یزد از جمله استان‌هایی است که بیشترین موقوفات آن مربوط به مراسم عزاداری امام حسین (ع) است و تعداد قابل توجهی از موقوفات استان با نیت روضه خوانی برای اباعبدالله الحسین (ع)، طبخ آش نذری و ... بوده است.

در مجموع سنت حسنه وقف نیز مانند دیگر اقدامات نیک و خداپسندانه در مناسبت‌های مذهبی بیشتر مورد توجه مردم بوده، یا بیشتر وقف‌هایی که انجام می‌شده با نیت انجام عمل خیری در آن مناسبت خاص صورت می‌گرفته است.

در این بین ماه مبارک رمضان نیز مورد توجه واقفان بوده و وقف‌هایی برای انجام اموری در این ماه انجام شده است.

گرچه تعداد وقف‌های مرتبط با ماه رمضان قابل توجه نیست اما قدمت و نوع وقف‌ها جالب است و در این روزها کمتر به آن پرداخته شود.

سیدرکن‌الدین که بود؟

یکی از قدیمی‌ترین واقفان رمضان در استان یزد سیدرکن‌الدین و پسرش سید شمس‌الدین بوده‌اند که قدمت وقف مرتبط با ماه رمضان آنها مربوط به بیش از ۷۰۰ سال پیش است.

پدرش سید قوام‌الدین یزدی از ریاضی‌دانان یزدی و خانواده آن‌ها از سادات عریضی بودند و سید رکن‌الدین در درگیری‌های فرقه‌ای یزد شرکت داشت، به همین جهت اتابک یوسف شاه او را پس از شکنجه و آزار در بازار شهر گردانید و در چاه قلعه خورمیز به بند کشید.

در پی این اتفاق، سید شمس‌الدین فرزند سید رکن‌الدین شبانه برای دادخواهی پدرش به تبریز رفت و چون با رشیدالدین فضل‌الله همدانی وزیر سلطان ابوسعید بهادرخان آشنایی داشت، توانست حکم آزادی پدرش را بگیرد.

سید رکن‌الدین پس از آزادی به حج رفت و به همراه پسرش به فعالیت‌های نیکوکارانه پرداخت.

مدرسه رکنیه را تاسیس کرد و تا پایان عمر به قضاوت و رسیدگی به امور مدرسه پرداخت و پس از درگذشت در این محل که اکنون در نزدیکی مسجد جامع کبیر یزد است، به خاک سپرده شد.

امروزه بخشی از مدرسه رکنیه باقی مانده که به آرامگاه سید رکن‌الدین مشهور است و رسم است مردم یزد هر چهارشنبه به زیارت آن می‌روند.

بسیاری از موقوفات سید رکن‌الدین دیگر قابل شناسایی نیست

علاوه بر مدرسه رکنیه، تعدادی قنات نیز از موقوفات سید رکن‌الدین است و شاید بتوان او را بعد از ابوالقاسم رشتی بزرگترین واقف استان یزد نامید.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان یزد مورد موقوفات سیدرکن‌الدین و پسرش گفت: یکی از موقوفاتی که در طول تاریخ توجه چندانی به آن نشده و متاسفانه بخش عمده‌ای از آن دیگر قابل شناسایی نیست، موقوفات سید رکن‌الدین و پسرش سید شمس‌الدین است.

حجت‌الاسلام حسین زارع‌زاده عنوان کرد: قدیمی‌ترین موقوفه مربوط به ماه مبارک رمضان در استان یزد و حتی در سطح کشور نیز مربوط به سید رکن‌الدین است و وقف‌نامه‌ای بسیار طولانی دارد که خودش یک کتاب است.قدیمی‌ترین موقوفه مربوط به ماه مبارک رمضان در استان یزد و حتی در سطح کشور مربوط به سید رکن‌الدین است و وقف‌نامه‌ای بسیار طولانی دارد که خودش یک کتاب است

وی افزود: سید رکن‌الدین در سال ۷۲۸ هجری قمری دارفانی را وداع گفته یعنی ۷۱۰ سال از زمان رحلت او می‌گذرد بنابراین قدمت موقوفات او به ویژه موقوفات رمضانش مربوط به بیش از ۷۰۰ سال پیش است.

زارع‌زاده یادآورشد: برخی از موقوفات مرتبط با ماه رمضان این واقف بزرگ یزدی شامل کمک به طلاب علوم دینی، افطار روزه‌داران در شب‌های قدر در مسجد جامع کبیر یزد، اطعام رمضانیه در عقدا و ... است.

وی عنوان کرد: البته بسیاری از رقبات وی که درآمد آنها برای این نیات وقف شده، به دلیل بی‌توجهی در گذر زمان قابل شناسایی نیست اما شناسایی برخی رقبات آن در اردکان، تفت، یزد و اشکذر آغاز شده است.

به گفته مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان یزد، در این استان در مجموع هزار مورد از موقوفات مربوط به ماه مبارک رمضان است.

بعد از سید رکن‌الدین و پسرش، واقفان دیگری نیز وقف‌های مرتبط با ماه رمضان داشتند که البته تاریخ برخی از آنها به حدود ۴۰۰ سال پیش می‌رسد.

حاجی میرزا رحیم؛ واقف دیگر رمضان با وقف‌نامه ۴۰۰ ساله

یکی از این واقفان خیراندیش، حاجی میرزا رحیم است که وقف او مربوط به بفروئیه میبد است و نیت این واقف خیراندیش آنگونه که در وقف‌نامه آمده، اینگونه است؛ خرما خریده در مسجد بفروئیه در هر شب ماه رمضان توزیع شود.

برخی وقف‌های رمضانیه نیز گرچه قدمتی به بلندی وقف‌های سید رکن‌الدین و حاجی میرزا رحیم ندارند اما در نوع خود جالب هستند و به نظر می‌رسد برخی از آنها به دلیل پیشرفت‌های زندگی بشر دیگر قابل اجرا نیست.

در روزگاری که برق هنوز اینگونه در زندگی بشر حرف اول را نمی‌زد، خانه‌ها و مساجد با چراغ‌های مختلفی روشن می‌شدند که سوخت برخی از این چراغ‌ها روغن بود.

از آنجا که تهیه روغن چراغ مساجد یکی از ضرورت‌ها برای برگزاری مراسم‌ مذهبی در ماه‌های محرم، صفر، رمضان و سایر ماه‌ها بود، برخی خیران اقدام به وقف برای تهیه این ماده ضروری می‌کردند.

یکی از وقف‌های رمضانیه یزد، تهیه روغن چراغ مسجد (مسجد مدنظر واقف) در ماه مبارک رمضان بوده است.

تهیه گلاب مورد نیاز مسجد در ماه مبارک رمضان، روضه‌خوانی شب‌های قدر، اجرت واعظ در ماه مبارک رمضان، ختم قرآن در ماه رمضان، تلاوت و قرائت قرآن در شب‌های قدر، برگزاری جلسات دعا، برپایی مراسم احیا، پخت نان برای افطار و سحر، اطعام و افطار روزه‌داران، توزیع شیرینی و خرما در مساجد در شب‌های ماه مبارک رمضان و .... برخی دیگر از وقف‌هایی است که از سوی واقفان یزدی برای این ماه انجام شده است.

انتهای پیام/ج

مهر