به گزارش یزد آوا، حجت الاسلام و المسلمین کریم پورنجف در گفتگو با خبرنگار حوزه، با تشریح ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه معصومه(س)، ضمن بیان این مطلب که فقط در خصوص سه نفر از اهل بیت(ع) زیارت نامه ماثوره وارد شده است، گفت: به زیارت نامه ای ماثوره گفته می شود که از طرف امام معصوم(ع) باشد و بهترین مدرک و مسئله ای که در خصوص جایگاه حضرت فاطمه معصومه(س) می توان مطرح کرد، همین زیارت نامه ماثوره ایشان است.

*شفاعت کریمه اهل بیت(س)
وی با بیان اینکه در زیارت نامه حضرت معصومه(س) مسایل فراوانی وجود دارد که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد، ابراز داشت: در یکی از عبارات زیارت نامه به شفاعت حضرت « یا فاطِمَةُ اِشْفَعى لى فِى الْجَنَّةِ» اشاره شده است. خداوند در آیه 109 سوره طه می فرماید «يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلًا/ در آن روز، شفاعت [به كسى‏] سود نبخشد، مگر كسى را كه [خداى‏] رحمان اجازه دهد و سخنش او را پسند آيد»؛ این مسئله بر عظمت حضرت فاطمه معصومه(س) دلالت دارد.

این استاد حوزه در ادامه با تشریح بخش های مختلف زیارت نامه حضرت فاطمه معصومه(س)، افزود: در قسمتی از زیارت نامه حضرت از خداوند متعال طلب می کنیم که معرفت ایشان را از ما سلب نکند « وَ أَنْ لا یَسْلُبَنا مَعْرفَتَكُمْ»؛ این مسئله نشانگر عظمت علمی و معنوی کریمه اهل بیت(س) است.

*عصمت  فاطمه ثانی(س)
وی با تقسیم عصمت به دو نوع عصمت علمی و عصمت عملی، گفت: عصمت علمی که در ذات خود عصمت عملی را هم دارد، مختص به حضرات 14معصوم(ع) است، اما عصمت عملی دامنه گسترده تری دارد و حضراتی از جمله حضرت ابوالفضل العباس(س)، حضرت زینب کبری(س) و حضرت فاطمه معصومه(س)، دارای این نوع از عصمت هستند.

*توصیه امام رضا(ع)
حجت الاسلام والمسلمین پورنجف ادامه داد: در خصوص ثواب زیارت حضرت معصومه(س) روایات فراوانی وجود دارد. مثلا از امام رضا(ع) نقل است که فرمود «کسی که خواهرم معصومه(س) را در قم زیارت کند، مرا زیارت کرده است». این مطلب نشان دهنده جایگاه رفیع حضرت معصومه(س) است.

وی خاطرنشان کرد: از دیگر خصوصیات حضرت فاطمه معصومه(س) محدثه بودن و  عالمه غیر معلمه بودن ایشان است، به این معنی که علم ایشان خدادادی است و در نزد کسی تحصیل علم نکرده بودند.

این استاد حوزه با بیان این که حضرت در همان سن کم به مقام عصمت از گناه دست یافتند که نشانگر عظمت معنوی ایشان است، گفت: پدر گرامیشان حضرت امام موسی کاظم(ع) چندین بار لفظ «فداها ابوها» را در مورد ایشان به کار برده اند.

این کارشناس مذهبی با بیان این که حضرت به فاطمه ثانی معروف هستند، ابراز داشت: با توجه به علاقه و محبتی که شیعیان نسبت به حضرت فاطمه زهرا(س) دارند و این که قبر شریفشان مخفی بوده و در دسترس شیعیان نیست، با توجه به روایاتی که وجود دارد، می توان به نیت زیارت حضرت زهرا(س)، قبر حضرت معصومه(س) را زیارت کرد.

