به گزارش یزدامروز، طی چند سال اخیر سایه رکود بر فضای اقتصادی کشور سایه افکنده است و تولید وصنعت کشور را تحت تاثیر تبعات منفی خود قرار داده است به طوری که چرخ صنایع بسیاری در کشور متوقف یا کند شده است تا جایی که باید بگوییم این چرخه کند به یک بحران تبدیل شده است.
یکی از تدابیر دولت برای بهبود اوضاع صنعت و تولید کشور ارائه تسهیلات برای بنگاه‌های کوچک و متوسط در قالب طرح رونق تولید بود. در سال ۱۳۹۵ دولت "طرح رونق تولید کشور" را در مرحله نخست با تخصیص ۱۶۰ هزار میلیارد ریال به برخی واحدهای تولیدی و صنعتی جهت رونق تولید در سراسر کشور  آغاز کرد و از مرداد 1397 نیز مرحله دوم این طرح شروع شده است.
اکنون بعد از گذشت بیش از دو سال اجرای مرحله اول این طرح و تزریق میزان قابل توجهی از منابع مالی کشور متاسفانه این طرح در عمل توفیقی نداشته و نتوانسته است نسخه شفا بخش صنایع کشور باشد.
***مواجهه با شرایط بدتر در صورت نبود تسهیلات رونق تولید
در خصوص اجرای طرح تسهیلات رونق تولید و عدم نتیجه بخش بودن آن رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت یزد در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: در همه جای دنیا سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاه های اقتصادی از منابع خارج از شرکت تامین می شود اما در ایران فقط از کانال بانک ها این منابع تامین می شود که اگر نباشد کار تولید متوقف می شود و اگر در شرایط فعلی پرداخت این تسهیلات نبود شرایط بسیار بدتر می شد.
علی اکبر کلانتر اظهار داشت: در چند سال گذشته هر چند تورم کنترل شد اما به دلیل رکود حاکم بر بازار، صنایع توانایی فروش تولیدات خود را نداشتند و در تامین سرمایه در گردش خود دچار مشکل بودند و هستند و باید به آن‌ها تسهیلات تزریق می‌شد.
وی در خصوص عدم توفیق طرح رونق تولید گفت: در عمده پرداخت تسهیلات به بنگاه های تولیدی به این شکل عمل شد که بنگاه های تولیدی برای کاهش فشار بانک‌ها مجبور شدند اصل و فرع وام هایی که قبلا دریافت کرده بودند  را به وام جدید تبدیل کنند.
***عمده تسهیلات رونق تولید به تولید نرسید
کلانتر افزود: به این معنی که عمده این تسهیلات اصلاً به بخش تولید نرسید که صرف خرید مواد اولیه و تولید کالا شود و فقط مُسکنی بود که بدهی های قبلی بنگاه های تولیدی را تسویه کند.
وی با انتقاد از نرخ سود بالای تسهیلات بانکی گفت: به واسطه رکود، بنگاه ها گردش حساب بالایی نداشتند و بانک ها نیز به این دلیل 20 درصد مبلغ وام را نگه می داشتند و عملا 80 درصد پول را می دادند. در .واقع بانک ها در پرداخت تسهیلات خود بعضا به طور رسمی تا 42 درصد بهره می‌گرفتند که متاسفانه در هیچ کجای دنیا تولید با سود 28 درصد و 42 درصد جواب نمی دهد.
رئیس خانه صنعت یزد با بیان این که مصوبات زیادی از کارگروه رفع موانع تولید به هیچ وجه اجرایی نشد اظهار داشت: بانک ها هم منابع لازم جهت پرداخت تسهیلات را نداشتند و مجبور به استقراض از بانک مرکزی بودند  از این رو تمایلی به پرداخت تسهیلات و آن هم از نوع تسهیلات تامین سرمایه ثابت نداشتند و در پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش نیز بنگاه ها هنوز وام را دریافت نکرده بودند باید اقشاط آن را پرداخت می کردند.
***سیستم بانکی بلای جان صنعت و تولید کشور
کلانتر اظهار داشت: برای پرداخت تسهیلات رونق تولید هفت الی هشت ماه صاحبان صنایع را درگیر کار های اداری می کردند و در مواردی نوش دارو بعد از مرگ سهراب بود و متاسفانه اولویت پرداخت ها نیز بیشتر با کسانی بود که لابی قوی تری داشتند.
وی با بیان این که عمده مشکلات صنعت ناشی از سیستم بهره ای بانک ها است گفت: بهره بالای بانکی خاص یک دولت خاص نیست و از گذشته صنایع با آن درگیر هستند و متاسفانه هر چقدر هم در خصوص آن گفته می شود هیچ فایده ای ندارد.
گزارش های رسمی نشان می‌دهد با تزریق منابع مالی سیستم بانکی شاخص های عملکرد بخش صنعت بهبود نیافته است. اکنون نیز که در آغاز مرحله دوم  پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی قرار داریم آسیب شناسی مرحله قبل از آن ضروری است تا با رفع معضلات و مشکلات قبلی بتوان در مسیر رونق تولید قرار گرفت.

