کمبود مقطعی عرضه آرد در برخی مناطق مختلف کشور که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود، با انعکاس در شبکه های اجتماعی و پررنگ کردن آن در شبکه های ماهواره ای خارج نشین، باعث تحریک تقاضای مردم حتی در سایر نقاط کشور شد.

 برای جبران این تقاضای جدید، حجم عرضه آرد و به تبع پخت نان افزایش یافت که حتی در برخی از شهرها و استان ها، ساعت کار نانوایی‌ها بیشتر شد و به صورت شبانه نیز پخت نان صورت گرفت تا تب خرید نان در میان مردم  فرونشیند.

اما اصل ماجرا چه بود؟

بر اساس بررسی های انجام شده، مسئولان مختلف بخش خصوصی و دولتی برای این کمبود مقطعی و محدود اما اثرگذار عرضه آرد و پخت نان در کشور، دلایل مختلفی ارائه می‌دهند که از آن جمله می‌توان به افزایش کرایه حمل و نقل کیسه های آرد اشاره کرد که نانوایان زیر بار این افزایش قیمت نرفتند و به همین دلیل برای مدتی شرکت توزیع کننده آردهای دولتی نیز حاضر به توزیع آرد در برخی از نقاط کشور نشد.

از طرفی قیمت مواد تولید کیسه‌های آرد به دلیل عرضه در بورس افزایش یافت و قیمت هرکیلوگرم  پلی پروپیلن تولیدی پتروشیمی‌ها از ۱۲۰۰ تومان به ۴۰۰۰ تومان افزایش یافت. این امر نیز قیمت تمام شده آرد را افزایش داد اما نرخ آرد افزایش نیافت. بر اساس اعلام شرکت بازرگانی دولتی این امر منجر به وقفه کوتاه مدت تولید در برخی از کارخانه های آرد شد.

از دیگر دلایل کمبود مقطعی آرد در برخی نانوایی‌ها، اختلاف قیمت بالایی آرد و نان در ایران با دیگر کشور ها از جمله کشور های همسایه مطرح شده است به طوری که اخباری درباره قاچاق آرد مطرح است. برای نظارت و جلوگیری از قاچاق آرد سامانه آرد و نان در کشور ایجاد شده است اما به نانوایی های که مجوز ندارند سهمیه ای اختصاص داده نمی‌شود.

برای بررسی جزئیات مسائل و مشکلات اخیر در حوزه آرد و نان و کمبودی که احساس شد، با مسئولان مختلف مرتبط با حوزه آرد و نان گفتگو کرده تا ضمن بررسی دقیق تر ریشه این مسائل، راهکارهای مدنظر برای حل ریشه ای این مساله اعلام شود.

*صنایع آرد: هیچ گونه وقفه ای برای توزیع آرد نداریم

حسین یزدجردی، رئیس کانون انجمن‌های صنفی صنایع آرد ایران، اظهار کرد: سهمیه آرد ناوایی ها بدون کم و کاست و حتی در مواردی بیشتر از گذشته توزیع می‌شود و کارخانه های آرد هیچگونه وقفه یا کم کاری برای توزیع آرد انجام نداده اند.

وی افزود: بنده به عنوان رئیس کانون انجمن های صنفی صنایع آرد، هر روز وضعیت توزیع آرد در کشور را رصد می کنم و می توان این اطمینان را دهیم که هیچ مشکلی برای توزیع آرد در کشور وجود ندارد.

 رئیس کانون انجمن‌های صنفی صنایع آرد ایران ادامه داد: موارد معدودی نیز که در گوشه و کنار کشور درباره توزیع آرد گزارش شد، مشکلات کوچکی است که در رسانه های اجتماعی برای آن جو سازی صورت گرفت و بزرگ جلوه داده شد.

وی با تاکید بر اینه سهیه آرد نانوایی و گندم کارخانه های آرد به موقع و به اندازه در اختیار آنها قرار گرفته است تصریح کرد: دلیل این مشکلات معدود برای توزیع آرد به دلیل حمل و نقل بوده که البته موضوع جدی نیز نیست زیرا همواره و در همه سال ها مشکلاتی از این دست به وجود آمده و رفع شده است.