*رویای صادقه آیت الله سیدمحمود مرعشی(ره)
حجت الاسلام و المسلمین پورنجف خاطر نشان کرد: شهرت این لقب برای حضرت معصومه(س) به واسطه رویای صادقه‌ای است که از مرحوم آیت‌الله سید محمود مرعشی نجفی(ره) نقل شده است. داستان به این صورت است که مرحوم سیدمحمود مرعشی نجفی متوفای 1328 هجری قمری بسیار علاقه‌مند بود که به هر طریقی شده، محل قبر شریف حضرت صدیقه طاهره(س) را به دست آورد، برای این مقصود، ختم مجرّبی انتخاب کرده، چهل شب به آن مداومت کرد تا شاید خداوند به طریقی او را از محل قبر شریف حضرت زهرا(س) آگاه فرماید، شب چهلم بعد از انجام ختم و توسل فراوان استراحت کرده و در عالم رؤیا به محضر مقدس حضرت باقر(ع) یا حضرت صادق(ع) مشرف می شود.
وی ادامه داد: امام(ع) به مرحوم مرعشی فرمود: «علیک بکریمة اهل البیت/ به دامن کریمه اهل بیت چنگ بزن».ایشان به تصور این که منظور امام(ع) از «کریمه اهل بیت» حضرت زهرا(س) است، عرضه داشت: بلی! قربانت گردم من نیز این ختم را برای همین گرفتم که محل قبر شریف آن حضرت را به صورت دقیق‌تر بدانم و به زیارتش مشرف شوم، امام(ع) فرمودند: «منظور من قبر شریف حضرت معصومه در قم است». مرحوم آیت‌الله سیدمحمود مرعشی نجفی هنگامی که از خواب برخاست تصمیم گرفت که رخت سفر ببندد و به قصد زیارت حضرت معصومه(س) رهسپار ایران شود. این جریان در کتاب «کریمه اهل بیت» نقل شده است مؤلف بعد از نقل این جریان در پاورقی کتابش اضافه می کند که این داستان را مرحوم مرجع عالیقدر مرحوم آیت الله مرعشی(ره) چندین بار در ملاقات‌های اینجانب با ایشان، از پدر بزرگوارشان نقل کردند و حقیر آن را بدون هیچ گونه تصرفی در اینجا آوردم.

*ضرورت بررسی ابعاد شخصیتی کریمه اهل بیت(س)
حجت الاسلام و المسلمین پورنجف در ادامه با بیان این که زندگی حضرت معصومه(س) پر از نکات آموزنده و انسان ساز است، گفت: اهل ذکر و عبادت بودن، صداقت، دقت و گفتار متقن و محکم از جمله خصوصیات برجسته ایشان است که باید مورد تحلیل و بررسی واقع شود.
این استاد حوزه افزود: با توجه به این که حضرت، محدثه بودند، یکی از شرایط محدث بودن، دقت در بیان سخن و اتقان گفتار است که به عنوان یک الگو و سبک زندگی قابل تبیین است.
وی تاکید کرد: بسیار مهم است که بخش عمده ای از زندگی خود را به انس با خدای متعال اختصاص دهیم تا به معنویت و کمال بالاتری دست یابیم. چنانچه حضرت معصومه(س) برای ارتقا مقام علمی و معنوی خود به سمت حضرت امام رضا(ع) هجرت می کنند و در این راه نیز رحلت می کنند.
این کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: از جمله سایر خصوصیاتی که درباره حضرت مطرح بوده و الگویی برای همگان است، عفت، حجاب و پاکدامنی ایشان است .

*لزوم معرفت افزایی
وی با تاکید بر معرفت افزایی پیرامون شخصیت ائمه معصمومین(س) در دهه کرامت و ولایت، گفت: یکی از موارد مهمی که مردم شریف ایران باید در دهه کرامت و ولایت بدان توجه کنند، این است که در خصوص ائمه معصومین(ع) خصوصا امام رضا(ع) معرفت کسب کرده و خود را شبیه آنان کنند.
حجت الاسلام و المسلمین پورنجف در خاتمه گفت: خوب است که علما و روحانیون از فرصت دهه کرامت و ولایت استفاده کرده و به معرفی ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه معصومه(س) بپردازند.

