به گزارش یزد رسا به نقل از مشرق، مذاکرات ایران با ۱+۵ در وین، به ایستگاه پایانی رسید و طرفین به مذاکرات وین، رضایت دادند. متن مذاکرات به همراه ۵ پیوست درباره جزئیات فنی و اجرایی در همان روز نهایی شدن مذاکرات، منتشر شد.

در ماده دو (B) پیوست اول مذاکرات وین، توضیحات و جزئیاتی درباره بازطراحی رآکتور آب‌سنگین اراک منتشرشده است، جزئیاتی که نشان می‌دهد اگرچه رآکتور آب‌سنگین اراک در جای خود قرار دارد، لکن دیگر آب‌سنگین نام ندارد بلکه فنّاوری جدیدی است که توسط غرب وارد می‌شود و عملاً دانشمندان هسته‌ای نقشی در این بازطراحی ندارند و فنّاوری وارداتی است.

داستان تلخ بتن‌ریزی در قلب رآکتور آب‌سنگین اراک

دراین‌بین، آنچه از همه تلخ‌تر است، از کار افتادن هسته رآکتور آب‌سنگین اراک با بتن است. بر اساس بند سوم ماده دوم پیوست اول، هسته یا دیگ رآکتور اراک، می‌بایست برای اطمینان طرف غربی از عدم استفاده میله‌های سوخت، با بتن پر شود.
 

ترجمه وزارت خارجه:

ایران به ساخت‌وساز رآکتور ناتمام موجود بر مبنای طرح اولیه ادامه نخواهد داد و کالندریای موجود را خارج کرده و آن را در ایران نگهداری می‌کند. تمام کانال‌های کالندریا با بتن به‌گونه‌ای پر می‌شوند که برای کاربرد هسته‌ای غیرقابل استفاده باشد و آژانس بتواند غیرقابل استفاده بودن آن را راستی آزمایی کند. برای مدرن کردن و بازسازی رآکتور آب‌سنگین اراک، ایران بیشترین استفاده را از زیرساخت‌های موجود در رآکتور آب‌سنگین اراک خواهد داشت.
 

بر اساس اظهارنظر نمایندگان و کارشناسان، کالندریا یا همان هسته رآکتور آب‌سنگین اراک، از شاهکارهای بومی – صنعتی جوانان ایرانی بوده است که بر اساس مذاکرات وین، با بتن پر می‌شود.

آمریکا اجازه حضور ایران در فناوری بازطراحی رآکتور اراک را هم نمی‌دهد

بر اساس بند نهم در پیوست اول مذاکرات وین، بااینکه جمهوری اسلامی ایران قبول کرده است رآکتور آب‌سنگین اراک را تغییر بدهد یا به قول دیپلمات‌ها و دکتر صالحی، مدرن کند، غرب و در رأس آن‌ها، آمریکا، اجازه ورود ایران در موضوعات تحقیقاتی و آزمایش‌های اولیه برای ساخت رآکتور بازطراحی شده را هم نمی‌دهند و عملاً تمامی آزمایش‌ها در کشور ثانویه به‌جز ایران انجام خواهد گرفت و حتی این آزمایشات در داخل ایران هم انجام نمی‌گیرد.
 

ترجمه وزارت خارجه:

راکتور بازطراحی شده اورانیوم غنی‌شده ۳.۶۷ درصد در ترکیب شیمیایی دی‌اکسید اورانیوم، با جرم حدود ۳۵۰ کیلوگرم در بارگذاری اول قلب با سوختی که توسط کمیسیون مشترک بررسی و تائید شده است به کار خواهد برد.

مشارکت بین‌المللی با همکاری ایران سوخت اولیه راکتور را در خارج از ایران خواهند ساخت. مشارکت بین‌المللی از طریق کمک‌های فنی به ایران در ساخت و تست سوخت مورداستفاده در بارگذاری‌های آتی این راکتور و اعطای پروانه توانایی ساخت سوخت در ایران همکاری خواهند کرد. تست‌های مخرب و غیر مخرب این سوخت‌ها ازجمله تست‌های بعد از تابش‌دهی توسط یکی از کشورهای مشارکت‌کننده در خارج از ایران انجام خواهد گرفت و آن کشور با ایران کار خواهد کرد تا بتواند پروانه ساخت سوخت در ایران را متعاقباً برای بارگذاری‌های آتی راکتور بازطراحی شده تحت نظارت آژانس انجام دهد.

