به گزارش یزد رسا؛ آوای‌اقتصاد نوشت: در تاریکی شب‌های سرد زمستان جوانی را می‌بینیم که در لابه‌لای ماشین‌ها روزی خود را جستجو می‌کند اما سردی نگاه‌ها سوز هوای زمستانی را بر او بیشتر می‌کند. او تنها جوانی نیست که این گونه کسب درآمد می‌کند؛در سطح شهر و بخصوص در ورودی‌های شهر دست‌فروشانی هستند که بساط خود را در کنار خیابان زیر سقف آسمان پهن کرده‌اند. به راستی چه چیزی باعث می‌شود که افراد این شرایط را برای کسب روزی به جان بخرند؟

در سال‌های اخیر تعداد دست‌فروشان در یزد به شدت افزایش یافته است. وانت‌ بارهایی که در خیابان‌های پر رفت و آمد شهر انواع مختلفی از اجناس، از میوه گرفته تا پتو، کفش و پوشاک و... را در کنار خیابان و جاده می‌فروشند همچنین در ساعت‌های پایانی شب نیز در میادین مختلف شهر شاهد تعداد زیاد دست‌فروشان هستیم.

از دست‌فروشی به بدترین چهره بازار کار یاد می‌شود که طی آن افراد برای کسب درآمد به اندک سودهایی که ممکن است دستفروشی برای آنها به همراه داشته باشد، دلخوش باشند.

دست‌فروشی شغلی است که اغلب افراد از روی ناچاری و شدت مشکلات برای تامین معیشت خود به آن روی می‌آورند؛ با سرمایه‌ای بسیار اندک و بدون نیاز به مکان، درآمد حداقلی را کسب می‌کنند. هر چند هستند دست‌فروشانی که درآمد قابل توجهی دارند اما شرایط این روزهای بازار برای آن‌ها نیز تنگ شده است.

استان یزد نیز با حرکت به سمت کلان‌شهری غیراصولی به مرور با چهره زشت و پدیده‌های آن نیز آشنا می‌شود و آن‌ها را لمس می‌کند. فقر، بیکاری، جرائم اجتماعی، اعتیاد، تکدی‌گری، مشکلات فرهنگی و اجتماعی و .... از مسائلی است که با بی‌توجهی مسئولین به اوضاع و شرایط، گریبان‌گیر شهر شده است.

از آن‌جایی که دست‌فروشان به مراتب نسبت به مغازه‌داران هزینه‌هایی کمتری دارند و از پرداخت هزینه‌های اجاره مغازه و مالیات و ... معاف هستند در نتیجه معمولاً کالاها و اجناس را با قیمت مناسب تری نسبت به بازار رسمی عرضه می‌کنند و این باعث رغبت بیشتر مردم برای خرید از دست‌فروشان شده است؛ و با افزایش مشتریان انگیزه سایر افراد برای مشغول شدن به این گونه مشاغل افزایش می‌یابد.

افزایش نرخ بیکاری و تعداد دست فروشان نشانه‌هایی خوبی برای شهر نیست؛ به واقع زیبنده شهر نیست. پتانسیل‌ها و قابلیت‌های بالایی که برای اشتغال‌زایی وجود دارد و افراد از آن‌ها غافل هستند و به دنبال راهی نزدیک، سریع و کم زحمت برای کسب روزی هستند. فرهنگ کار در سال‌های اخیر به شدت آسیب دیده است و این است که اکنون با پدیده کارهای کاذب و بیکاری بالای جوانان مواجه هستیم.

نکته قابل توجه آن است که بعضی از دست‌فروشانی که در سطح شهر مشاهده می‌شوند از افراد غیربومی هستند؛استان یزد یک استان مهاجر‌پذیر محسوب می‌شود؛ افراد زیادی از استان‌های مختلف به امید یافتن شغل و درآمد مناسب به استان یزد می‌آیند و متأسفانه بخشی از آن‌ها نیز به خیل دست‌فروشان می‌پیوندند.

نتایج پژوهش‌هایی که در مورد دست‌فروشی صورت گرفته حاکی از آن است که نداشتن مهارت، حرفه و تحصیلات پایین، درآمد ناکافی، اختلافات و مشکلات خانوادگی وفرهنگی، نداشتن موقعیت اجتماعی این افراد را ناگزیر به سمت این مشاغل سوق می‌دهد. به طور کلی هر چند دلایل متعددی برای افزایش پدیده دست‌فرووشی مطرح است اما افزایش میزان بیکاری، نبود مشاغل پایدار و درآمدزا از عللی است که به افزایش این پدیده در سطح جامعه دامن می‌زند.

هرچقدر دامنه بیکاری بیشتر و توانایی بازار کار برای جذب افراد کمتر شود، مشاغل کاذب هم رواج بیشتری خواهد یافت. هر چند ایجاد اشتغال در همه برنامه‌های پنجگانه توسعه کشور هدف گذاری شده است اما متاسفانه عملکرد دولت‌ها در تحقق آن چه هدف‌گذاری شده بوده موفق نبوده است و این روند نیز همچنان ادامه دارد و هیچ برنامه‌ بلند مدت، دقیق و مدونی برای کاهش نرخ بیکاری کشور اجرا نشده است. دولت یازدهم نیز با تمرکز بر کاهش نرخ تورم از نرخ بیکاری غافل شده است.

بر همگان روشن است که وضعیت بازار کار در ایران به شدت نامناسب است و شرایط خوبی ندارد و نسبت به سال‌های قبل تغییر کرده است، حجمی عظیمی از بیکاران را جوانان تحصیل کرده در بر می‌گیرد و دولت باید برنامه‌ای برای ایجاد مشاغل مناسب این خیل از بیکاران داشته باشد. شرایط باید به گونه‌ای تغییر کند که کسی برای امرا معاش خود مجبور نباشد سختی شغلی را به جان بخرد که از مشاغل کاذب باشد که نه‌تنها سهمی در تولید اقتصادی کشور ندارد، بلکه موجب افزایش آسیب‌های اجتماعی نیز می‌شود.