یزدجری اظهار داشت: شرکت ستاره خلیج فارس که  مسئولیت توزیع آرد را در میان نانوایی ها برعهده دارد به دلیل افزایش هزینه های حمل و نقل، مشکلاتی برای توزیع آرد از استان البرز به تهران داشت که با افزایش قیمت کرایه حمل این مشکل نیز برطرف شد.

قیمت و سهیمه آرد بدون تغییر توزیع می‌شود

وی با اشاره به اینکه دولت برای اینکه نان به قیمت ارزان به دست مصرف کنندگان برسد، نرخ  آرد و نان را ثابت نگهداشته است و گندم را با قیمت یارانه ای در اختیار کارخانه های آرد قرار می دهد گفت: باید توجه داشت که هزینه‌ های صنایع آرد تنها گندم نیست بلکه دستمزد ها، لوازم یدکی و موارد دیگری  از هزینه‌های تولید افزایش یافته، به همین منظور سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان در حال بررسی این موضوع  است.

یزدجردی اظهار داشت: با وجود همه این افزایش هزینه‌های تولید، کلیه نیاز بازار و سهمیه های آرد مانند قبل و به همان قیمت توزیع می‌شود.

کیسه‌ آرد گران شد!

این مقام مسئول با اشاره به اینکه قیمت کیسه‌های آرد به خاطر عرضه مواد پلی پروپیلن (P.P) در بورس افزایش یافته است گفت: قیمت هر کیلوگرم مواد  پلی پروپیلن که برای کیسه های آرد  استفاده می شود با عرضه در بورس هر کیلوگرم آن از ۱۲۰۰ تومان به ۴۰۰۰ تومان افزایش یافته است که این امر ۶۰ تا ۸۰ تومان به هزینه های تولید ما در هر کیلوگرم اضافه کرده است .

وی اظهار داشت: دولت برای اینکه در روش تعیین نرخ کالاها در بورس تغییر و استثنا قائل نشود، به دنبال آن است که سازمان حمایت با بررسی افزایش هزینه های تولید ناشی از گرانی  پلی پروپیلن، یارانه ای به تولیدکنندگان دهد اما این امر خود حدود ۶ ماه به درازا می کشد.

وی تاکید کرد: با وجود افزایش هزینه‌های تولید از قبیل گرانی کیسه های آرد، ما نمی توانیم به صورت خودسرانه اقدام به افزایش قیمت‌ها کنیم.

این مقام صنفی گفت: معاون اقتصادی معاون اول رئیس جمهور نیز به کارخانه های آرد قول داده است که مشکل افزایش هزینه های تولید را در مدت زمان کمتری رفع و جبران کند.

*بازرگانی دولتی: میزان ذخایر گندم بیشتر از سال قبل است

سید محمد تقی طباطبایی  مدیر روابط عمومی شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز  اظهار کرد: کمبود آردی که در برخی نانوایی ها و شهرستانها مشاهده شد مربوط به دو هفته قبل است و اکنون مشکلی برای تامین آرد نیست و میزان ذخایر گندم در سال جاری حتی بیشتر از سال قبل است.

وی افزود: دلیل کمبود مقطعی آرد در برخی نانوایی‌ها، توقف تولید آرد در چند کارخانه آرد بوده است که به دلیل افزایش دستمزد و هزینه های تولید به صورت مقطعی تولید خود را متوقف کرده بودند، اما با صحبت و توافق صورت گرفته، تولید در این کارخانه ها دوباره در حال انجام است و آرد مورد نیاز خبازی‌ها را تامین می‌کنند .

مردم برای اطمینان از عدم کمبود، کیسه‌های تا سقف چیده شده نانوایی‌ها را ببینند

مدیر روابط عمومی شرکت بازرگانی دولتی ایران در واکنش به اینکه برای جبران هزینه های تولید کارخانه های آرد و نانوایی ها چه تدبیری اندیشیده شده است گفت: در این ارتباط باید دیگر مسولان باید پاسخگو باشند.

