به گزارش یزد رسا، دنیس راس مشاور سابق اوباما در امور خاورمیانه: منطق بازگشت به عقب برنامه هسته‌ای ایران، در ازای بازگشت به عقب تحریم‌ها، بیش از پیش دور از دسترس به نظر می‌رسد چرا که ایران در ازای بازگشت به عقب تحریم‌ها، تنها حاضر به انجام اقدامات شفاف‌ساز محدودی است در حالی که واشنگتن این اقدامات را کافی نمی‌داند و تاکید کرده که آمریکا برنامه غنی‌سازی اورانیوم صنعتی را نخواهد پذیرفت و تنها با قابلیت غنی‌سازی محدود توافق خواهد کرد. بنابراین توافق جامع تا 24 نوامبر به نظر بسیار بعید می‌رسد.

راس نوشت: «یک عضو مذاکره‌کننده گروه 1+5 به من گفت که او انتظار دارد ایران در صورت عدم توافق، محدودیت‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود را برداشته و برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را به سرعت افزایش دهند و تهران غنی‌سازی 20 درصدی را ازسرگیرند؛ موضوعی که زمان "گریز هسته‌ای" را کاهش خواهد داد».

مشاور سابق اوباما در ادامه با اشاره به پاسخ‌های آمریکا به این وضعیت پیش آمده می‌نویسد: «اولین اقدام آمریکا قطعا می‌تواند تشدید تحریم‌ها و کسب حمایت بین‌المللی برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران باشد؛ مهمترین نوع این تحریم‌ها طراحی برای کاهش دادن توان ایران برای صادرات نفت خواهد بود.

راس با اشاره به واکنش رژیم صهیونیستی هم می‌گوید: «(در صورت اقدام ایران به افزایش سرعت برنامه هسته‌ای خود) اغوا و تحریک اسرائیل برای اقدام نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران بازهم افزایش خواهد یافت؛ با کنار هم گذاشتن این موضوعات باید گفت که احتمال حادث شدن اقدامات خطرناک وجود دارد اما نه 1+5 و نه ایرانی‌ها خواهان تشدید تنش نیستند و خواهان یافتن راهی برای خروج از آن می‌گردند».

مشاور پیشین اوباما راه‌حل را یک توافق محدود و نسبی بین ایران و 1+5 دانست و تصریح کرد: «یک احتمال توافق با تمدید مذاکرات براساس شرایط کنونی است که منافع آن برای غرب آن است که برنامه هسته‌ای ایران کنترل شده باقی خواهد بود. برای ایرانی‌ها، آنها کاهش تدریجی بیشتری از تحریمها را تجربه خواهند کرد هرچند ساختار اصولی رژیم تحریمها دست نخورده باقی می‌ماند.»

با یک توافق محدود و نسبی دو طرف ضمن رفع برخی نگرانی‌ها می‌توانند بر سر اختلاف نظرهای کلیدی به گفتگوها ادامه دهند. البته در این دوران هیچ تحریم جدیدی نیز مطرح نخواهد شد.

البته دلایلی برای تردید در منطق توافق محدود و نسبی وجود دارد. این مساله یک وضعیت موجود جدی در برنامه هسته‌ای ایران را به رسمیت خواهد شناخت که در آن تهران دو تا سه ماه از زمان مورد نیاز برای تولید غنی‌سازی در سطح سلاح هسته‌ای فاصله دارد.

راس همچنین با اشاره به اختلافات داخلی در آمریکا هم گفت: «تمدید این نوع شاید به دلیل فشارهای سیاسی در آمریکا عملی نباشد. کنگره آمریکا در صورت عدم بازگشت به عقب برنامه هسته‌ای ایران، بعید است با توافق محدود و نسبی موافقت کند. همچنین در صورت کسب اکثریت جمهوری‌خواهان در سنا و در صورت شکست مذاکرات جاری هسته‌ای، احتمال تحریم‌های تازه، محتمل است؛ البته اوباما قادر به وتوی این تحریمها است اما با فشار سیاسی شدیدی مواجه خواهد شد.»

