به گزارش یزد رسا، صدو مجوز اکتشافات در معدن D۱۹ اردکان واقع در حاشیه پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر، یکی از مهمترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی، جزو انتقادبرانگیزترین اقداماتی است که عیسی کلانتری - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در کارنامه خود به جا گذاشته است. مجوزی که پس از سالها ایستادگی سازمان حفاظت محیط زیست در برابر شرکت صنعتی و معدنی چادرملو، در ماه‌های آغازین ریاست کلانتری امضا شد.
محمدرضا بهرامن، - رئیس خانه معدن ایران صدور مجوز اکتشافات مقدماتی در معدن D۱۹ اردکان را نخستین تفاهم بزرگ معدن و محیط زیست در دولت دوازدهم دانستهو می‌گوید: با توجه به اتمام ذخایر معدن کنونی چادرملو تا ۶ سال آینده و سرمایه گذاریهای عظیم صورت گرفته برای ایجاد حلقه ارزش افزوده تا محصولات فولادی، نیاز بود تا محدوده معدن سنگ آهن چادرملو ، یک بار دیگر از نظر اکتشافی مورد بازبینی قرار گیرد و ذخایر سنگ آهن آن شناسایی شود. در جلسه صبح روز یکشنبه ۲۸ مرداد ماه که در محل سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد شورای تخصصی، رای به انجام اکتشافات مقدماتی در محدوده D۱۹ داد. این تفاهم نشان می‌دهد که دولت دوازدهم و بخش معدن به درک مشترکی رسیده اند و سعی دارند با توجه به دغدغه‌های کلان ملی، مسائل را حل و فصل کرده تا هم معادن فعال شوند و هم اینکه محیط زیست و حیات وحش ما کمترین آسیب را به خود ببیند.
محمود نوریان - مدیر عامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو نیز ضمن تقدیر و تشکر از مدیران و کارشناسان سازمان محیط زیست به خاطر ایجاد فضای مناسب و به‌وجود آمدن درک متقابل از ضرورت اجتناب ناپذیر بهره برداری از ذخایر معدنی برای تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع کشور می‌گوید: ما نیز همواره خود را متعهد و ملزم به رعایت تمامی ضوابط زیست محیطی می‌دانیم و امیدواریم بتوانیم در این پهنه معدنی به ذخایر مناسبی دست یابیم و همانطور که با آغاز بهره برداری از معدن چادرملو در دل کویر مرکزی و در فاصله ۱۸۰ کیلومتری یزد، اقدام به ایجاد بیش از ۸۰ هکتار فضای سبز نمودیم و نه تنها حیات وحش منطقه را برهم نزدیم بلکه امکان امنیت بیشتر فراهم کردیم، اکنون نیز خود را متعهد به ایجاد محیطی مناسب، منطبق با اکوسیستم منطقه می‌دانیم.
آیا معدنکاوی در محدوده D۱۹ واقع در حاشیه پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر که یکی از مهمترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی به شمار می‌رود آن گونه که مسئولان خانه معدن و شرکت معدنی چادرملو می‌گویند، به جای ویرانی، امنیت را برای حیات وحش منطقه به ارمغان خواهد آورد؟
نوید قلی‌خانی، کارشناس حیات وحش در این باره می‌گوید: سال ۹۴ زمزمه‌های تلاش برای معدنکاوی در محدوده D۱۹ شنیده شد. منطقه‌ای که در حاشیه پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر و در نزدیکی منطقه شکار ممنوع آریز واقع شده. بلافاصله، طی تنها چند روز به صورت غیرقانونی جاده‌ای از دره‌انجیر به آریز احداث شد تا معدن سنگ آهن بافق را به این معدن جدید متصل کند که سازمان حفاظت محیط زیست، آن زمان در واکنش به این اقدام غیرقانونی شکایت کرد.
وی ادامه می‌دهد: سمن‌های محلی از جمله انجمن دوستداران محیط زیست اردکان بارها نسبت به معدنکاوی در منطقه D۱۹ معترض شده و نامه‌نگاری‌هایی را با سازمان حفاظت محیط زیست انجام داده‌اند. انجمن یوزپلنگ ایرانی نیز با تهیه مستندات و شواهد موجود مبنی بر اینکه دره‌انجیر یکی از شاهراه‌های عبور یوزپلنگ است به منظور جلوگیری از این معدنکاوی تلاش کرد و توانست به میزان قابل توجهی تاثیرگذار واقع شود به گونه‌ای که سازمان حفاظت محیط زیست همواره در برابر صدور این مجوز ایستادگی کرد. اما این مجوز سرانجام اخیرا صادر شد.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه صدور مجوز معدنکاوی در منطقه D۱۹ به معنی موافقت با حداکثر آسیب به محیط زیست به قیمت حداقل هزینه برای صنعتگران است، می‌گوید: فعالان محیط زیست بارها اعلام کرده‌اند که با انجام اکتشافات در معدن توت مخالفتی ندارند. چرا که این اکتشافات در این معدن، تهدیدی برای محیط زیست و به ویژه یوزپلنگ به شمار نمی‌رود. اما علی‌رغم برخورداری معدن توت از ذخیره غنی سنگ آهن، دست روی معدن D۱۹ در زیستگاه یوز گذاشته شده است چرا که به معدن چادرملو نزدیک‌تر است و اکتشافات در آن مشمول هزینه‌ای کمتر خواهد شد.