وی با بیان اینکه آرد مورد نیاز نانوایی ها  از طریق سامانه آرد تامین می شود و اکنون مشکلی برای تهیه آرد وجود ندارد گفت:  مردم  برای اطمینان از این امر می توانند کیسه های آرد موجود در مغازه ها که تا سقف چیده شده را تماشا کنند.

رسانه‌های معاند خارجی تحریک تقاضا ایجاد کردند

طباطبایی اظهار داشت: نانوایی هایی که پروانه کسب دارند مشکلی برای تامین آرد ندارند اما فیلم هایی که در شبکه های اجتماعی درباره عدم تامین آرد مشاهده می‌شود مربوط به نانوایی هایی است که پروانه کسب ندارند.

وی ادامه داد: رسانه های معاند فارسی زبان خارج از کشور با ایجاد ترس از کمبود نان در کشور، برای خرید این محصول میان مردم تحریک تقاضا کردند که خود این امر نیز موجب بر هم زدن تعادل در بازار شده است. 

*مشکل کمبود آرد در نانوایی‌های دولتی حل شد

بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران نیز درباره مشکل کمبود یا نبود آرد در برخی نانوایی های دولتی پز اظهار کرد: به دلیل آنکه شرکت توزیع کننده آرد دولتی حاضر به حمل کیسه‌های آرد با نرخ قبل نبود، روند توزیع آرد در تهران برای چند روز مختل شد که با افزایش نرخ کرایه حمل و نقل توزیع آرد دوباره به حالت قبل برگشت.

وی افزود: شرکت حمل و نقل خلیج فارس که مسئولیت توزیع آرد بین نانوایی های سنتی دولتی پز را بر عهده دارد از حدود یک ماه پیش اعلام کرده بود به دلیل افزایش هزینه های حمل و نقل نظیر روغن، لاستیک و مزد کارگر، نمی تواند کیسه های آرد را با قیمت های قبل به نانوایایی ها حمل کند و خواستار افزایش قیمت کرایه ها شد اما با توجه به اینکه قیمت نان در سال جاری گران نشده امکان افزایش نرخ کرایه حمل و نقل وجود نداشت.

وی افزود: با وجود اینکه هزینه های تولید نان از جمله مزد کارگری در سال جاری افزایش یافته است اما با وجود درخواست اتحادیه نانوایان و ارائه آنالیز قیمت به سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان و طرح موضوع در کارگروه تنظیم بازار، بعد از گذشت ۲ ماه تغییری در نرخ نان صورت نگرفته است. 

رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران ادامه داد: شرکت حمل و نقل خلیج فارس به دلیل عدم افزایش نرخ کرایه، حمل آرد را به نانوایی ها متوقف کرد به همین منظور نانوایی های تهران برای چند روز با مشکل تهیه آرد مواجه بودند اما برای اینکه مشکلی ایجاد نشود، نانوایان سعی کردند به یکدیگر آرد قرض دهند در عین حال برخی از آنها نتوانستند این آرد را تهیه کنند.

افزایش کرایه حمل مشکل کمبود آرد را رفع کرد

وی تصریح کرد: با وجود انتظار اتحادیه برای تعیین نرخ نان بر اساس هزینه های تولید اما نرخ جدیدی به ما اعلام نشد با این وجود موافقت کردیم که حرایه حمل هر کیسه آرد ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان افزایش یابد.

نوروز مقدم گفت: بر این اساس آردی که از کارخانه های آرد تهران به نانوایان تحویل داده می شود از ۱۵۰۰ تومان به ۲۲۰۰ تومان و تحویل آرد از کارخانه های کرج از ۱۵۰۰ تومان به ۲۵۰۰ تومان افزایش یافت.

وی اظهار داشت: بر این اساس مشکل حمل آرد ناوایی های تهران حل شده و دوباره روند تولید نان به حالت قبل برگشته است.