حتی در این خصوص مقام معظم رهبری در دیداری که با جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها داشتند در خصوص تسهیلات طرح رونق تولید فرمودند: « هفده هزار میلیارد تومان برای کارگاه‌های کوچک یا متوسّط یا چه صرف کردند تا کمک کنند که بلکه راه بیفتند، لکن اثر مطلوب را نبخشید. اشکال کار کجا است؟ شبیه این کار در دولت قبل هم انجام گرفته بود، شبیه این کار در دولت هشتم هم انجام گرفته بود؛ نمیشود. چرا نمیشود؟ خب یک اشکال علمی دارد؛ لابد یک اشکالی در کار هست، گرهی هست؛ این گره، گره علمی است؛ این کجا باید باز بشود؟ در دانشگاه.» 

***تسهیلات رونق تولید مُسکنی بیش نبود

کارشناس مسائل اقتصادی کشور در این خصوص در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: طرح تسهیلات رونق تولید از نظر دسته بندی جزء طرح هایی است که در کشور در مقاطع مختلف اجرا شده است مانند اجرای طرح ضربتی اشتغال که عمدتاً جنبه مُسکن  دارد و در جهت حل ریشه‌ای مشکلات اقتصادی بنگاه‌های تولید  نبوده است.
عباس علوی راد با بیان این که سیاستگذاران این طرح بر این باور بودند در زمان رکود که بخش تولید نتوانسته نیروی کار جذب کندبه دلیل نبود منابع پولی و سرمایه در گردش بنگاه ها است افزود: درحالی که طبق گزارش مرکز بهره‌وری ایران، بنگاه های تولیدی به طور متوسط فقط 6/5 درصد  از کل هزینه های یک بنگاه تولیدی مربوط به تامین سرمایه است و عمده هزینه ها مربوط به نیروی انسانی، تامین مواد اولیه و ... است.
وی ادامه داد: بنابراین تزریق منابع مالی آن هم در این سطح به هیچ عنوان نمی تواند مشکل بنگاه های تولیدی را ریشه ای حل کند هر چند ممکن است مشکلات مالی بنگاه ها را به طور موقت حل کند اما اساساً باعث حرکت  توسعه ای در این جریان نشده است.
علوی راد اظهار داشت: آنچه در طرح رونق تولید اتفاق افتاد آن بود که عمده تسهیلات پرداختی به بنگاه های تولیدی در مسیر توسعه و زیرساخت های تولیدی قرار نگرفت و اغلب صرف بازپرداخت بدهی های قبلی بنگاه ها شد و عملا توفیق چندانی در عمل حاصل نشد.
***دلایل عدم توفیق طرح رونق تولید در کشور
وی در خصوص مستندات عدم توفیق در اجرای طرح رونق تولید گفت: بر اساس آخرین گزارش حساب های ملی که مربوط به بهار سال جاری است نرخ رشد اقتصادی بخش صنایع و معادن  نسبت به فصل مشابه سال قبل تنها یک دهم درصد رشد داشته  است درحالی که این شاخص در بهاز سال قبل  سه درصد بوده است.
علوی راد ادامه داد: از دیگر شاخص های مهم در این خصوص شاخص تولید صنعت است که متاسفانه آن گونه که باید رشد نداشته است علاوه بر این نرخ بیکاری نیز به عنوان یکی دیگر از نماگرهای اقتصادی برای تابستان امسال رقم 12/2 درصد اعلام شده و کاهشی نبوده است.

