به گزارش یزدرسا به نقل از 9 دی ،دور زدن وزارت علوم 

افزایش شهریه دانشگاه‌های غیردولتی البته اقدامی است که همواره در دانشگاه آزاد و سایر دانشگاه‌های غیرانتفاعی و با مجوز وزارت علوم صورت می‌گرفت اما اقدام امسال دانشگاه آزاد چندان با مجوز وزارت علوم همخوانی نداشت.

دانشگاه آزاد امسال افزایش شهریه را علاوه بر شهریه متغیر، نسبت به شهریه ثابت نیز اعمال کرده است. این در حالی است که طبق روال سال‌های گذشته، دانشجویان ورودی هر سال تا پایان دوره تحصیلی خود همواره شهریه ثابت یکسانی پرداخت می‌کردند و این تنها شهریه متغیر آن‌ها بود که سالانه افزایش می‌یافت. اکنون با مصوبه جدید دانشگاه آزاد دانشجویان، ورودی هر سالی که باشند تا پایان دوره تحصیلی خود باید هر سال شاهد افزایش شهریه ثابت خود نیز باشند. به عبارتی این دانشجویان هر سال با یک ضریب واحد در شهریه‌های ثابت و متغیر خود باید مبلغ اضافی جدیدی را پرداخت کنند.

تعداد بسیاری از دانشجویان دانشگاه آزاد در مقاطع مختلف با اعتراض به افزایش شهریه، به ویژه شهریه ثابت دانشگاه، این افزایش را غیرقانونی دانسته و اعلام کردند: بر اساس قانون دانشگاه آزاد از ابتدای تأسیس تاکنون، افزایش شهریه شامل ورودی‌های سال‌های گذشته نمی‌شده، در حالی که امسال دانشگاه آزاد به صورت بی‌سابقه، افزایش شهریه ثابت و متغیر را به ورودی‌های حتی سال‌های گذشته این دانشگاه نیز اعمال کرده است.

تحمیل هزینه‌های سرسام‌آور به خانوارها

در حالی که دانشگاه آزاد در اطلاعیه‌های رسمی خود میزان افزایش شهریه‌ها را 15 درصد اعلام می‌کند، به گفته دانشجویان رقم دریافتی از آن‌ها بیش از این افزایش یافته است. به عنوان نمونه برخی دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اعلام کرده‌اند که افزایش شهریه آن‌ها بیشتر از ۱۵ درصد بوده است. در واقع اگرچه دانشگاه آزاد خود اعلام کرده این افزایش شهریه، ۱۵ درصد است اما باید بررسی و مشاهده شود که میزان دقیق این افزایش شهریه چه اندازه بوده است. مثلاً برخی دانشجویان دکترای این دانشگاه در تماس با خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند: سال ۹۲ برای مقطع دکترا هر ترم ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به عنوان شهریه ثابت پرداخت می‌کردند که این شهریه در سال‌های گذشته یعنی 88 تا 91 نیز به همین صورت بوده است، ولی برای ترم جدید، باید ۳ میلیون و ۵۰ هزار تومان پرداخت کنند که رشد 27 درصدی نشان می‌دهد نه 15 درصدی.

