از واکنش آیت‌الله مکارم تا ادعای دکتر روحانی
پایگاه خبری تحلیلی طنین ایران- رئیسجمهور در همایش سراسری فرمانداران در سخنانی قابل تامل با اشاره به استقبال دولت از نقد و اینکه در دولت یازدهم انتقاد از مسئولان دولتی آزادتر شده است، اظهار داشت: اگر عده‌ای آزادانه و به‌راحتی بدون لکنت زبان از دولت انتقاد می‌کنند به‌معنای راه صحیح دولت است. به دولت اعتماد کرده‌اند که این دولت به وعده‌اش عمل کرده که انتقادپذیر است.
آقای روحانی ادامه داد: هیچ قوه‌ای امروز در کشور نیست که مردم بدون دغدغه و لکنت زبان نقد کنند، جز دولت. شما به یکی بگو که بیاید و از مجلس انتقاد کند، مجلس؟ چه‌جوری؟ از کجای مجلس؟ از کدام قسمت مجلس؟ از قانون مجلس؟ از نطق‌های مجلس؟ نه آقا! ما را ول کنید. بگذارید زندگی کنیم. از قوه قضائیه انتقاد کنیم؟ تو را خدا بگذارید ما زندگی کنیم! از دولت و رئیسجمهور انتقاد کنیم؟ بله! زبان‌ها باز می‌شود. گل از گل شکفته می‌شود. این به‌معنای آن است که مسیر انتخاب شده دولت مسیر درستی است و باید نقد شویم و باید از ما انتقاد کنند.
ایشان همچنین گفته است: تلاش دولت در طول 21 ماه گذشته بر این بوده که ما نسبت به وعده‌های‌مان به مردم عامل باشیم و به آنها عمل کنیم. ما به مردم وعده داده بودیم که در زمینه زندگی و اقتصاد آرامش و ثباتی را حاکم کنیم. به مردم گفتیم دولتی خواهیم بود که اگر برای خرید جنسی به مغازه‌ای مراجعه کردی 8 صبح آن با 9 صبح تفاوتی نداشته باشد، صبح و عصرش فرقی نکند، بین امروز و فردایش فرقی نباشد. به مردم وعده دادیم که اقتصادی را بسازیم که نوسانش هم‌پای نوسان معقول اقتصاد جهانی باشد.
وی افزوده است: اینکه امروز بخش خصوصی سرمایه خود را آماده و روی زمین مستقر کرده، به‌معنای آن است که راه دولت درست بوده و غلط نبوده است. اینکه مردم امروز حرص و ولع ندارند و جنس را در پستو و اتاق خانه انبار نمی‌کنند به‌معنای آن است که راه دولت درست بوده، اینکه امروز صف‌های طولانی تحقیرکننده ملی در تهران و شهرستان‌ها نداریم به‌معنای آن است که راه دولت درست بوده است.
دراین باره باید گفت:
1. به طور طبیعی مسئولان دولتی در هر دوره‌ای علاقه ویژه‌ای به توضیح دستاوردها و کارهای خود دارند و اجازه نمی‌دهند جامعه در بی‌خبری از دستاوردهای دولتشان بماند. آنها می‌کوشند تا امتیازهای خود و دولت را به خوبی برای مردم تبیین کنند و بدین گونه وجهه‌ای مثبت از خود به نمایش بگذارند.
2. اصل این کار، منطقی و قابل دفاع بلکه ضروری است؛ البته مشروط به خارج نشدن از وادی انصاف و فرونیفتادن در دایره بزرگ‌نمایی و غیرواقع‌گویی. به قول شاعر «به اندازه بود باید نمود، خجالت نبرد آن‌که ننمود و بود».
3.آقای روحانی با این ادعا که «هیچ قوه‌ای امروز در کشور نیست که مردم بدون دغدغه و لکنت زبان نقد کنند، جز دولت»، کوشیده است دولت را برخلاف دو قوه دیگر نقدپذیر جلوه دهد. اما آیا آگاهان از مسائل هم چنین ادعایی را تصدیق خواهند کرد؟!
متاسفانه پذیرش چنین ادعایی دست‌کم برای بسیاری از رصدکنندگان فضای سیاسی جامعه امکان‌پذیر نیست.
به عبارتی، با وجود واکنش‌های تند رئیسجمهور محترم در برابر منتقدان و مخالفان و استفاده از تعابیر دور از شأنی همچون «بزدل»،«بی‌سواد»، «به جهنم»، «تغذیه شونده از مراکز خاص» و ... جای شگفتی است که ایشان همچنان اینگونه از نقدپذیری دولت سخن می‌گوید.
این در حالی است که کاربرد برخی تعابیر از سوی رئیسجمهور، واکنش صریح مراجع تقلید را هم موجب شده است؛ به‌گونه‌ای که حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی در جمع نمازگزاران حرم مطهر رضوی، با اشاره به حمله تند رئیسجمهور به منتقدان گفته بودند: این چند روز در صفحه جراید، بحث درباره این که بعضی از مسئولان بالای جمهوری اسلامی منتقدانشان را با الفاظ خشن مورد حمله قرار داده است. این درست نیست. مسئولان رده بالا باید با حسن خلق با یکدیگر و با منتقدانشان رفتار کنند.
