به گزارش یزدرسا، آب و کمبود آن موضوعی است که به ویژه در سال‌های اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته و این مسئله البته در استان یزد بیش از دیگر نقاط کشور مورد بحث و توجه است، چرا که یکی از مسائل اصلی یزد بحث کم‌آبی است.

اینکه چگونه می‌توان موضوع کم‌آبی به ویژه در استان یزد را حل کرد، مطالبی مختلفی بیان شده و کسانی نیز راه‌حل‌هایی در این زمینه ارائه داده‌اند. البته برخی از کارشناسان می‌گویند مسئله آب، موضوعی مبنایی است که منحصر به یزد و حتی ایران نمی‌شود و برای آن باید راه‌حل‌هایی فراتر از راه‌حل‌های استانی و کشور ارائه داد.

در همین رابطه خبرنگار یزدرسا با یک کارشناس آب و عضو هیئت علمی دانشگاه یزد گفتگو کرده است. آنچه در ذیل می‌آید بخش دوم این گفتگو است:
بخش اول این گفتگو را می‌توانید از اینجا بخوانید.

فعالیت‌های انسانی و خورشیدی دو عامل اصلی خشکی و گرمی زمین هستند

سید مجید میررکنی در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: مشکلی که ما داریم خشکی است که رو به گسترش است، یعنی کشور ایران روزبه‌روز خشک‌تر و گرم‌تر خواهد شد و این دست ما نیست؛ شاید مقداری از این خشکی و کم‌آبی مربوط به فعالیت‌های انسانی باشد اما بخش عمده‌اش به فعالیت‌های خورشیدی برمی‌گردد. در واقع این خشکی دو عامل دارد یک عامل فعالیت انسانی و یک عامل هم فعالیت خورشیدی است.

وی افزود: چند دهه است که خورشید فعالیتش را بیشتر کرده و گرمای بیشتری به زمین می‌دهد، این گرمای بیشتر باعث شده که دمای کل کره زمین زیاد شود که اصطلاحا به آن می‌گویند «گرمایش جهانی» و گرمایش جهانی هم به دنبال خود تغییر اقلیم جهانی را دارد.

عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد ادامه داد: لذا این چیزی نیست که دست ما آدم‌ها باشد، منتها اتفاقی که در این چندصدسال گذشته افتاده این است که خورشید و آدم دست به دست هم داده‌اند و اقلیم را خراب کرده‌اند، یعنی مثلا اقلیم یزد را  از یک اقلیم گرم و خشک با یک درجه پایین به یک اقلیم گرم و خشک با درجه بالاتر برده‌اند. بنابراین خشکی و کم‌آبی پدیده‌های همیشگی هستند، این‌ها پدیده‌هایی نیستند که بگوییم چند سال دیگر از بین می‌روند.

میررکنی اظهار داشت: شما اگر به تاریخ ایران نگاه کنید یک زمانی -چند صد سال پیش- مثلا سیستان وبلوچستان انبار غله ایران بود، اما خشکی و کم‌آبی سبب شده که آنجا الان به یکی از مراکز طوفان‌خیز ایران تبدیل شود به‌طوری‌‌که مردم مجبور به مهاجرت شده‌اند. لذا این دو موضوع چالش کم‌آبی و چالش خشکی هر دو مسبوق به سابقه هستند و هر دو در حال پیشرفت هستند، یعنی کشور ما روزبه‌روز خشک‌تر و گرم‌تر خواهد شد؛ بنابراین ما اینجا چالش کم‌آبی داریم.

برای تأمین آب باید سراغ منابع آب شور برویم

وی تأکید کرد: برای مواجه با چالش کم آبی یک بخش کار تأمین آب است؛ دسترسی ما به سفره‌های آب زیرزمینی تقریبا دارد از دست می‌رود، با منابع آب جوی هم نمی‌توانیم کار کنیم، لذا باید سراغ منابع آب شور برویم و منابع آب شور خوشبختانه مقدارش هم بسیار زیاد است. از تمام آب کره زمین 96 درصدش آب شور و فقط 4 درصدش آب شیرین است و از این 4 درصد فقط یک درصدش در دسترس است.