نوروز مقدم گفت: این افزایش هزینه حمل آرد منجر به تحمیل هزینه جدید به واحد های نانوایی شده است و انتظار می رود که استانداری و شرکت بازرگانی دولتی این افزایش هزینه حمل و نقل را برای نانوایی ها دولتی پز جبران کنند.

*عدم تامین آرد نانوایی های بدون پروانه

سیف مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی نیز چندی پیش در گفتگویی اعلام کرده بود، در کشور نه کمبود آرد و نه کمبود گندم، وجود ندارد.

وی افزود:حدود ۹۰ هزار نانوایی از طریق ۴۰۰ کارخانه تولید آرد که ماهیانه ۹۰۰ هزار تن، گندم را تبدیل به آرد می‌کنند از طریق شبکه حمل و نقلی منسجم و برنامه ریزی شده در سه دهه اول، دوم و سوم در هر ماه آرد دریافت می‌کنند.

وی گفت: از مردم تقاضا داریم از نانوایی‌هایی که دارای پروانه فعالیت، جواز کسب و پروانه بهداشت تضمین شده هستند، خرید کنند.

مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران افزود: گاهی اوقات دیده شده برخی از نانوایی‌ها که پروانه کسب نداشته و اجازه فعالیت هم ندارند و آرد مورد نیاز خود را از طریق شبکه غیر رسمی تامین می‌کرده اند با کمبود آرد مواجه شده اند و موجبات سوء استفاده برای رسانه‌های ضد انقلاب را فراهم کرده اند.

سیف در خصوص نانوایی‌های آزادپز هم گفت: نانوایی آزادپز دیگر در کشور وجود ندارد و همه نانوایی‌ها به دو مدل یارانه‌ای یک و دو، از دولت آرد دریافت می‌کنند که در نوع اول به صورت کاملا دولتی و به قیمت هر کیلو ۶۶۵ تومان و نوع دوم که به صورت آزاد آرد دریافت می‌کنند.

وی افزود: هر سال در نیمه دوم سال، به دلیل این که روزها کوتاه می‌شود و تعطیلی خیلی از ادارات و فضاهای کاری توام با یکدیگر می‌شود متاسفانه شاهد شلوغی و ازدحام متقاضیان نان در صف نانوایی‌ها هستیم.

مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران گفت: علت دیگری که امکان دارد نانوایی، نان کمتری پخت کند این است که بعضی نانوایی‌ها به جای هشت ساعت کار شش ساعت فعالیت می‌کند.

سیف افزود: در هیچ نقطه‌ای از کشور، نه در حال حاضر بلکه در گذشته و حتی در آینده هم هیچ مشکلی در تهیه آرد و نان نداریم ضمن اینکه میزان ذخایر راهبردی کشور هم بی نظیر است.

وی در پایان گفت: یکی از نانوایی‌ها در استان البرز که مرتکب تخلف هم شده، فیلمی از واحد صنفی خود را برای یکی از شبکه‌های فارسی زبان خارجی فرستاده که این فیلم کاملا دروغ بوده و بعد از بررسی ها، مشخص شد این نانوایی تخلفات گسترده‌ای داشته که در حال حاضر در حال رسیدگی از طریق مراجع ذیربط هستیم.

هر چند مشکل اخیر ایجاد شده در خصوص آرد و نان که مربوط به بحث حمل و نقل و افزایش هزینه های تولید کارخانه های آرد بوده، خیلی مشکل حادی نیست و با فضاسازی شکبه های اجتماعی و رسانه های خارجی بزرگنمایی شده است، ولی صنعت آرد و نان کشور به ویژه کارخانه های تولید آرد و همچنین نانوایی ها با افزایش قیمت هایی که طی یک سال اخیر رخ داده است، نیاز به توجه بیشتر از سوی مسئولین برای حل مشکلات مربوط به رشد هزینه های تولیدشان دارند و از آنجایی که فعلا افزایش قیمت نان هم در دستور کار دولت نیست، لازم است دولت رشد هزینه های آنها به ویژه نانوایی ها را جبران کند.