به گزارش یزد آوا به نقل از یزد ندا، حاشيه نشيني يكي از پيامدهاي صنعتي شدن و رشد شهرها در كشورهاي مختلف، اعم از توسعه يافته يا درحال توسعه است .

حاشيه نشيني پديده اي ناميمون و ناهمسو با ساير ابعاد جامعه تلقي مي شود، که« آسیب های اجتماعی، آسیب های فرهنگی، آسیب های فیزیکی ، آسیب های اقتصادی، آسیب های سیاسی و آسیب های امنیتی را به دنبال خود دارد.

در واقع بين وضعيت بد اقتصادي و معيشتي حاشيه نشينان و ارتكاب جرايم اجتماعي آنها و از بین بردن امنیت جامعه رابطه وجود دارد .

حاشيه نشينان داراي چالش هاي اقتصادي و اجتماعي بسياري هستند و از طرفي محيط شهر اصلي را نيز دچار بسياري از مشكلات اجتماعي مانند ناامني و نظاير آن مي كنند.

حاشيه نشيني با جرم رابطه مستقيم و نزديك دارد . تنوع، تجمل و اختلاف فاحش و گستردة طبقات اجتماعي ساكن شهرهاي بزرگ، و گراني و سنگيني هزينه هاي جاري زندگي موجب مي شود تا مهاجران غيرمتخصص كه درآمد آنان كفاف مخارج شان را نمي دهد، به منظور برآوردن نيازهاي خود دست به هر كاري  ولو غيرقانوني  بزنند.

در چنين مناطقي به لحاظ از بين رفتن ارزش هاي انساني، كج روی هاي اجتماعي سریع رشد مي كند و اعمالي چون دزدي، اعتياد، قاچاق و علاوه بر اينها، پيدايش زمينه هاي توسعه و فعاليت در سو ء استفاد ، فحشا و نظاير آن گسترش مي يابد.

شهر يزد نيز، به تبع گسترش شتابان شهرنشيني با پديده حاشيه نشيني در بعضي از محله هاي بافت قديمي و مناطق پيراموني مواجه شده است، به طوري كه سطح زندگي در اين مناطق از نظر كيفي، نسبت به ساير مناطق و محله هاي شهري يزد متفاو ت است و در سطح بسياري پاييني قرار دارد .

عواملي چون بيكاري، فقر، نداشتن مسكن استاندارد، قرار گرفتن در انزواي اجتماعي، عدم تعلق خاطر و وابستگي به ارزش ها، باعث بروز ناهنجاري هاي اجتماعي و گسترش آسيب هاي شهري در اين شهر شده است .

بنابراين مناطق حاشيه نشين در شهر يزد، علاوه بر اينكه سبب ناهمگوني درسيماي شهري شد ه اند، موجب بر هم ريختن تعادل و توازن فرهنگي و گسترش بزهكاري، تعارض و فقر شده اند.

شهر یزد، مناطق حاشیه ای چندانی ندارد و 2 یا 3 منطقه از شهر اکنون درگیر معضل حاشیه نشینی است، حسن آباد، بلوار استقلال و مناطقی از آزادشهر اما همین مناطق نیز آبستن وقایعی هستند که عبور از آنها به سادگی امکانپذیر نیست.

بسیاری از مشکلات حاشیه نشینی در شهرهای مختلف یکسان است و مشکلات فرهنگی، بهداشتی، آموزشی و اقتصادی مردم این مناطق در بسیاری از شهرها مشترک است اما معضل حضور اتباع بیگانه آن هم از نوع غیرمجاز، مشکلات حاشیه نشینان یزد را دو چندان کرده و اين مشكل در كمتر استاني مشاهده شده است.

اتباع بیگانه علاوه بر بافت تاریخی به حاشیه شهر یزد نیز رسوخ کرده اند

اتباع بیگانه طی سالهای اخیر نه تنها در بافت تاریخی بلکه در حاشیه شهر رسوخ کرده اند و با استفاده از موقعیت مردم این مناطق، دردسرهای بزرگی برای آنها ایجاد کرده اند.