این کارشناس آب اضافه کرد: بنابراین اگر یک مقایسه خیلی ساده انجام بدهیم خواهیم دید که منابع آب شور یک منبع بی‌پایان است و چقدر خوب است که ما سراغ منابع آب شور برویم و با روش‌های مختلف نمک‌زدایی، این آب شور را به آب قابل استفاده تبدیل کنیم که الان در دنیا هم دارد انجام می‌شود؛ مثلا کشوری‌هایی که در حوزه خلیج فارس هستند دارند بخش عمده آب‌شان را به کمک نمک‌زدایی آب دریا تأمین می‌کنند.

میررکنی خاطرنشان کرد: منابع آبی که ما در اختیار داریم روزبه‌روز دارد محدودتر می‌شود، سفره‌های آب زیرزمینی هر سال حجم آب‌شان کمتر می‌شود، بارندگی‌های کمتری داریم و آب جو کمتر به ما می‌رسد، بنابراین مجبوریم سراغ منابع آب شور برویم و بهترین منبع برای تأمین آب، منابع آب شور هستند که خوشبختانه ایران هم به خلیج فارس و هم به دریاری عمان دسترسی دارد و به‌ویژه دریای عمان یک منبع آب شور بی‌پایان است.

وی یادآور شد: بنابراین اگر ما بخواهیم به خوبی با بحث چالش‌های کم‌آبی و خشکی مواجه شویم بهترین راهبردی که می‌توانیم در نظر بگیریم راهبرد «سازگاری» است که دنیا هم همین را پیشنهاد کرده است؛ در راستای سازگاری ما باید برویم سراغ منابع آبی که تابحال سراغ آن‌ها نرفته‌ایم و این منابع چیزی جز منابع آب شور نیست.

هرچقدر هم که آب باشد اگر مصرف‌مان درست نباشد با کم‌آبی مواجه خواهیم شد

استاد دانشگاه یزد تصریح کرد: اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که ما هر مقدار آب هم تأمین کنیم اگر مصرف‌مان درست نباشد به هر حال با کم‌آبی مواجه خواهیم شد؛ لذا در کنار بحث تأمین آب حتما بایستی به مباحث توزیع آب و مصرف آب هم دقت کنیم.

میررکنی عنوان کرد: در موضوع آب ما مصرف آب و مدیریت مصرف آب داریم، اما در بحث کم‌آبی دیگر مدیریت مصرف آب جواب نمی‌دهد و اینجا  تغییر الگوی مصرف آب جواب می‌دهد. یعنی اینکه اگر مثلا در یزد در سال‌های گذشته کشاورزی ما مبتنی بر رهیافت‌های پرآبخواه بوده، حالا باید سراغ رهیافت‌های کم‌آبخواه برویم؛ چطوری؟ با تغییر الگوی کشت. مثلا اگر در یزد کشت زعفران مرسوم نبوده حالا باید برویم سراغ کشت زعفران، چون یک محصول کم‌آبخواه است، یا مثلا تولید هندوانه و موارد مشابه آن به کمک رهیافت‌های پرآبخواه در یزد اصلا کار درستی نیست.

وی گفت: لذا اگر ما بخواهیم یزد باقی بماند و همچنان شهر جهانی باشد چاره‌ای نداریم که جز اینکه با اقلیم سازگار شویم و سازگاری با اقلیم هم یعنی تغییر؛ تغییر در الگوهای مصرف در بخش صنعت، کشاورزی، شرب و بهداشت و اگر این اتفاق نیفتد متأسفانه باید بگوییم آینده خوبی را نمی‌شود برای یزد تصور کرد.

ادامه دارد...

انتهای پیام/