یزدامروز؛ سید علی‌اصغر سید چیتی در 20 شهریورماه سال 1340 در محله باغ گندم یزد در خانواده‌ای امام‌حسینی (ع) به دنیا آمد.

وی که فرزند مرحوم استاد سید مهدی چیتی بنیان‌گذار نقاشی‌های مذهبی بر روی مخمل است از کودکی علاقه وافری به یادگیری این هنر نشان داد و در محضر پدر هنر نقاشی بر روی مخمل را فراگرفت.

سید علی که پس از اخذ مدرک دیپلم قصد ادامه تحصیل داشت با اتفاق افتادن ماجرای انقلاب فرهنگی دانشگاه‌ها و تعطیلی آن‌ها تصمیم گرفت در نزد پدر شاگردی کرده و به‌صورت حرفه‌ای هنر وی را فرابگیرد بنابراین پس‌ازاینکه کار طراحی و اجرای آبرنگ بر روی پرده‌های هئیات را فراگرفت کار رنگ‌روغن را شروع کرد و در سال 1367 اولین اثر خود که پرده علم هیئت محله کوی علیا یزد بود را خلق کرد.

یزدامروز به سراغ این استاد نام‌آور یزدی که تاکنون پرده‌های علم بسیاری از هئیات استان یزد و حتی خارج از استان را خلق کرده است رفته و پای صحبت‌های شیرین و جذاب وی نشسته است؛

استاد چیتی قریب به 30 سال در این رشته هنری فعالیت می‌کنید لطفاً بفرمائید تاکنون احساس خستگی در این کار به شما دست داده است؟

حقیقتاً کار برای سیدالشهدا (ع) خستگی ندارد چراکه هر کس عاشق آن حضرت باشد و عاشقانه در این مسیر قدم بردارد هرگز احساس خستگی نخواهد کرد در مورد خودم هم باید بگویم بااینکه این کار طاقت فرس است و نسبت به دوران جوانی ازنظر جسمانی نیز ضعیف‌تر شده‌ام اما هرگز از کار خودم احساس خستگی نکردم و همیشه نسبت به آن عشق ورزیدم.

لطفاً مراحل نقاشی بر روی یک پرده علم هیئت را توضیح دهید؟

ابتدا پارچه مخمل به‌صورت کاملاً صاف بر روی دیوار صافی نصب می‌شود چراکه این پارچه نباید دارای هیچ‌گونه تاخوردگی یا چروکی باشد سپس طرح اولیه‌ای که قبلاً روی کاغذ ترسیم‌شده با صابون بر روی پارچه کشیده می‌شود برای اینکه چشم نسبت به کار عادت نکند و عیوب طرح مشخص شود از ادامه کار برای چند روز صرف‌نظر می‌شود پس‌ازاین مدت به سراغ کاررفته و پس از برطرف کردن عیوب، آن را بارنگ آستر رنگ‌آمیزی می‌کنند که معمولاً برای رنگ آستر مخمل از رنگ لاجوردی استفاده می‌شود تا مخمل از رنگ اشباع شود پس از خشک شدن رنگ آستر، قسمت‌های روشن طی چند مرحله رنگ گذاری می‌شوند تا کار برای نقاشی آماده شود و سپس کار نقاشی صورت می‌گیرد.

معمولاً خلق یک اثر چه مدت طول می‌کشد؟

ببینید به دلیل اینکه کار روال طبیعی خود را طی می‌کند و ما اجازه می‌دهیم رنگ به‌صورت طبیعی خشک شود معمولاً یک پرده 3*2 در حدود 30 الی 40 روز زمان می‌برد چراکه یک پرده شاید در حدود 10 دست رنگ می‌خورد و هر بارزمانی برای خشک شدن خواهد برد هرچند محلول‌های خشک‌کننده در بازار وجود داردکه به دلیل پایین آمدن کیفیت کار به‌هیچ‌عنوان از آن‌ها استفاده نمی‌شود.