نخستین گنبد مزار حضرت معصومه(س) را چه کسی بنا کرد
پس از تدفین حضرت فاطمه معصومه(س)، «موسی بن خزرج» سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد تا اینکه زینب فرزند امام جواد(ع) در سال ۲۵۶ هجری قمری نخستین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا نهاد.

حضرت معصومه(س) دختر گرامی امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر(ع) است. مادر مکرمه ایشان حضرت نجمه خاتون(س) است. ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال 173 هجری قمری در مدینه منوره واقع شده است.

در سال 200 هجری قمری در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی سفر تبعید گونه حضرت رضا(ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه خود بیاورند راهی خراسان شدند.

یک سال بعد از هجرت تبعید گونه حضرت رضا(ع) به مرو، در سال 201 هجری قمری، به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می‌شد. درشهر ساوه عده‌ای از مخالفان اهل‌بیت(ع) که از پشتیبانی مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه کاروان آنان را گرفته و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتی بنا بر نقلی حضرت(س) معصومه را نیز مسموم کردند.

به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه(س) بیمار شدند و چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم را نمود. حدوداً در روز 23 ربیع الاول سال 201 هجری قمری حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. و در محلی که امروز «میدان میر» نامیده می‌شود در منزل «موسی بن خزرج» فرود آمدند و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد.

آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگی کرد محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» هم اکنون محل زیارت ارادت مندان آن حضرت است.

سرانجام در روز دهم ربیع‌الثانی و «بنا بر قولی دوازدهم ربع الثانی» سال 201 هجری پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست. مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوی محل فعلی که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند.

پس از دفن حضرت معصومه(س) موسی بن خزرج سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد تا این که حضرت زینب فرزند امام جواد(ع) به سال 256 هجری قمری اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا کرد. پس از آن در طول سالیان دراز تا امروز مرقد مطهر ایشان همواره مورد توجه و احترام شیعیان و ارادتمندان بوده و بارها تجدید بنا شده و توسعه و تکمیل یافته است. امروزه حرم مطهر دارای ضریح، گنبد، رواق ها، ایوان‌ها ،صحن‌ها، گلدسته‌ها و بناهای بسیار زیبایی است.

سیر تاریخی هر یک ازبناهای حرم به شرح زیر است:

مرقد مطهر:

در سال 605 هجری به دستور «امیر مظفر احمد بن اسماعیل» بزرگ خاندان آل مظفر، بزرگ‌ترین استاد کاشی ساز آن زمان «محمد بن ابی طاهر کاشی قمی» کار ساخت و پرداخت کاشی‌های متنوع مرقد را شروع کرد و بعد از هشت سال، در سال 613 کاشی‌های آن آماده شد و کار گذاشته شد. اخیراً در سال 1377 شمسی مرقد مطهر به شکل جدید که آمیخته‌ای از کاشی و سنگ است تجدید بنا شد و همچنین دیواره‌های داخلی با سنگ مرمر سبز آراسته شد.

ضریح:

در سال 965 هجری شاه طهماسب صفوی، در چهار طرف مرقد ضریحی آجری آراسته به کاشی های هفت رنگ و کتیبه‌های معرق بنا نمود و در اطراف آن منافذی باز بود تا هم مرقد دیده شود و هم زائران نذورات خود را داخل ضریح بریزند.

در سال 1230 هجری قمری فتحعلی شاه همان ضریح را نقره پوش کرد که این ضریح به مرور زمان فرسوده شد و در سال 1280 ضریحی که از نقره ضریح سابق و نقره‌های موجود در خزانه ساخته شده بود به جای آن نصب شد.