***ضرورت بازنگری دولت در پرداخت تسهیلات رونق تولید
وی اظهار داشت: همه این موارد حاکی از ان است که تخصیص منابع رونق تولید آن هم زمانی که تحریم ها هنوز شروع نشده بود و می بایست توان تولیدی را افزایش می داد نتوانسته اثر تولیدی داشته باشد و ظرفیت تولیدی جدید ایجاد نکرده است و فقط صرف بازپرداخت بدهی ها و سوء مدیریت این بنگاه ها شده تا بتوانند مدتی  فعالیت کنند.
علوی راد با تاکید بر بازنگری دولت در ارائه منابع مالی در جهت حمایت از صنایع گفت: وقتی 16 هزار میلیارد تومان در مسیر رونق تولید برده می شود باید انعکاس زیادی داشته باشداین منابع کمیاب هستند و این گونه نیست که دست ما باز باشد که اگر 16 هزار میلیارد اینجا هزینه کنیم برای موارد دیگر هم اعتبار و منابع لازم را داشته باشیم از این رو دولت باید در شرایط فعلی که با تحریم مواج هستیم یک بازنگری کلی در آن داشته باشد.

***پیش شرط های اعطای تسهیلات به بنگاه های تولیدی
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: منابع مالی که در شرایطی که کشور با تحریم ها مواجه است بسیار کمیاب است از این رو باید به نوعی تخصیص یابد که بتوانیم حداکثر استفاده را از آن داشته باشیم. برای این کار باید اولویت های حمایتی مشخص شوند.
علوی راد اظهار داشت: طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، دولت باید به واحدهایی تسهیلات پرداخت کند که توان تولیدی بالایی داشته باشد همچنین وابستگی کمتری به  ارز وارداتی داشت باشد به این معنی که نیاز به مواد اولیه و واسطه‌ای وارداتی کمتری داشته باشد.
***صنایع غذایی و مسکن در اولویت دریافت تسهیلات بانکی
وی افزود: با توجه به این معیارها، بررسی های انجام شده نشان داده که صنعت مواد غذایی در شرایط فعلی باید در اولویت اول حمایت دولت باید قرار گیرد چرا که از نظر اشتغال‌زایی، توان تولیدی و وابستگی کمتر به واردات مواد اولیه می تواند توان فعلی تولید جامعه را حفظ کند.
علوی راد اذعان داشت: بخش مسکن از دیگر بخش های اقتصادی است که توان تولیدی بالایی دارد و همچنین وابستگی کمتری به خارج دارد البته دولت در برنامه بودجه 98 به  این موضوع توجه کرده است چرا که اگر بخش ساختمان از رکود خارج شود بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
وی اذعان داشت: صنایعی باید در اولویت پرداخت قرار بگیرند که  بتوانند ظرفیت و توان تولیدی را افزایش و از ریزش اشتغال بیشتر جلوگیری کند که اگر بخواهند به همان شیوه مرحله اول عمل شود موفق نخواهد بود.
***قرار گرفتن بنگاه های تولیدی کشور در سیکل معیوب تسهیلات بانکی
عضو انجمن اقتصاددانان ایران تاکید کرد: بنگاه های تولیدی ما دچار یکسری مشکلات ساختاری هستند که با پرداخت تسهیلاتی چون رونق تولید حل نمی شود و در واقع در یک سیکل معیوب قرار دارند که چون این مشکلات با تزریق پول بر طرف نمی شوند با گذشت زمان دوباره باید به دنبال دریافت تسهیلات باشند اتا مشکلات مالی و ضرر و زیانشان را جبران کنند.
علوی راد در خصوص دلایل بروز مشکلات در بنگاه های تولیدی گفت: بخش عمده ای از مشکلات بنگاه ها به مسائل مدیریتی و عدم استفاده از روش‌های نوین تولید است همچنین به طور کلی بنگاه های تولیدی ما رقابت پذیر نیستند  و عمدتاً با هدف پوشش تقاضای داخلی به وجود آمدند.

وی با بیان این که صنعت و تولید ایران درون گرا است ادامه داد: نیاز و بازارهای داخلی تا حدودی محدود است و از سویی دیگر پدیده قاچاق هم وجود دارد  به طوری که جنس قاچاق پس از چندین مرحله دست به دست شدن باز هم بنگاه های تولیدی ما نمی توانند از نظر قیمتی با آن رقابت کنند.

همان گونه که مقام معظم رهبری نیز بیان داشتند؛ همه شواهد حاکی از آن است که دولت توفیق چندانی در طرح رونق تولید نداشته است در واقع دولت نمی تواند با تزریق منابع مالی کمیاب سیستم بانکی در قالب "طرح رونق تولید" افزایش تولید و اشتغال پایدار در بخش صنعت را رقم بزند. لذا تجدید نظر در تخصیص منابع مالی کمیاب به چنین طرح هایی اجتناب ناپذیر است.

انتهای پیام/س*