رویکرد دیگر از منظر راس پاسخ دادن به ضرب‌الاجل آتی مذاکرات هسته‌ای، درهم و برهم کردن اوضاع و ممانعت از هرگونه توافق فرمولیزه شده یا تمدید مذاکرات باشد بدین معنا که فهم و درک ضمنی درباره محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران و در ازای آن عدم وجود تحریم‌های جدید وجود داشته باشد؛ این موضوع احتمالا سبب پایان رسمی مذاکرات 1+5 برای چند ماه خواهد شد اما شاهد ادامه نشست‌ها و گفتگوها بین وزیر خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یا حتی جان کری خواهیم بود که در آن درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات گفتگو خواهد شد.

البته این رویکرد درهم و برهم کاری، نگرانی از کشیده شدن به بحران و تشدید تنش‌ها را دارد. البته این رویکرد منافع سیاسی مهمی دارد. در این رویکرد هیچ کدام از طرف‌ها نیازی به دفاع کردن از تمدید مذاکرات نیست. البته این رویکرد از نظر سیاسی بسیار مخاطره‌‎آمیز است. سپاه پاسداران و دیگر نیروهای محافظه‌کار بعید است که در صورت عدم وجود توافق خویشتنداری نشان دهند و این موضوع همچنین در صورت اعمال تحریم‌های جدید کاملا صدق می‌کند. البته این موضوع درباره کنگره آمریکا هم صادق است.

مشاور و همکار سابق اوباما در ادامه نقشه راه دوم را اینطور توصیف می‌کند: «اگرچه ایرانی‌ها خواهان کنار آمدن (با شرایط موجود) در مذاکرات نیستند اما آنها هم نقشه راه دومی دارند. برای مثال آنها با شرایط موجود در مذاکرات هسته‌ای کنار نیامده و اگر توافقی یا تمدیدی حاصل نشود، شروع به اجرای شرایط توافق موقت موجود کنند. با این روش آنها به جامعه بین‌المللی خواهند گفت که خواهان سلاح اتمی نبوده و همدردی و همراهی جامعه بین‌المللی را خواستار خواهند شد. ممکن است ایران محاسبه کرده باشد که با گذشت زمان و بدون حتی دادن امتیازات توسط تهران رژیم تحریم‌ها از بین خواهد رفت. ظریف و ایران با ارائه این تصویر که تهران آمادگی کاهش دادن برنامه هسته‌ای خود را دارد به مردم ایران و جامعه بین‌المللی این تصویر را ارائه می‌دهد که تهران آشتی‌جو و مصالحه‌جوتر است البته این موضوع کاملا غلط بوده و صحت ندارد و این 1+5 بوده که انعطاف فوق‌العاده‌ای نشان داده است. 1+5 با وجود قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل توافق کرده که ایران تعلیق غنی‌سازی را در دستور کار قرار ندهد».

راس در پایان توصیه می‌کند که «پایه نقشه راه دوم 1+5 باید انعطاف‌های آن در مذاکرات هسته‌ای ایران باشد. آمریکا و شرکایش اکنون باید به آنچه به ایران پیشنهاد داده و توافق کرده‌اند اشاره و آن را ترسیم کنند. با نشان دادن پیشنهاداتی که ایران با آن مخالفت کرده، واشنگتن نقشه راه دوم ایران برای ایجاد تصویر عمومی از همکاری و آمادگی خود برای توافق و آماده نبودن طرف مقابل را سد کند و مانع ایجاد کند».

از نظر مشاور سابق رئیس‌جمهور آمریکا «با این اقدام 1+5 این پیغام را می‌دهد که رژیم تحریم‌ها همچنان پابرجاست و حتی امکان تشدید آن در آینده نزدیک وجود دارد. نقشه راه دوم غرب امکان توافق را بیشتر از نقشه راه دوم ایران عملی می‌کند. در نهایت باید گفت در حال حاضر امکان کمی برای توافق جامع وجود دارد. خوب اگر چنین است باید 1+5 با دقت به انچه پس از ضرب‌الاجل 24 نوامبر اتفاق خواهد افتاد، فکر کند چرا که این اشتباه بسیار بزرگی خواهد بود که تا 25 نوامبر به راه‌حل‌های جایگزین فکر نکنیم»

منبع: فارس به نقل از فارین افروز

انتهای پیام/ف