این ضریح چندین مرتبه تجدید بنا و اصلاح شد و سال‌های متمادی روی مرقد حضرت باقی بود تا این که در سال 1368 هجری شمسی به دستور تولیت آن زمان شکل ضریح را تغییر دادند و ضریحی را با ظرایف و شاهکارهای هنری ویژه ای به جای آن نصب نمودند که آن ضریح همچنان برفراز تربت نورانی حضرت برقرار است و در اسفند ماه 1380 شمسی اصلاحات و تعمیرات جدید صورت گرفت.

رواق‌ها:

محدوده‌های نزدیک تر به ضریح مطهر را رواق می‌گویند. حرم مطهر دارای چهار رواق است:

1 - رواق بالاسر که محوطه بین مسجد بالاسر تا ضریح مطهر است و با آیینه کاری و گچکاری‌های بسیار زیبا آراسته شده است.

2 - رواق دارالحفاظ که محوطه بین ایوان طلا و ضریح مطهر است.

3 - رواق آینه (شهید بهشتی) که در بخش زنانه و پایین پای حضرت(س) واقع است.

4 - رواق پیشرو که محوطه بین مسجد طباطبایی تا ضریح مطهر است.

صحن‌ها:

حرم مطهر دارای سه صحن است:

1 - صحن نو (اتابکی):

این صحن زیبا دارای چهار ایوان شمالی، جنوبی و شرقی و غربی است: ایوان شمالی آن ورودی از میدان آستانه و ایوان جنوبی ورودی از طرف قبله و ایوان شرقی ورودی از خیابان ارم و ایوان غربی همان ایوان آینه است در هر کدام از این ایوان‌های یاد شده ظرایف و آثار هنری، معماری خاصی به کار رفته است. این صحن آز آثار (میزرا علی اصغر خان صدر اعظم) است که از سال 1295 هجری قمری تا سال 1303 بنای آن طول کشیده است.

2 - صحن عتیق (قدیم)

صحن عتیق (واقع در شمال روضه مبارکه) اولین صحنی است که در این بارگاه مبارکه بنا شده، این صحن را چهار ایوان زیبا فرا گرفته است. ایوانی با عظمت در جنوب که همان ایوان طلا (ورودی صحن به روضه مطهره) است و ایوانی در شمال که ورودی فیضیه به صحن را تشکیل می‌دهد که ساختمان نقاره خانه روی آن بنا شده است و ایوانی در غرب که ورودی مسجد اعظم به صحن است و در شرق، ایوان ورودی صحن عتیق به صحن نو واقع است. این صحن و ایوان‌های اطراف آن را «شاه بیگی» همسر شاه اسماعیل صفوی در سال 925 هجری قمری بنا نمود. از سال 1377 نیز تعمیرات اساسی در این صحن و مقابر اطراف شروع شده است که همچنان ادامه دارد.

3 - صحن صاحب الزمان(عج)

این صحن با بیوتات متعلق به آن در مساحتی حدود 8 هزار متر مربع با چهار جهت ورودی، در سال 1381 شروع و در سال 1384 افتتاح شد. (ورودی شرقی شبستان امام خمینی(ره)، ورودی غربی پل آهنچی، ورودی شمالی بست مسجد اعظم(ص)، ورودی جنوبی خیابان جدیدالاحداث. دیواره های اطراف این صحن منقوش به کتیبه های قرآنی با خطوط بنایی و کوفی در ساختار و طرح جدید با ترکیبی از سیمان سفید و آجر است.

گلدسته‌ها:

1- گلدسته‌های ایوان طلا:

در دو طرف این ایوان در صحن عتیق، گلدسته‌هایی پوشیده از کاشی گرهی به صورت مارپیچ (به بلندی 40/17 متر از سطح بام و قطر 50/1متر) ساخته شده است که بین پیچ‌ها، اسامی مبارک: الله، محمد، علی به خط کوفی نوشته شده است که در بالای آنها زیر مقرنس کتیبه‌ای قرار دارد، که سقف آن «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَ سَلِّمُوا» است.

