حجت‌الاسلام روح‌الله جلالی در گفتگو با خبرنگار یزدامروز با اشاره به پیام راهبردی رهبر انقلاب گفت: اعتقادم این است که وقتی یک ترسیم از شرایط گذشته و آینده می‌شود یک راهی دارد که این به واقعیت و اجرا نزدیک می‌شود، اما چه چیزی باعث عملی و اجرایی شدن این می‌شود. چه چیزی باعث می‌شود که مثلا جوان قدر خودش را بداند یا جامعه به سمت عدالت برود یا سبک زندگی اصلاح شود؟ این به خودی خود که هرگز اتفاق نمی‌افتد، اراده جمعی تنها هم که کافی نیست.

وی افزود: فرض کنیم همه ما دلمان می‌خواهد که عدالت را در جامعه پیاده کنیم، حتی مسئولین هم صددرصد دلشان می‌خواهد عدالت را در جامعه پیاده کنند، اما تا زمانی که موانع این مسئله برطرف نشود آیا می‌شود ما به این سمت و آن نقشه‌ی راهی که رهبر انقلاب ترسیم کردند حتی نزدیک بشویم؟!

فرهنگ جامعه ما شفاهی است

این کارشناس فرهنگی اظهار داشت: چند مسئله مانع این پیشرفت می‌شود، یکی توسعه فرهنگی است، هیچ جامعه‌ای رشد نمی‌کند مگر اینکه فرهنگ جامعه رشد کند، فرهنگ جامعه به چه شکلی رشد می‌کند؟ به این صورت که از یک سری فقرهای فرهنگی فاصله بگیرد و بفهمد که چگونه باید آینده خودش را بسازد.

جلالی تأکید کرد: جامعه‌ای که از نظر آگاهی پایین است یک جامعه تحریک‌پذیر است، یعنی مفاهیم خوب را هم با تحریک نادان‌های داخلی و دشمنان خارجی و داخلی تبدیل به مسائل بد می‌کند. به عنوان مثال، عدالت به جای اینکه موجب ترقی و رفاه همگانی جامعه شود و بجای اینکه موجب برابری به معنای واقعی -یعنی هر چیزی سر جای خودش باشد- شود، تبدیل به شعاری برای دعواهای فقط انتخاباتی و سیاسی و تبدیل به مسئله‌ای برای کارهای صرفا کوتاه مدت می‌شود؛ کارهای که افراد خوششان می‌آید اما به ضررشان است.

وی تصریح کرد: ما جامعه‌ای داریم که فرهنگ آن بجای اینکه کتبی باشد، شفاهی است. یعنی بجای اینکه اهل مطالعه و دقت باشد بیشتر اهل حرف‌ها و شنیده‌ها و حدسیات است. یعنی بجای اینکه بررسی و مطالعه کند، بر گفته‌های پراکنده دیگران متکی است. این در حالی است که در برخی کشورها مطالب بصورت علمی پیگری می‌شود و نه بصورت بحث در تاکسی و خیابان.

در جامعه ما میزان انتظار با میزان کار تناسب ندارد

این استاد دانشگاه عنوان کرد: ما مردمی هستیم که انتظاراتمان نسبت به کارمان تناسب ندارد، شما این را از یک فرزند نسبت به پدرش در خانواده می‌بینید تا یک دانشجو نسبت به محیط آموزشی تا مردم نسبت به همه چیز. این در حالی است که هر جای دنیا که توسعه و ترقی ایجاد شده میزان رفتار اجتماعی مردم و تلاش نسبت به توقعات‌شان متناسب است.

جلالی خاطرنشان کرد: از طرفی در جامعه با یک سری مفاهیم ضدعدالت -مثلا تبعیض و پارتی‌بازی- به ظاهر مبارزه می‌کنند، خیلی‌ها می‌گویند از پارتی‌بازی نفرت دارند، اما آیا کسی هست که بتواند بگوید به پارتی‌بازی افتخار نمی‌کند؟! تقریبا همه به پارتی‌بازی افتخار می‌کنند.

وی اضافه کرد: هر کس در هر جا آشنا داشته باشد حتما برای انجام کارهایش به او اصرار می‌کند، حتی اگر بداند که حقش هم نیست، اما به داشتن پارتی و اینکه من با پارتی کارم را حل کردم افتخار می‌کند. مثلا در شهرداری فرد می‌داند که در ساخت بنا تخلف کرده اما می‌گوید من یک زنگ زدم موضوع را حل کردم یا با افتخار می‌گوید مشکل داشتی بهم زنگ بزن. خب چیزی که در فرهنگ مردم افتخار است چطور می‌شود این را حل کرد؟! شما هر مسئولی را بیاوری یا باید با آشنایانش قطع رابطه کند یا اینکه او هم باید هم رنگ جماعت شود.

