عملیات بدر؛مهمترین عملیات سال 1363
به گزارش یزدرسا به نقل از یزدامروز؛ سال 1363 شمسی را بایستی کم تعدادترین سال از نظر تعداد عملیات‌های انجام گرفته در یک سال از سوی رزمندگان ایرانی در طول جنگ تحمیلی دانست. مهمترین عملیات این سال عملیات بدر است که در 19 اسفند 1363 و به فاصلۀ دقیقاً یک سال و 16 روز پس از عملیات خیبر به اجرا درآمد.
عملیات خیبر در اسفند 62 در عین اینکه با حفظ جزایر مجنون همراه بود و زمینه را برای پیشبرد سیاست‌های نظام فراهم کرد، در مقابل باعث امتداد و افزایش فشارها به ایران برای صلح تحمیلی بود. لذا در آن برهه زمانی ایران به شدت به یک عملیات پیروز و سرنوشت‌ساز به منظور احقاق حق ایران، تنبیه متجاوز و خاتمه دادن به جنگ به صورت شرافتمندانه نیاز داشت و عدم انجام عملیات، تضعیف روحیۀ رزمندگان و سرخوردگی آنان و توسعه رکود در جبهه‌ها را به دنبال داشت. بنابراین ضرورت جنگیدن و انجام یک عملیات بزرگ، طرح‌ریزی و اجرای عملیات بدر در منطقه هور با هدف گسترش بیشتر در هور، حفظ جزایر مجنون تلاش برای تهدید بصره را در پی داشت.
در تاریخ دوشنبه 15 تیر 63، برای نخستین بار عملیات بدر در جمع فرماندهان سپاه و در جلسه با آقای هاشمی رفسنجانی مطرح شد.
دلیل انتخاب منطقه هور برای عملیات علاوه بر ویژگی‌های مثبت زمین هوراز جمله شناخت و تجارب حاصل از عملیات خیبر، آشنایی رزمندگان نسبت به هور و منطقۀ شرق رودخانۀ دجله، اهمیت استراتژیک هور، عدم حساسیت دشمن به منطقه هور و آسیب‌پذیری نسبت به منطقه، و ...، موقعیت سیاسی و اقتصادی ایران بود. عزیز جعفری معاون عملیات قرارگاه کربلا درباره ضرورت عملیات در هور می‌گوید: «عملیات که در این منطقه انجام می‌شود نه به لحاظ هدف و زمین آن است، بلکه به خاطر موقعیت سیاسی و اقتصادی خاصی که انقلاب اسلامی در آن به سر می‌برد، می‌باشد.»
غلبه بر تردیدها
با وجود نکات مثبت منطقه هور برای عملیات تردیدهایی برای انجام عملیات نیز وجود داشت. محسن رضایی وجود تردید را مانع پیروزی دانسته و عقیده خود را چنین ابراز می‌کند: «انقلاب ما هجوم بر تردیدها و بن‌بست‌هاست. ما با همین روحیه به رژیم طاغوتی شاهِ متکی به ابرقدرت‌ها هجوم آوردیم. ... امروزه مسئله قاطعیت، کنترل، حفظ خودمان و جمع‌وجور کردن این کار بزرگ است که پراکنده شده، از بس کار وسیعی صورت گرفته ما نمی‌توانیم جمع‌وجورش کنیم. چون می‌بینیم در برادران آن قاطعیتی که باید سوار کار شویم وجود ندارد. این کار به این بزرگی برای اولین بار دارد انجام می‌شود. اگر ما با تردیدها و ابهام‌ها برویم نمی‌توانیم آن را جمع کنیم، ما باید به این کار مسلط شویم.»
به منظور افزایش روحیه نیز غلبه بر تردیدها در موفقیت در عملیات بدر فرماندهان سپاه و ارتش در تاریخ 6 اسفند 1363 به همراه جمعی از رزمندگان در حسینیه جماران با امام خمینی دیدار کردند. امام خمینی در این دیدار خطاب به آنان فرمودند: «با اطمینان قلب حرکت کنید و مطمئن باشید که مرکز قدرت که خدای تعالی است نسبت به شما عنایت دارد. قدرت‌های دیگر پوشالی هستند، قدرت خداست که باقی است، و خداست که وعده کرده است اگر نصرت دهید او را، او شما را پیروز می‌کند و شکی نیست که اکنون شما حق تعالی و کشور اسلامی و اسلام را نصرت می‌کنید. آن روزی [هم] که انقلاب شروع شد ما هیچ نداشتیم، [اما] پیروزی ما با دست خالی به دست آمد و بحمد اللَّه تا بدین جا رسیده‌ایم ... هیچ نگرانی به خودتان راه ندهید. شما جنود خدا هستید و پیروزید» (صحیفه امام، ج 19، صص 173-172).
