یزد آوا؛ کودتای آمریکایی 28 مرداد سال 1332 به عنوان تراژدی ملت ایران در مواجهه با توطئه های پلید  امریکا مطرح است .

باید اذعان نمود در مسأله نهضت ملی شدن نفت، آمریکا در برهه‌ای از تاریخ برای کسب جایگاه دولت استعماری انگلیس از نفت ایران، از این مسأله حمایت‌های مقطعی نمود به نحوی که رویکرد دکتر مصدق در این موضوع بر مبنای اجتناب از انگلیس و تعامل روز افزون با آمریکا منحصر گردید.

لذا دیدارهای دکتر مصدق با هندرسون سفیر آمریکا در ایران و عدم مواجهه قاطع با توطئه های این قدرت استکباری در روز 28 مرداد خود حاکی از ایجاد یک ارتباط ساده اندیشانه همراه با نگاه  مثبت میان دولت دکتر مصدق و دولتمردان آمریکایی است.

اما به راستی چرا در پاره ای از موارد مصدق سفیر آمریکا را طرف مشورت خود قرار می داد اما از رهنمودهای کلیدی آیت الله کاشانی گریزان بود؟ در تبیین این مسأله باید گفت مقوله مبارزه برای تحقق مطالبات در میان اقشار مختلف متفاوت بود، مثلاً گروه های مذهبی مبارزات ملی کردن نفت را امری برآمده از آرمان ها و اعتقادات توده های میلیونی  مردم مسلمان می دانستند.

بنابراین باید گفت همانگونه که امام خمینی (ره) فرمودند؛«او هم مسلم نبود»[1]، حرکت مبارزاتی دکتر مصدق  به عنوان امری مکتبی و منبعث از آموزه های دینی نبود بلکه بر اساس قواعد سیاسی و تجربیات شخصی بود که قواعد مکتبی در آن نقشی نداشت به طور خلاصه باید گفت مکتب خط مشی مصدق با رویکرد جدایی دین از سیاست همراه بود.

هم چنین باید گفت گرچه نهضت ملی ایران با وجود نداشتن قدرت از اتحاد و وحدت کلمه برخوردار بودند که این اتحاد و همبستگی تا 30 تیرماه 1331 ادامه یافت و تبلور وحدت دو قطب(مصدق، کاشانی) به منصه ظهور رسید.

بی شک فقدان ایدئولوژی در نهضت ملی منجر به ریزش بخش عمده ای از مسلمانان از این جبهه گردید  هم چنین مواجهه دکتر مصدق با بحران ها و حوادث از منشأ انقلابی و اسلامی بر نمی خواست.

همه این مولّفه ها در نوع خود تسهیل کننده اعتماد نابجا به دولت امریکا ازسوی  دکتر مصدق بوده است لذا علیرغم اطلاع دکتر مصدق از احتمال وقوع کودتا لیکن هیچ اقدام عملی در مواجهه با آمریکا صورت نگرفت و حتی مردم نیز در جریان امور قرار نگرفتند گرچه همراهان و نزدیکان دکتر مصدق، او را  به دعوت سراسری از مردم برای مقابله با کودتاگران دعوت کردند لیکن دکتر مصدق هیچ اقدامی از خود بروز نداد .

در تشریح این مدعا باید گفت دراسناد تاریخی به وضوح آمده است که عدم استفاده از توانمندی و ظرفیت بی نظیر مردمی منجر به تقویت روحیه عاملان و مزدوران اجرای کودتا گردید «لذا از همان ساعات اولیه که خبر آشوب به نخست وزیری رسید تمام آنهایی که در آن روز در خانه نخست وزیر بودند بارها و بارها، تک تک و یا دسته جمعی از دکتر مصدق خواهش کردند اجازه دهد مردم را به کمک بطلبیم، موافقت نکرد و حتی اجازه نداد مردم را باخبر سازیم…»[2]

متأسفانه دکتر مصدق در کوران حوادث سیاسی به ویژه در روز کودتای ۲۸ مرداد به ناگاه خود را از معرکه و کارزار کنار کشید و « مطلقاً از عملی که به دعوت مردم به مداخله در سیر حوادث در بیست و هشت مرداد ۱۳۳۲ منتهی گردد خودداری می کرد»[3].

حال ارمغان اعتماد به امریکا فهمیده می شود ، از این رو مروجان  لزوم تعامل با کدخدا!! برای رفع مشکلات اقتصادی کشور باید از این خبط فاحش دکتر مصدق در کودتای 28 مرداد عبرت گیرند، زیرا همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند: «ما این راه را بستیم و این راه را به طور قاطع خواهیم بست؛ نه نفوذ اقتصادی آمریکایی‌ها را در کشورمان اجازه خواهیم داد، نه نفوذ سیاسی آنها را، نه حضور سیاسی آنها را، نه نفوذ فرهنگی آنها را»[4]، لذا رسالت همه دولتمردان به ویژه دستگاه دیپلماسی کشور و نهادهای امنیتی نظام اسلامی باید بر مبنای مسدود نمودن هر گونه خلأ های امنیتی در برجام و مقابله با زیاده خواهی های دولت آمریکا اقدام نمایند.

[1] صحیفه نور ج ۱۵ صفحه ۱۵: ۲۵/۳/۶۰.

[2] احمد زیرک زاده،پرسش های بی پاسخ در سالهای استثنای، بهکوشش ضیاء ظریفی و خسرو سعیدی،تهران،نیلوفر،۱۳۷۶،ص۳۱۱- ۳۱۳٫

[3] محمد علی موحد، خواب آشفتۀ نفت، ج۲، تهران،نشر کارنامه، ۱۳۷۸،ص۸۳۸٫

[4] بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهم‌السلام و اتحادیه‌ی رادیو و تلویزیون‌های اسلامی

نویسنده: مهدی نجفی