این کارشناس فرهنگی ادامه داد: منظور این نیست که مسئولین تقصیر ندارند، منظور این است که اینطور مفاهیم ساده و بخشنامه‌ای و یک دقیقه‌ای نیست که ما تصور کنیم اگر صرفا اراده عمومی در مسئولین ایجاد شود، پس حل است. خیلی وقت‌ها خود ما که خیلی سر و صدا داریم اگر در کار قرار بگیرم می‌بینیم چقدر موانع است که ما برای آن‌ها فکر نکرده‌ایم.

جلالی تأکید کرد: فرهنگ هم کار دهه و صده نیست گاهی اوقات کار هزاره است، اما می‌شود سال به سال، سه‌سال سه‌سال، پنج‌سال پنج‌سال به سمت فرهنگ صحیح حرکت کرد. مثلا نظم عمومی ما بسیار نمره پایینی دارد، یک زمانی کمربند بستن اصلا مسخره بود و کسی نمی‌بست، اما یک برنامه‌ای ریخته شد و به هرشکلی کمربند بستن کم کم جا افتاد یا کلاه ایمنی سر کردن روی موتور کم کم جا افتاد یا مثلا می‌بینم که در خیابان آشغال ریختن نسبت به قبل کمتر شده است؛ خب این‌ها کار می‌برد ما نتوانسته‌ایم این‌ها را کامل حل کنیم شاید تا 50 یا 100 سال دیگر هم این موارد را نتوانیم حل کنیم، اما می‌توانیم سال به سال آن را بهتر کنیم.

نخبگان موثرترین افراد برای اصلاح جامعه هستند

وی عنوان کرد: دومین مسئله این است که از نظر من، قدرتمندترین افراد برای اصلاح جامعه نه مسئولین هستند و نه توده مردم، بلکه میانه‌ی مسئولین و مردم یعنی نخبگان اعم از خبرنگار، روزنامه نگار، سخنران، استاد دانشگاه، معلم مدرسه، نویستندگان ، مولفان، فعالین کارهای فرهنگی، فعالین محیط زیست و ... هستند. اینها از هر دو سو می‌توانند اصلاح ایجاد کنند. یعنی هم به کف جامعه و هم به مسئولین بالا فشار بیاورند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: این لازمه‌اش این است که اولا نخبگان از فکر کردن و نوشتن نترسند و از طرفی حمایت هم بشوند و دوم اینکه سطح فرهنگ ما هم در نقد کردن و هم در نقدپذیری بالا برود که این هم لازمه‌اش این است که قوانین منطقی و اجرای منطقی از سوی مسئولان داشته باشیم؛ یعنی اینکه یک نخبه وقتی می‌خواهد نقد کند هم باید نقدش درست باشد و هم واکنشی که به آن نقد می‌شود درست باشد.

جلالی عنوان کرد: اگر ما قوانینی داشته باشیم که بر اساس آن‌ها با تهمت و توهین و اهانت‌های واضح و واقعی برخورد جدی شود و از طرف دیگر اگر یک نفر عقیده‌ای داشت و آن را به طور منطقی و محترمانه بیان کرد و یا با سند افشاگری کرد، او مورد حمایت قرار بگیرد، این موجب می‌شود که نخبگان هم بهتر به میدان بیایند؛ چون هم نقد و نقدپذیری رشد می‌کند و هم اینکه فرد احساس امنیت می‌کند و وارد میدان می‌ شود و حرف می‌زند. اما اگر به جایی برسیم که نخبگان مدام محافظه کار شوند، آن چیزهایی که رهبر معظم انقلاب خواسته‌اند محقق نخواهد شد.

وی اظهار داشت: لذا من اعتقاد دارم در این مسیر یک سری موانع است که آن‌ها را باید برداریم و مهم‌ترینش هم موانع فرهنگی و اخلاق فرهنگی جامعه ما اعم از مسئولین، مردم عادی و نخبگان است و نکته بعد هم این است که باید نخبگان را به میدان آورد و سیاست‌گذاری‌هایی کرد که موجب شود نخبگان بیشتر از الان به میدان بیایند.

جلالی گفت: مثلا کرسی‌های آزاداندیشی که رهبر انقلاب مکرر آن را درخواست کرده‌اند اما محقق نشده، خب لازم است که افراد و نخبگان در این عرصه حضور پیدا کنند و در رابطه با جدی‌ترین مسائل جلوی مردم بحث کنند که این باعث رشد و ترقی و حرکت فکر کردن می‌شود و اگر این اتفاق بیفتد به رهنمودهایی که رهبر انقلاب فرمودند می‌توانیم نزدیک شویم.

انتهای پیام/