انتقادهای گسترده اما بی‌اثر

اقدام دانشگاه آزاد در تحمیل افزایش شهریه به دانشجویان، با انتقادات گسترده‌ای مواجه شد به گونه‌ای که هم دانشجویان و هم اهالی رسانه نسبت به آن واکنش نشان دادند. حتی وزارت علوم نیز به این اقدام دانشگاه آزاد واکنش نشان داد و ابری نیا مدیرکل دفتر آموزش عالی غیردولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صراحتاً گفت که این اقدام دانشگاه آزاد یک اقدام غیرقانونی بوده است. بر اساس اظهارات ابری نیا، وزارت علوم سقف افزایش شهریه‌های دانشگاه‌های غیرانتفاعی را ۲۵ درصد در نظر گرفت که این مسئله شهریه ثابت سال‌های گذشته را در برنمی‌گیرد، یعنی دانشجوی ورودی سال‌های گذشته نباید در شهریه ثابت با افزایش شهریه‌ای مواجه شده باشد.
وی گفته است: وزارت علوم سعی کرده دانشگاه آزاد را ضابطه‌مند و قانونمند کند، اما چون سابقه این دانشگاه به این شکل بوده که با ضوابط وزارت علوم هماهنگی و سازگاری نداشته به نظر طول می‌کشد تا خود را با این ضوابط هماهنگ کند. ابری‌نیا با اشاره به جلسات مشترک وزارت علوم با مسئولان دانشگاه آزاد در زمینه‌های مختلف، گفت: در جلسات مشترک این مسائل به آن‌ها تذکر داده می‌شود، اما به دلیل سابقه‌ای که دانشگاه آزاد در زمینه عدم قانونمندی دارد و خود را مستقل می‌داند تا بیاید خود را در روال ضابطه‌مندی قرار دهد، طول می‌کشد.

هزینه امضای رفسنجانی

طبق اساسنامه دانشگاه آزاد، مصوب در شورای عالی انقلاب فرهنگی، هرگونه افزایش شهریه باید به امضای هیئت امنای این دانشگاه برسد. در واقع دانشگاه آزاد تا مصوبه هیئت امناء برای افزایش شهریه‌ها را نداشته باشد؛ نمی‌تواند اقدام به گرفتن شهریه بیشتر از دانشجویان کند؛ بنابراین با توجه به ابلاغ مصوبه افزایش 15 درصدی شهریه دانشجویان، طبیعی است که چنین اقدامی پس از امضا و تأیید اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس هیئت امنای دانشگاه آزاد، اجرایی شده است.

دفاع رفسنجانی

در ابتدا که بحث افزایش شهریه دانشگاه آزاد مطرح شد، مسئولان اعلام کردند که تصمیم‌گیری نهایی درباره افزایش شهریه‌ها توسط هیئت امنای دانشگاه به ریاست اکبر هاشمی رفسنجانی اتخاذ خواهد شد. در حالی که هیئت امنای دانشگاه، آخرین امید دانشجویان دانشگاه آزاد برای عدم افزایش شهریه‌ها بود، اما رفسنجانی با حمایت از افزایش شهریه‌ها، آب پاکی را روی دستان دانشجویان ریخت. هاشمی رفسنجانی 23 شهریور اظهار داشت: شهریه دریافتی دانشگاه آزاد اسلامی از دانشجویان علوم پزشکی یک‌چهارم شهریه دانشگاه‌های دولتی است و این در حالی است که آن‌ها هزینه‌های زیربنایی ندارند و از امکانات دولتی استفاده می‌کنند.