اهداف عملیات
هدف اصلی عملیات بدر عبارت بود از عبور از هورالعظیم و تصرف ساحل شرقی رودخانه دجله و بستن بزرگراه عماره ـ بصره در فاصله بین العزیر و القرنه و نیز راه‌یابی به مرکز اصلی هورهای غرب دجله که استان‌های ناصریه، بصره و العماره را احاطه کرده است. این هدف قرار بود در عملیات خیبر تأمین گردد که با توجه به مشکلات آن عملیات و عقب‌نشینی یگان‌ها از شرق دجله، تصمیم گرفته شد در این عملیات تکرار گردد. هدف عملیات بدر نسبت به هدف عملیات خیبر محدودتر شد و محور طلاییه از دستور عملیات حذف شد.
نتایج عملیات
با شروع عملیات بدر هر چند رزمندگان خطوط اول دشمن را در هم شکستند و امید می‌رفت که در عمق نیز با موفقیت به پیش بروند و اهداف اصلی تصرف گردد لکن بر اثر هوشیاری و آمادگی دشمن، حجم شدید آتش زمینی و هوایی، به‌کارگیری سلاح‌های شیمیایی، تقویت نیروی انسانی دشمن و از طرفی نداشتن عقبه مناسب خودی جهت پشتیبانی از نیروها، کمبود امکانات و نیرو و مشکلات عدیده دیگر، اهداف اصلی عملیات تأمین نشد لکن تجارب به دست آمده از آن منجر به طراحی و اجرای عملیات بزرگ و موفق والفجر 8 در سال بعد گردید.
در کل این عملیات نتوانست به اهداف مهم خود دست یابد و منجر به تحول مهمی در وضعیت جبهه‌ها و سرنوشت جنگ نشد. به اعتقاد برخی، این عملیات تلخ‌ترین عملیات دوران جنگ بود و موجب تضعیف روحیۀ نیروهای عمل کننده و یأس و سرخوردگی برخی فرماندهان شد. دلایل اصلی ناکامی این عملیات را می‌توان در "کمبود نیرو"، "کمبود امکانات"، "عدم هماهنگی ارتش در به‌کارگیری به‌موقع هوانیروز" و "عدم غافلگیری ارتش عراق نسبت به منطقة عملیات" دانست. علاوه بر این موارد استفاده عراق از تسلیحات شیمیایی را بایستی عامل مهمی در عدم‌الفتح عملیات بدر دانست.
سرداران و فرماندهان شهید در عملیات بدر
در جریان عملیات بدر این فرماندهان و شخصیت‌ها به شهادت رسیدند:
مهدی باکری، فرمانده لشکر 31 عاشورا (شهادت 25 اسفند 1363)؛
عباس کریمی، فرمانده لشکر 27 محمّد رسول الله (ص) (شهادت 24 اسفند 1363)؛
ابراهیم جعفرزاده، فرمانده تیپ 18 الغدیر (شهادت 25 بهمن 1363)؛
ولی‌الله چراغچی مسجدی، فرمانده تیپ 21 امام رضا (ع) (شهادت 18 فروردین 1364 و پس از 23 روز بیهوشی)؛
اسماعیل صادقی، مسئول ستاد لشکر 17 علی بن ابیطالب (ع) (شهادت آخرین روز سال 1363)؛
علی تجلایی، فرمانده آموزش قرارگاه خاتم الأنبیاء (ص) (شهادت 25 اسفند 1363)؛
عبدالحسین برونسی، فرمانده تیپ جوادالائمه (ع) (شهادت 23 اسفند 1363)؛
حجت‌الاسلام شاه‌آبادی که از مجتهدین و فرزند آیت‌الله شاه‌آبادی استاد اخلاق و عرفان امام (ره) بودند.
برای مطالعۀ بیشتر این عملیات در تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، اینجا را کلیک کنید.
Related Assets:
-
اعطای وام اشتغال به فرزندان شاهد و ایثارگر/شرکت تعاونی مسکن بنیاد شهید تنها نام این بنیاد را یدک می کشد
-
دومین یادمان شهدای بافق در عملیات بدر برگزار می شود
-
نوزدهم اسفند در آینه تاریخ معاصر ایران
-
یک گردان را باتمسک به حضرت زهرا«س» از روی میدان مین ردکرد/ چرا پیکرشهیدبرونسی بعد از 27سال برگشت؟
-
برونسی؛ شهیدی که فاطمه(س) را مادر خود صدا می زد
-
ابوعمار؛شهیدی که پس از مشورت با امام(ره) پزشکی را رها کرد