ابراهیم کارخانه‌ای درباره رآکتور اراک می‌گوید: رآکتور آب‌سنگین اراک حاصل نبوغ جوانان ایرانی است و این رآکتور بومی است، ازآنجاکه ساختار کلی همه راکتورها مشابه همدیگر است لذا اگر ما به فناوری ساخت این رآکتور ۴۰ مگاواتی به‌طور ۱۰۰ درصد دسترسی پیدا کنیم و این رآکتور به بهره‌برداری برسد قادر خواهیم بود دیگر راکتورهای قدرت موردنیاز کشور را هم در داخل و با فناوری بومی تولید کنیم که این مهم باعث مخالفت می‌شود؛ سوخت رآکتور قدرت بوشهر یا نیروگاه اتمی بوشهر اورانیوم غنی‌شده زیر ۵ درصد بوده و سیستم خنک‌کننده آن آب سبک است که به آن رآکتور آب سبک هم می‌گویند اما سوخت موردنیاز رآکتور آب‌سنگین اراک اورانیوم طبیعی بوده و سیستم خنک‌کننده آن آب‌سنگین است.

هم‌چنین قدرت رآکتور آب‌سنگین اراک ۴۰ مگاوات بوده و تحقیقاتی است و برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های موردنیاز در پزشکی و صنعت از آن استفاده می‌شود درحالی‌که نیروگاه اتمی بوشهر ۱۰۰۰ مگاوات بوده و برای تولید برق است.

در اراک دو تأسیسات وجود دارد یکی تأسیسات آب‌سنگین است که فقط آب‌سنگین تولید می‌کند و دیگری رآکتور آب‌سنگین IR-۴۰ است که باقدرت ۴۰ مگاوات کار می‌کند (همان راکتوری که سیستم خنک‌کننده آن آب‌سنگین است).

تأسیسات آب‌سنگین صرفاً آب‌سنگین مصرفی رآکتور ۴۰ مگاواتی را تولید می‌کند و البته آب‌سنگین مصارف زیادی در عرصه پزشکی، کشاورزی، تحقیقاتی، صنعتی و... دارد.

** در متن برجام دو تعهد مادام‌العمری داده‌ایم

حجت‌الاسلام سیدمحمود نبویان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نکته بعدی در باب نظارت‌ها است که نظارت‌های بسیار سخت و شدیدی پذیرفته شده؛ اینکه می‌گویند 8 سال، واقعی نیست. هیچ جا 8 سال نداریم. جایی هم که 8 سال داریم، در واقع 8 و نیم سال است. اما به کرات و به تعداد زیاد 10، 15، 20 و 25 سال قید شده جالب این است که دو مورد آن تا ابد است. من نمی‌دانم آقایان که تعهد دادند به چه دلیل تعهد مادامی دادند؟ دوره خودتان را تعهد می‌دادید. در یک مورد آمده که شما حق ندارید سوخت مصرف شده رآکتور را داخل ایران نگه دارید. چون قابل بازفرآوری و نقطه اقتدار یک کشور است".