محاسبه درآمد دانشگاه آزاد

برای محاسبه درآمد جدید دانشگاه آزاد از محل افزایش شهریه‌ها باید آمار تعداد دانشجویان در مقاطع مختلف این دانشگاه را در اختیار داشت.
بنا بر اعلام رئیس دانشگاه آزاد، مجموع دانشجویان این دانشگاه حدود یک میلیون و 700 هزار نفر است که 40 درصد مجموع دانشجویان کشور را به خود اختصاص داده است.  این در حالی است که سهم دانشگاه‌های دولتی وزارت علوم ۱۵ درصد، دانشگاه پیام نور ۲۵ درصد، دانشگاه جامع علمی کاربردی ۱۰ درصد، مؤسسات غیردولتی غیرانتفاعی 9 درصد و مابقی سهم اندکی است که مختص دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه فنی و حرفه‌ای است.  این آمار مربوط به مجموع دانشجویان در حال تحصیل در دانشگاه آزاد است. این دانشگاه در سال جاری ظرفیت پذیرش نزدیک به یک میلیون دانشجوی جدید را داشته است. بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی این دانشگاه 183 هزار و 350 نفر در دوره کاردانی پیوسته، 177 هزار نفر در دوره کاردانی ناپیوسته، 171 هزار نفر در دوره کارشناسی ناپیوسته، 291 هزار نفر در دوره کارشناسی پیوسته، 1900 نفر در دکتری حرفه‌ای، 157 هزار نفر در دوره کارشناسی ارشد و 17 هزار نفر در دکتری تخصصی پذیرفته می‌شوند. مجموع ظرفیت پذیرش دانشگاه آزاد تعداد 998 هزار و 900 نفر است اما در عین حال این دانشگاه یادآور شده است 286 کدرشته جدید در مجموع این مقاطع راه‌اندازی شده است که به معنی اضافه شدن ظرفیت پذیرش در این دانشگاه است. درباره تعداد دقیق دانشجویان در حال تحصیل در مقاطع مختلف دانشگاه آزاد، آماری در دست نیست اما با توجه به گزارش‌های وزارت علوم و مراکز دیگر به طور تقریبی می‌توان آمار دانشجویان دانشگاه آزاد در مقاطع مختلف را حدس زد.

همین‌طور با استناد به جدولی که رئیس دانشگاه آزاد در پاسخ به انتقادات درباره افزایش شهریه منتشر کرد، میانگین تقریبی افزایش شهریه مقاطع مختلف به دست می‌آید. با تلفیق این آمارها به طور تقریبی و البته با لحاظ ارقام اعلام‌شده از سوی رئیس دانشگاه آزاد درباره افزایش شهریه‌ها و نه اظهارات دانشجویان که ارقام بالاتری را مطرح می‌کنند، در مجموع درآمد دانشگاه آزاد از محل افزایش شهریه‌ها در ترم جاری بیش از 400 میلیارد تومان برآورد می‌شود. با احتساب ترم آینده، مجموع افزایش درآمد دانشگاه آزاد در سال جاری به بیش از 800 میلیارد تومان می‌رسد.

       
مجموع درآمد دانشگاه آزاد

بر مبنای همین آمار، میانگین تقریبی مجموع درآمد دانشگاه آزاد از محل اخذ شهریه‌ها در نیم‌سال اول سال جاری حدود 2800 میلیارد تومان برآورد می‌شود که این رقم در کل سال به 5600 میلیارد تومان افزایش می‌یابد.

       
دانشجویان دانشگاه آزاد رایگان تحصیل می‌کنند!

البته با وجود اعتراض دانشجویان به افزایش شهریه، رئیس دانشگاه آزاد معتقد است دانشجویان این دانشگاه، رایگان تحصیل می‌کنند. این اظهارنظر حمید میرزاده از یاران باوفای رفسنجانی همچون دمیدن بر آتشی است که بر جان دانشجویان دانشگاه آزاد و خانواده‌هایشان از افزایش شهریه‌ها افتاده است. رئیس دانشگاه آزاد گفته است: اگر هزینه‌هایی که دانشگاه آزاد اسلامی برای دانشجویان مصرف می‌کند را حساب کنیم و در مقابل شهریه‌های دانشجویان قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که در عمل بسیاری از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی به‌صورت رایگان تحصیل می‌کنند، زیرا میزان پرداخت شهریه، مابه‌التفاوت سوبسیدهای دانشگاه برای غذا و سایر خدمات و هزینه خوابگاه‌ها را هم پوشش نمی‌دهد.

گفتنی است در سال‌های 1391 و 1392 که مدیریت دانشگاه آزاد از تیم رفسنجانی گرفته شد، شهریه این دانشگاه افزایش زیادی نیافت. جالب آن که رفسنجانی چند بار متذکر شده که دانشگاه آزاد طی این دو سال، غصب شده بود؛ اینک با تحمیل افزایش شهریه‌ها به یک میلیون و 700 هزار دانشجو در دوره جدید مدیریت تیم رفسنجانی بر این دانشگاه، مشخص می‌شود که مقصود او از غصب شدن دانشگاه آزاد چه بوده است.