ایده طرح‌ها از کجا نشاءت می‌گیرد؟

یکسری طرح‌ها را با مشورت دوستان طراحی می‌کنم و معمولاً در طراحی پرده یک هیئت نام هیئت و ویژگی‌های بارز آن هیئت در خلق طرح اثرگذار است مثلاً نام هیئت قمر بنی‌هاشم است خب طبیعی است که طرحی را برای این هیئت در نظر می‌گیرم که برگرفته از رشادت‌ها و فداکاری‌های حضرت عباس (ع) در صحرای کربلا باشد البته برخی طرح‌ها نظیر عصر عاشورا را از اساتید بزرگی نظیر استاد فرشچیان کپی می‌کنم و در اجرای برخی طرح‌ها نیز از طرح اماکن مذهبی و دینی نظیر بارگاه حضرت سیدالشهدا (ع) و دیگر حضرات معصومین (ع) بهره‌ می‌گیرم.

قدیمی‌ترین و جدیدترین اثر شما چیست و تاکنون برای چند هیئت پرده علم خلق کرده‌اید؟

بنده از سال 1367 که اولین پرده را برای هیئت کوی علیای یزد نقاشی کردم به‌طور متوسط در سال بین 3 تا 4 پرده را برای هیئت‌های مختلف داخل استان نظیر کوی علیا، میر قطب و اکثریت هئیات یزد و همچنین خارج از استان نظیر شهرهای کرمان، رفسنجان، اصفهان، بندرعباس و ... نقاشی کردم و جدیدترین اثرم هم نقاشی عصر عاشورای استاد فرش جیان برای هیئت تعزیه‌خوانان هیئت حضرت ابوالفضل (مرحوم فلکیان) بوده است.

کمی درباره زندگانی استاد چیتی بزرگ برایمان بگوئید؟

پدرم مرد با اخلاص و علاقه‌مند به حضرت سیدالشهدا (ع) و بنیان‌گذار نقاشی بر روی مخمل برای آن حضرت بود چراکه تا قبل از این اقدام پدر، در تزئین پرده علم‌ها از پولک‌دوزی و گلدوزی استفاده می‌شد و مردم یزد نقاشی را هنر حرامی تلقی می‌کردند؛ اما مرحوم پدر به دلیل علاقه وافری که به هنر نقاشی داشت از یزد به تهران عزیمت کرده و برای ثبت‌نام در مدرسه کمال‌الملک اقدام می‌کند که به دلیل سن بالا (حدود 35 سال) از ثبت‌نام وی خودداری می‌کنند و درنتیجه با اصرار به برخی از اساتید آن مدرسه ازجمله استاد سید علی‌اکبر صنعتی زاده کرمانی که از شاگردان ممتاز استاد کمال‌الملک بوده می‌خواهد که هنر خود را به وی یاد بدهد او نیز قبول می‌کند که به‌صورت آزاد نقاشی روی مخمل را به پدر آموزش بدهد و بعداً به دلیل شدت علاقه پدر به فراگیری این هنر و استعدادی که در وی مشاهده می‌کند توجه ویژه‌ای را به مرحوم ابوی مبذول داشته و هنرهای مجسمه‌سازی و حجم سازی را نیز به پدر یاد می‌دهد. استاد چیتی پس از فراگیری این هنر به یزد بازگشته و برای اولین بار در کشور وقایع کربلا را بر روی مخمل نقاشی می‌کند و این اقدام پدر به‌مرورزمان نظر مردم را نسبت به هنر نقاشی تغییر می‌دهد.

آثار استاد چیتی بزرگ را در چه هیئت‌هایی می‌توان مشاهده کرد؟

پدر بنده بنیان‌گذار این سبک از نقاشی بوده و از سال 1341 که این سبک را آفریده برای هئیات قدیمی و نام آشنایی زیادی کار انجام داده که مهم‌ترین آن فهادان، باغ گندم، کوشک نو، لرد کیوان است و امروزه نام پدر من با این هنر عجین شده است.