نماینده مردم تهران در مجلس اضافه کرد: اگر این سوخت مصرف شده رآکتور را داشته باشیم، دشمن نمی‌تواند به ما حمله کند. چون می‌توانیم از آن پلوتونیوم استخراج کنیم. وقتی می‌گویند این سوخت را به ما بدهید، در واقع نقطه اقتدار کشور را ضعیف می‌کنند. چون می‌توانیم به آن اتکا کنیم و دشمن جرات نمی‌کند به ما حمله کند.
نبویان در ادامه سخنان خود با طرح این سؤال که حالا چند سال باید سوخت مصرف شده را به خارج بفرستیم؟، گفت: در برجام گفتند رآکتور اراک را خراب کنید، ما یک رآکتور دیگر می‌سازیم که 20 مگاواتی خواهد بود. البته به این هم قانع نبودند و گفتند در طول عمر این رآکتور، باید سوخت مصرف شده آن را به خارج بدهید. در این بخش در مورد رآکتورهایی که در حال حاضر داریم و هم تمام رآکتورهایی که ایران در آینده‌ خواهد ساخت، تعهد دادند سوخت مصرف شده‌‌اش را به خارج بفرستند. جای سؤال است که این آینده چه زمانی است؟ 100 سال،200 سال یا 500 سال بعد؟ این چه تعهدی است؟
وی اضافه کرد: همچنین نسبت به بازفرآوری تعهدی دادند که در آن نوشته 15 سال؛ البته در ادامه آن قید شده که ایران تعهد داده پس از 15 سال هم قصد چنین کاری را ندارد. یعنی تا ابد.
نماینده مردم تهران در مجلس همچنین تصریح کرد: به علاوه دسترسی به اماکن نظامی را پذیرفتند. این موضوع در بخشی به نام "access" قید شده. جالب است که همه اینها در ترجمه وزارت خارجه هم وجود دارد. در این بخش گفتند: اولا توجه کنید که ما به قصد مداخله در امور نظامی شما نمی‌خواهیم اینکار را انجام دهیم. ما می‌خواهیم پروتکل را اجرا کنیم". پس به این صورت پروتکل شامل اماکن نظامی هم می‌شود.
** 7 عضو از اعضای 8 گانه کمیسیون مشترک علیه ما هستند
"نکته دیگر اینکه گفتند جایی را که مورد نگرانی ما می‌شود، اعلام می‌کنیم. ایران ادله ما را بررسی کند. در مرحله سوم ایران می‌تواند بگوید، اجازه بازدید از این جایی که مشخص کردید، نمی‌دهم. "آلترناتیو" آن را می‌دهم. یعنی اجازه بازدید از جایگزین آن را می‌دهم. آنها می‌گویند، اشکال ندارد از جایگزین آن بازدید می‌کنیم. حالا اگر آژانس قانع شد، که هیچ. اما اگر قانع نشد، ایران موظف است با آژانس به توافق برسد. حالا اگر ایران گفت، آژانس را قبول ندارم یا با آن اختلاف دارم. در مرحله چهارم این اختلاف به کمیسیون مشترک می‌رود. کمیسیون مشترک مرکب از 8 عضو است که شامل ایران، کشورهای 5+1 و یک نماینده عالی اتحادیه اروپا می‌شود. پس 7 عضو از این 8 عضو کمیسیون مشترک علیه ما هستند".
نبویان برهمین اساس تاکید کرد: جالب این است که در این قسمت نوشته اجماع لازم نیست. در حالی که در اکثر موارد نوشتند "کمیسیون مشترک حکم اجماعی می‌خواهد"، اما در اینجا نوشتند اجماع لازم نیست. اینجا گفتند اگر 5 رای بیاورد، کافی است. پس از همین حالا توجه کنیم که باید اماکن نظامی را در اختیار آنها قرار بدهیم. چون تعهدش را داده‌اند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به بخش مربوط به تحریم‌ها متن جمع‌بندی مذاکرات اشاره کرد و با بیان اینکه تیم مذاکره کننده نشان دهند که کجای جمع‌بندی مذاکرات قید شده، قرار است، تحریم‌ها لغو شود، گفت: تحریم‌های شورای امنیت 4 بخش هسته‌ای، موشکی، سلاح های متعارف و مشترک بین این 4 تا، دارد. به ما گفتند این بخش فقط و فقط تحریم‌های مربوط به هسته‌ای را شامل می‌شود، پس 3 بخش دیگر کاملا می‌ماند. بعد برداشتن این تحریم‌ها را مشروط به دو شرط کردند. اولا اینکه تمام اقداماتی که ما گفتیم، انجام دهید. تازه اگر آژانس وریفای (راستی‌آزمایی) کند. تمام اینها در متن جمع‌بندی تصریح شده است.
این نماینده مجلس با طرح این سؤال که نمی‌دانم چرا می‌گویند، تحریم‌ها لغو شده است؟ تصریح کرد: مسئولان ما بد حرف می‌زنند و مردم را به گمراهی می‌کشانند. واضح بگویند. می‌گویند لغو شده اما این لغو عملیاتی نمی‌شود. بعدا عملیاتی می‌شود. اما سؤال اینجاست که اگر ما تعهدات خود را انجام دهیم و بعد آژانس وریفای نکرد، تکلیف چیست؟
** تحریم‌های اتحادیه اروپا تعلیق می‌شود نه لغو
نبویان در ادامه اظهار داشت: در مورد تحریم‌های اتحادیه اروپا صریحا گفته من تعلیق می‌کنم. در حالیکه برای لغو باید واژه ترمینیت (Terminate) بیاید. در حالیکه چند جا در باب اتحادیه اروپا در ضمیمه پنجم ساسپند (suspend) آمده است.
وی با اشاره به گزارش وزیر امور خارجه به مجلس گفت:‌ وقتی در جلسه مجلس از ظریف در باب تغلیق تحریم‌ها پرسیده شد، گفت واژه تعلیق در برجام نیامده است. در حالی که در این متن 4 جا واژه ساسپند بکار رفته است. وای جای تاسف است. نمی‌دانم آقایون یکبار این متن را خوانده اند یا خیر؟
نماینده مردم تهران در مجلس برهمین اساس تصریح کرد: همچنین تحریم‌های مربوط به آمریکا نه ترمینت است نه Suspend بلکه cease است. در بخش تحریم‌های اتحادیه اروپا نکته دیگری وجود دارد. در واقع در این بخش آمده که دسیژن (decision) را terminate(پایان) نمی‌کنم بلکه Regulation(مقررات) را ترمینیت می‌کنم.
"در واقع تحریم‌ها دوبخش دارد. اول وزرای کشورهای اتحادیه اروپا قانون آن را تصویب می‌کنند که این دسیژن می‌شود. بعد که قانون تصویب شد، باید آیین‌نامه اجرایی داشته باشد. تهیه این آیین‌نامه اجرایی ممکن است، مدت‌ها طول بکشد. آنها می‌گویند ما decision را برنمی‌داریم یعنی قانون تحریم‌ها سرجای خود است و این یعنی تعلیق. پس تحریم‌ها قرار نیست، برداشته شود.