افزایش جذب دانشجوی دکترا با هدف درآمدزایی

در همین حال، اقدام دیگر دانشگاه آزاد نیز انتقادات نسبت به نگاه درآمدزایی مسئولان آن را افزایش داده است و آن افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی از سوی دانشگاه آزاد است. دانشگاه آزاد برای سال جاری به طور ناگهانی ظرفیت پذیرش دانشجویان دکترا را چند برابر افزایش داده است. این افزایش ظرفیت پذیرش در کنار افزایش حدوداً 40 میلیون تومانی شهریه دوره دکتری، از غلبه نگاه درآمدزایی به تصمیمات دانشگاه آزاد حکایت دارد.
در همین زمینه، رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی با

انتقاد از روند دانشگاه آزاد در زمینه توسعه بی‌ضابطه تحصیلات تکمیلی گفته است: دانشگاه آزاد فقط و فقط برای پول ظرفیت تحصیلات تکمیلی را افزایش داده است. علی آهون‌منش رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی افزوده است: دانشگاه آزاد تعداد ظرفیت‌های دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی را افزایش داده، اما اعضای هیئت‌علمی که بتواند این افراد را هدایت کند و ابزارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی مورد نیاز را ندارد. وی تأکید کرد: دانشگاه آزاد فقط و فقط برای پول به چنین اقدامی دست زده است.
آقای میرزاده می‌گوید چون دانشگاه آزاد در حال ورشکستگی است تنها راه این است که تعداد دانشجویان را افزایش دهیم تا از ورشکستگی دانشگاه جلوگیری کنیم. با این دیدگاه حقیقتاً ما راهی به سمت توسعه آموزش عالی نخواهیم برد. آهون‌منش با اشاره به اینکه در آینده با سونامی دانشجویان بیکار دکتری و کارشناسی ارشد روبرو خواهیم شد، گفت: دیدگاه دانشگاه آزاد این است که من مسئول تربیت فارغ‌التحصیلان هستم و کاری به اشتغال آن‌ها ندارم، در حالی که این دیدگاه اشتباه است.

هزینه سفر آقازاده ها بالا رفته است؟
جنبه دیگر ماجرای افزایش شهریه ها این است که پول های دانشگاه آزاد کجا خرج می شود؟ آیا قرار است حداقل 800 میلیارد درآمد جدید ناشی از افزایش شهریه ها همچون سال های 1384 و 1388 صرف هزینه های انتخاباتی نامزدهای مدنظر رفسنجانی شود؟ آیا پول یک میلیون و 700 هزار دانشجو دوباره قرار است صرف خرج سفر آقازاده معروف به خارج آن هم به بهانه سرکشی به شعبه لندن دانشگاه آزاد شود، شعبه ای که هیچ گاه وجود نداشته است؟ مطمئناً خانواده هایی که افزایش کمرشکن شهریه های دانشگاه آزاد را تحمل می کنند، امیدوارند حداقل این پول ها صرف تقویت برنامه های آموزشی دانشگاه شود تا فرزندانشان با سطح قابل قبولی از سواد، مدرک بگیرند.

نکته پایانی
کلام آخر آن که گویا همچنان حکومت ملوک‌الطوایفی در دانشگاه آزاد ادامه دارد و دولت یازدهم نیز عزمی برای رسیدگی به عملکرد مدیریتی این دانشگاه ندارد و مجلسی‌ها نیز زورشان به رفسنجانی و دانشگاه آزاد نمی‌رسد یا تمایلی به این کار ندارند. به نظر می‌رسد بدون فشار افکار عمومی، اصلاحات در دانشگاه آزاد، غیرممکن خواهد بود.

انتهای پیام/ص