یکی از مهمترین معضلاتی که در حاشیه شهر یزد به وفور به چشم می خورد، ازدواج دختران ایرانی با اتباع بیگانه به ویژه افاغنه است، دخترانی که پس از یک ازدواج نامیمون و تولد چند فرزند، شوهران خود را گم کرده اند و اکنون به تنهایی بار مسئولیت بزرگ کردن چند فرزند با هویت های نامعلوم را بر دوش می کشند.

در مناطقی از شهر نظیر اکرمیه و اکرم آباد نیز در واقع گسترش شهر، شهر را به روستا متصل کرده اما این روستاها اکنون گرچه برای یزدی ها سکونتگاه های غیررسمی به شمار می روند اما برای افاغنه به ویژه اتباع غیرمجاز آنها، سکونت گاهی کاملا رسمی و امن است.

« سید محمد رضا حسینی» معاون عمرانی استاندار یزد در مورد حاشیه نشینی در این مناطق یزد اظهار داشت: حاشیه نشینی در اطراف یزد سبب شده علاوه بر مشکلات ساخت و سازهای غیرمجاز و غیراستاندارد، ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی روز به روز افزایش پیدا کند.

مسکن اصلی ترین عامل توسعه حاشیه نشینی

یکی از اساتید جامعه شناسی دانشگاه یزد در مورد علل گسترش حاشیه نشینی اظهار داشت: مسکن، اصلی ترین عاملی است که مردم را به سمت حاشیه های شهر و سکونتگاه های غیررسمی کشانده است.

علیرضا افشانی عنوان کرد: از زمانی که سکونتگاه های غیررسمی شکل گرفتند، کم بودن خانه های استیجاری، بالا بودن نرخ اجاره بها در داخل شهر برای افراد کم بضاعت و گران بودن ملک و زمین نسبت به این مناطق، استقبال از مناطق حاشیه شهر بیشتر و بیشتر شد و بسیاری از افراد به رغم اینکه از مشکلات حاشیه نشینی مطلع بودند، به ناچار برای اینکه دخل و خرجشان همخوانی داشته باشد، مسکن خود را در این مناطق انتخاب کردند.

وی با اشاره به کمبودهای سکونتگاه های غیررسمی در یزد بیان کرد: در این مناطق به ندرت می توان پارک، کتابخانه، زمین ورزشی و دیگر امکانات سرگرم کننده برای جوانان پیدا کرد و اگر هم فضایی باشد، احداث آن به 3 تا 4 سال آینده بر می گردد و پیش از این مردم در این مناطق در فقر کامل امکانات رفاهی به سر می بردند.

«محمدرضا عظیمی زاده » شهردار یزد اظهار داشت: شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی مرحله به مرحله انجام شده و باید از سرچشمه مانع پیشروی آن شد و به نظر می رسد تخریب منازل در سکونتگاه های غیررسمی منصفانه نباشد.

وی بیان کرد: منشأ اصلی شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی، زمین خواری و تصرف اراضی دولتی است به نحوی که زمین خواران و افراد سودجو با استفاده از غفلت دستگاه ها، اقدام به تصرف اراضی حاشیه شهر و تفکیک و فروش آنها به قیمت ارزان به مردم می کنند که در این راستا دستگاه هایی نظیر استانداری، راه و شهرسازی و ... باید از اراضی خود مراقبت کنند تا این اراضی به چنگ زمین خواران نیفتد.

عظیمی زاده، یادآور شد: ساخت و ساز، مرحله بعدی شکل گیری این سکونتگاه ها است و در این مرحله شهرداری باید به طور جدی وارد عمل شود اما متاسفانه در بسیاری از موارد شاهد ساخت و سازهای شبانه و بی کیفیت هستیم.

