیمت بازار ارائه می‎‎شود.

به گفته «محمد گلکاریه» البته زمانی که شکایتی از یک فرد خاص صورت گیرد، آن شکایت در مدت زمان بسیار کوتاه بررسی می‌شود و بازرسان اتحادیه که همه در این حوزه متخصص هستند، موضوع را پیگیری و بررسی می‌کنند.

انتهای پیام/