مهم‌ترین ویژگی استاد چیتی بزرگ چه بود؟

با توجه به اینکه این کار ایستادگی زیادی دارد و گاهی اوقات باید چندین ساعت روی نردبان بایستیم مرحوم پدر آن‌چنان عاشق این کار بود که در سن 104 سالگی ساعت‌ها روی نردبان می‌ایستاد و نقاشی می‌کرد.

آخرین اثر استاد چیتی  بزرگ چیست؟

آخرین اثر ایشان پرده علم هیئت فهادان یزد است که در سال 1382 خلق شد.

آیا افراد دیگری به‌غیراز شما در این زمینه فعالیت می‌کنند؟

بله افرادی مانند دکتر شریفی، استاد خبیری، استاد میر آیی که از شاگردان پدر محسوب می‌شوند و البته در حال حاضر مشغول به تدریس هستند و فعالیت هنری ندارند و افرادی هم از شاگردان این عزیزان هستند و در این زمینه در حال فعالیت هستند.

خود شما نیز تدریس می‌کنید؟

بله بنده هم آموزشگاه آزاد دارم و مشغول آموزش جوانان مستعد و علاقه‌مند زیادی در این رشته هنری هستم.

مهم‌ترین مشکلات پیش روی هنرمندان این رشته هنری را چه می‌دانید؟

اولین مشکلی که وجود دارد عدم وجود پارچه‌های مخملی باکیفیت در بازار است چراکه پارچه‌های امروزی از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و درنتیجه زمان زیادی طول می‌کشد تا پارچه رنگ را به خود جذب کند و درنتیجه کارها ازنظر کیفیت مثل قدیم نیست

مشکل دوم عدم توجه و حمایت مسئولان از این هنر است چراکه امروزه جوانان علاقه‌مند زیادی وجود دارند که در این رشته فعالیت می‌کنند و به دلیل عدم توانایی مالی در برپایی نمایشگاه و یا حتی عدم استقبال مردم درنتیجه بی‌توجهی مسئولان (چراکه مردم به مسئولان خود نگاه می‌کنند) این هنر را کنار می‌گذارد و به‌مرورزمان این هنر در سراشیبی انقراض قرار خواهد گرفت.

انتظار شما از مسئولان استان چیست؟

بنده چیزی را برای خودم نمی‌خواهم اما با توجه به اینکه مرحوم پدر پیشکسوت هنرهای تجسمی در یزد بوده و بنیان‌گذار این رشته هنری است و از طرفی شهر یزد جهانی شده و این هنر می‌تواند به دنیا معرفی شود از مسئولان عزیز استدعا دارم اقدامات لازم برای ثبت ملی آثار پدر را به‌کارگیرند و مقدمات نشر این هنر را هم فراهم کنند. متأسفم که باید بگویم اگر پدر بنده از استان دیگری بود تاکنون این اقدام صورت گرفته بود.

دومین درخواست من حمایت از جوانان علاقه‌مند و مستعد این رشته هنری است اینکه یک جوانی با شور و شوق فراوان نمایشگاهی برپا می‌کند و از برخی مسئولان دعوت می‌شود و آقایان اعتنا نمی‌کنند این رفتار جوان را سرخورده و ناامید می‌کند حداقل اگر ازنظر مالی کسی را حمایت نمی‌کنند ازنظر معنوی خود را مقید به این کار بدانند و به این هنر بها بدهند.

سخن آخر؛

از جوانان علاقه‌مند و مستعد به این رشته دعوت می‌کنم تا این رشته هنری را فراگیرند و به ادامه حیات این رشته هنری کمک کنند البته از همه این عزیزان می‌خواهم باعلاقه واقعی و بدون از هیجانات کاذب و چشم و هم‌چشمی‌ها در این مسیر قدم بگذارند.

انتهای پیام/ح