زمین خواری، منشأ اصلی شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی

وی ادامه داد: بعد از اینکه ساخت و ساز انجام شد، مرحله بعدی ممانعت از پیشروی حاشیه نشینی، کمیسیون ماده ۱۰۰ است که علی القاعده باید در این موارد حکم تخریب صادر کند اما به خاطر وضعیت بد معیشتی مردم و مشکلات مالی آنها، با سازندگان بنا در این مناطق با رأفت اسلامی برخورد می کند و به این شکل است که خانه ها ساخته شده به رغم همه مشکلات، در مناطق حاشیه شهر ابقا می شوند.

وی، یکی از راهکارهای اساسی برای جلوگیری از گسترش حاشیه نشینی را اقدام به موقع متولیان امر در زمان لازم برشمرد به این معنا که اگر ارگان هایی نظیر راه و شهرسازی، استانداری و ... از همان ابتدای امر از اراضی خود مراقبت کرده و اجازه ورود و تجاوز زمین خواران و افراد سودجو برای تفکیک و فروش زمین ها را ندهند، هرگز مشکلات بعدی را نخواهیم داشت.

اهالی محله های حسن آباد و اکرمیه در گفتگو با خبرنگار یزد ندا از معضلاتی که حاشیه نشینان و حاشیه نشین شدنشان برای آنها بوجود آورده گلایه کردند.

یکی از اهالی حسن آباد گفت: « اینجا با اینکه مردم از هیاهوی شهر بیشتر در امان اند، از دست رفتار و اعمال عده قلیلی که از آزادی خود سوء استفاده می کنند و آزادیشان آرامش دیگران را سلب کرده، خسته شده اند».

شایق از حسن آباد گفت: «مراجعاتی هم به نهادهای مربوطه داشته ایم، انصافا تلاشهایی هم در جهت ایجاد آرامش برای مردم آرام و صبور منطقه شده است، ولی کاملا واضح است که این زحمات و تلاشهای انتظامی ناکافی و کم اثر بوده».

یکی از اهالی اکرمیه اذعان کرد: «نیروی نظامی و انتظامی پیگیری می کنند ولی کم است و گاهی قبل از به نتیجه لازم رسیدن این پیگیر ها قطع می شود».

وی افزود:«این پیگیری ها اگر ادامه دار تر باشد و با هماهنگی بیشتری با مردم محل انجام گیرد بهتر نتیجه می دهد  و کمتر شاهد معضلاتی مثل شبگردی و سلب آسایش و داد و فریادهای گاه و بیگاه شبانه و دعواهای زننده و حتی مواد فروشی که حتی به چشم رهگذران هم می خورد، خواهیم بود.»

یکی از اهالی حسن آباد گفت: « اینجا یک مشکلی که مردم را رنج می دهد نگاه اشتباهی است که مسئولین شهری دارند. بعضی از آنها فکر می کنند حالا که ما داخل شهر نیستیم پس نباید انتظار امکانات داشته باشیم. برخی فکر می کنند فرهنگ مردم اینجا پایین تر از داخل شهر است در صورتی که اینطور نیست و همه جا قوی و ضعیف و خوب و بد دارد».

وی ادامه داد: « ما هم حق داریم از همه امکانات شهری برخوردار باشیم تا بتوانیم با آرامش  بیشتری زندگی کنیم و شغل هایی که داریم و حالا دیگر شهر به آن نیاز بیشتری دارد و به آن عادت کرده است را بهتر ادامه دهیم.»

یکی دیگر از اهالی اکرمیه گفت: « اینکه مردمی از نقاط دوردست آمده اند و در کنار شهر، و سکونت اختیار کرده اند با این امید که زودتر از قبل دیده شوند و از امکانات معیشتی بیشتری برخوردار شوند علت اصلی حرکت دادن زندگی ها به سمت شهر است پس باید با ایشان بهتر رفتار شود».

انتهای پیام/