این مأذنه‌ها به دستور محمد حسین خان شاهسون شهاب الملک، در سال 1285 هجری قمری، طلا کاری شد.

در سال 1385 هجری شمسی تعمیرات دیگری بر روی این گلدسته‌ها صورت گرفت و سر گلدسته‌ها طلاکاری شد.

2- گلدسته‌های ایوان آینه:

برفراز پایه‌های دو طرف ایوان دو مأذنه است که از بلندترین بناهای آستانه است.

ارتفاع آنها از سطح بام 28 متر و از سطح صحن 80/42 متر و محیط آن 30/3 متر است. در بالای مأذنه‌ها کتیبه‌ای با پهنای حدود یک متر دیده می‌شود که متن آن در یکی از مأذنه‌ها «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» و در دیگری «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر» است.

پوشش هر دو مأذنه از بالا تا پایین سرتاسر کاشی گرهی است که در میان آنها نام‌های پروردگار متعال خوانده می‌شود.

بانی آنها، امین السلطان و معمار، استاد حسن معمار قمی است و کاشی کاری گلدسته‌های مذکور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تعویض شده است.

3- گلدسته‌های صحن بزرگ:

در صحن بزرگ (نو یا اتابک) روبروی ایوان آیینه قرار دارند. پوشش آنها، کاشی گرهی هشت ضلعی متساوی است. روی چهار ضلع این گلدسته‌ها نام‌های مبارک الله، محمد، علی از بالا به پایین 4 مرتبه نوشته شده است.

دختر نمونه و نخبه از نگاه آیت الله العظمی صافی
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی نظر خود را در پاسخ به سوالی در خصوص دختر نمونه و نخبه کیست، بیان کردند.
سوال و پاسخ این مرجع تقلید بدین شرح است:
سوال؛
بسمه تعالي
محضر مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني ادام الله ظلكم
سلام عليكم؛
احتراماً به استحضار مي‌رساند سال‌هاست كه اول ذيقعده ميلاد با سعادت بانوي كرامت حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها، به عنوان روز دختر ناميده شده است.
در اين روز، ادارات و نهادهاي مختلف كشور با برگزاري همايش‌ها و جشن‌هايي با ملاك‌هايي، دختران جواني را به عنوان دختر نخبه و نمونه مسلمان معرفي مي‌كنند و از آن‌ها تقدير به عمل مي‌آورند.
سؤال اينجاست كه به نظر اسلام عزيز، دختر نمونه و نخبه كيست؟ آياداشتن شغل و يا مدرك دانشگاهي از ملاك‌هاي برتري دختران است؟ آيا داشتن حجاب و پوشش از معيارهاي انتخاب دختر نمونه است؟ آيا قهرماني در رشته‌هاي ورزشي مي‌تواند ملاك صحيحي براي انتخاب دختر نمونه باشد؟ منتظر جواب شما هستم. خداوند سايه مراجع عظام اين نواب حضرت ولي عصر عليه السلام را بر سر همگان مستدام بدارد.
باتشكر واحترام/يكي از مقلدين حضرتعالي
پاسخ معظم له؛
بسم الله الرحمن الرحيم
عليكم السلام و رحمة الله
بر حسب آنچه از هدايت‌هاي قرآني، روايات شريفه، احاديث متواتره و سيره مسلمين خلفاً عن سلف استفاده مي‌شود، دختر نمونه دختري است كه به صفات ده‌گانه ارزشي اسلامي كه در سوره احزاب آيه ۳۵ بيان شده آراسته، و حجاب و پوشش كامل اسلامي داشته باشد، و در برنامه‌ها و مسابقاتي كه معرض نظر نامحرمان و بدانديشان قرار مي‌گيرد شركت ننمايد و عفّت، كرامت و مقام و منزلت بالايي را كه اسلام براي بانوان شناخته است، حفظ نمايد. والعاقبة للمتقين
لطف الله صافي