قلی‌خانی با تاکید بر اهمیت پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر و منطقه آریز به عنوان زیستگاه یوزپلنگ می‌گوید: از سال ۹۰ تاکنون دستکم ۷ یوزپلنگ در استان یزد شناسایی شده که ۵ مورد در پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر و آریز حضور داشته یا از آن عبور و مرور انجام می‌دهند بنابراین کوریدور بسیار مهمی در کویر مرکزی به شمار می‌رود. با آغاز معدنکاوی در این منطقه نه تنها امنیت زیستگاه و اکوسیستم منطقه به هم ریخته می‌شود بلکه شاهراه عبوری یوزپلنگ‌های منطقه که به دنبال یافتن آب و طعمه میان دره‌انجیر، آریز، بهاباد و بافق جابه‌جا می‌شوند قطع می‌شود. به علاوه این منطقه زیستگاه جانوران ارزشمند دیگری از قبیل پلنگ، گربه شنی، کاراکال، گربه وحشی، کفتار، گرگ، انواع علف‌خواران و پرندگان شکاری کمیاب است که در صورت آغاز معدنکاوی قربانی پیامدهای ناگوار آن خواهد شد.
این فعال محیط زیست یادآور می‌شود: معدنکاوی به خودی خود یک پدیده مخرب است اما علاوه بر پیامدهایی جبران‌ناپذیری که برای منطقه به همراه می‌آورد با فراهم آوردن بستری برای شکار، تهدیدی برای جمعیت حیات وحش منطقه محسوب می‌شود. چه بسیار مواردی که محیط‌بانان، کارگران معدن را دستگیر کرده‌اند اما به جز چند مورد، اغلب رسانه‌ای نشده. حالا هم معدنکاوی در جوار پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر، زمینه شکار را برای کارگران معدن D۱۹ فراهم خواهد آورد.
وی در واکنش به وعده مدیرعامل شرکت چادرملو مبنی بر رعایت ضوابط محیط زیستی و اینکه این شرکت تاکنون بیش از ۸۰ هکتار فضای سبز در دل کویر مرکزی ایجاد کرده می‌گوید: اینکه ادعا کنیم با کاشت درخت و ایجاد فضای سبز، کارکرد اکولوژیکی یک زیستگاه بیابانی را برگردانده‌ایم قابل قبول نیست. هر زیستگاه، ویژگی‌های اکولوژیکی مخصوص به خودش را دارد. زمانی که این زیستگاه تخریب می‌شود و کارکرد اکولوژیکی خودش را از دست می‌دهد دیگر نمی‌توان گونه‌های جانوری و گیاهی از دست رفته را به منطقه بازگرداند. تخریب یک کویر ارزشمند را نمی‌توان با کاشت درخت جبران کرد.
قلی‌خانی با بیان اینکه این معدنکاوی توجیه اقتصادی هم ندارد، می‌گوید: سنگ آهنی که تاکنون از معدن چادرملو و از این پس از معدن D۱۹ استخراج می‌شود به اقتصاد کشور سودی نمی‌رساند. این سنگ آهن اغلب به صورت خام صادر شده و در نهایت سود آن به جیب عده‌ای خاص می‌رود. در حالیکه برای این تجارت، انفال و سرمایه ملی است که نابود می‌شود و در حالیکه همین سرمایه‌های ملی با تقویت و سرمایه‌گذاری روی صنعت اکوتوریسم می‌تواند بدون کمترین آسیبی به محیط زیست بیشترین سود را نه عاید عده‌ای خاص بلکه عاید کل جامعه کند. اما متاسفانه به جای توجه به جاذبه گردشگری این مناطق ارزشمند، با معدنکاوی، این سرمایه‌های ملی را برای همیشه نابود می‌کنیم. تنها توجیه این قبیل اقدامات اشتغالزایی است اما این اشتغالزایی به چه بهایی انجام می‌شود؟ به بهای نابود کردن سرمایه کشور؟
این کارشناس حیات وحش با اشاره به اختصاص مبلغی یک میلیارد و نیم برای حفاظت از یوزپلنگ می‌گوید: قطعا حفاظت از یوزپلنگ به بودجه نیاز دارد اما من از آقای کلانتری سوال می‌کنم، آیا یوزپلنگ نیازی به زیستگاه ندارد؟ بر اساس کدام منطق، زیستگاه یوزپلنگ را نابود می‌کنیم و بعد برای حفاظت از آن بودجه اختصاص می‌دهیم؟ کسی با پیشرفت اقتصاد و صنعت کشور مخالف نیست اما نه به قیمت نابود کردن انفال عمومی. اسم این اقدامات را نمی‌توان توسعه گذاشت. توسعه می‌بایست همگام با حفاظت از زیستگاه‌ها پیش برود نه به بهای نابودی آنها.
وی در پایان با ابراز تاسف از موافقت سازمان حفاظت محیط زیست با اکتشاف در معدن D۱۹ می‌گوید: باور داشتیم رویه آقای روحانی جلوگیری از تخریب محیط زیست و ایستادگی در برابر اجرای طرح‌های فاقد توجیه اکولوژیکی و اقتصادی است اما در کمال ناباوری در ماه‌های آغازین دولت دورازدهم، صدور مجوز برای این طرح مخرب را شاهد بودیم.