ایشان با اشاره به لزوم وجود انتقاد سازنده در جامعه برای اصلاح امور تاکید کردند: انتقاد سازنده باید در جامعه وجود داشته باشد، جامعه ای که انتقاد سازنده ندارد جامعه مرده است. عقب نشینی و تنزل می‌کند. جامعه زنده این است که هرکس چیزی به فکرش رسید چه موافق و چه مخالف باید بگوید.
آیت‌الله مکارم شیرازی انتقاد سازنده را دارای سه شرط عنوان کرده و افزودند: اما انتقاد باید سازنده باشد. سه اصل هم در آن رعایت شود. دروغ در آن نباشد. تهمت نباشد. اهانت هم نباشد. اما آزاد باشند انتقاد کنند.
مرجع تقلید شیعیان با اشاره به حملات لفظی اخیر نسبت به منتقدان از سوی دولتمردان گفتند: نباید مسئولین انتقادکنندگان را مورد حمله قرار دهند و از آن تعبیرات استفاده کنند. امیرالمؤمنین علی علیه اسلام چقدر عالی می‌فرماید: «آلة الرئاسة سعة الصدر» این حدیث را همه مسئولین، مدیرکل‌ها و وزرا باید بنویسند و در اتاقشان بگذارند. ابزار ریاست سعه صدر است. تحمل است، ملایمت است، حوادث را در خود هضم کردن و عصبانی نشدن و پرخاش نکردن است.
4 . با توجه به ادعای دکتر روحانی درباره نقدپذیری دولت و دوری گزیدن مردم(به عبارت دیگر واهمه) از نقد دو قوه دیگر، شایسته است رئیس قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی در این باره توضیح دهند که آیا ادعای رئیس قوه مجریه صحیحی است یا خیر. اگر این ادعا صحیح است و مردم از نقد قوای قضائیه و مقننه هراسان هستند، دلیل آن چیست و اگر ادعای رئیس جمهور صحیح نیست، به ایشان در این باره محترمانه تذکر بدهند.
5 . فضای نقد در دوران دولت یازدهم به گونه‌ای است که برخی مخالفان دولت پیشین علیرغم همه انتقادها از دولت سابق، به این واقعیت اذعان کرده‌اند که فضای نقد در دولت گذشته مساعدتر از دولت کنونی بوده است. به راستی مگر در دوران دولت یازدهم نبود که برای نمونه نشریه 9دی دوبار توقیف شد و نشریات دیگری نیز با تذکرات فراوان و اخطارهای گاه دور از انتظار و غیرمتعارف روبرو شدند؟!
6 . رئیسجمهور از تلاش دولت برای عمل به وعده‌ها هم سخن گفته است؛ اما موارد متعددی از تحقق‌نیافتن وعده‌های دولت همچنان خودنمایی می‌کند. برای نمونه یکی از شعارهای خوب جناب روحانی در دوران انتخابات و پس از آن، تاکید بر تدبیر در امور و پرهیز از تصمیم‌های نسنجیده و غیرکارشناسی بوده است. با این وصف، آیا رئیسجمهور محترم، مسائل دور از شأن پیش‌آمده در ماجرای توزیع سبد کالا را در چارچوب تدبیر و کار سنجیده قلمداد می‌کند؟! متاسفانه دولت محترم در مساله پیش‌پا‌افتاده‌ای همچون توزیع سبد کالا چنان ابتدایی و دور از تدبیر عمل کرد که هم در داخل، موجی از نارضایتی را در بین قشرهای گوناگون مردم دامن زد و هم در خارج، اسباب تحقیر نظام و ملت ایران را فراهم ساخت؛ آن هم در ایام سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی!
فراموش نکرده‌ایم که در آن زمان، برخی رسانه‌های خارجی با تعابیری همچون «مردم گرسنه در سالگرد انقلابشان، در صف غذا یکدیگر را هل می‌دهند» به تخریب دستاوردهای نظام پرداختند و برخی مسئولان کشورهای همسایه نیز با اشاره به صف‌های طولانی در داخل ایران برای دریافت سبد کالا، مردم کشورشان را هشدار می‌دادند که از سرنوشت مردم ایران عبرت بگیرند! این تنها یک نمونه از پیامدهای اقدامات نسنجیده و دور از تدبیر دولت محترم است.
7. درباره سخنان رئیسجمهور محترم گفتنی‌ها فراوان است و در این وجیزه بنای پرداختن تفصیلی به آنها نیست. اما به اجمال می‌توان با تامل برخی موارد، واقعیت ادعاهای ایشان را در محک ارزیابی قرار داد؛ مواردی همچون خودداری دولت از انتشار فکت‌شیت ایران و نیز جزئیات مذاکرات هسته‌ای علیرغم تصریح رهبر معظم انقلاب، سخن گفتن از دسترسی‌های مدیریت شده به مراکز نظامی با وجود تصریح رهبری به ممنوعیت مطلق هرگونه بازرسی از مراکز نظامی، افزایش ناگهانی قیمت سوخت بدون اطلاع قبلی، افزایش شدید قیمت میوه در ایام نوروز که حتی واکنش رئیسجمهور را هم به دنبال داشت، کم‌لطفی در حق مسکن مهر و مزخرف‌خواندن آن از سوی وزیر مربوطه علیرغم وعده‌های تکمیل این پروژه در ایام تبلیغات انتخاباتی، و ...
