موج پنجم کرونا این روزها به صورت فراگیر کشور را در بر گرفته است؛ موجی که مقابله با آن نیازمند همگامی و همراهی مردم در رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی است، چرا که در صورت عدم رعایت این پروتکل‌ها اثربخشی واکسیناسیون در کشور با چالش روبه‌رو می‌شود که نتیجه آن افزایش تعداد مبتلایان و متوفیان به صورت روزانه است. 

آمارها حکایت از آن دارد که در حال حاضر میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جامعه ۳۷ درصد است و این بی‌توجهی به دستورالعمل‌های بهداشتی زمانی وضعیت را وخیم‌تر می‌کند که بدانیم هنوز تعداد زیادی از افراد بالای ۵۰ سال برای تزریق واکسن اقدام نکرده‌اند.

طبق فراخوان وزارت بهداشت، در حال حاضر افراد بالای ۵۰ سال در اولویت تزریق واکسن کرونا قرار گرفته‌اند تا از این طریق گروه‌های حساس که میزان آسیب‌پذیری‌شان نسبت به دیگر گروه‌های سنی بیشتر است مصون‌سازی شوند. طبق آماری که سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا ارائه داده از مجموع ۱۵میلیون‌ و۷۰۰ هزار نفر حاضر در این جمعیت سنی، حدود ۳ میلیون ‌و۹۲۰ هزار نفر هنوز وارد فرآیند تزریق واکسن نشده‌اند. 

به گفته وزیر بهداشت، این آمار حدود ۲۵ درصد افراد بالای ۵۰ سال را دربر می‌گیرد؛ این یعنی زنگ خطری جدی که با ورود گروه‌های سنی جدید به مرحله واکسیناسیون عمومی بر آمار آن افزوده شده و ضریب خطرپذیری در جامعه افزایش می‌یابد. کارشناسان حوزه سلامت تاکید دارند به منظور حفظ سلامت جمعی، اعضای خانواده باید یکدیگر را ترغیب به دریافت واکسن کنند، چراکه در صورت ایجاد مخاطره برای هر فرد، امکان درگیر شدن دیگر اعضای خانواده با ویروس کرونا دور از تصور نیست. 

در شرایط کنونی که دلتا کرونا روزانه جان ۶۰۰ الی ۷۰۰ نفر را می‌گیرد و همچنین خبرهای رسیده حکایت از حضور سویه لامبدا در پشت مرزهای کشور دارد، کارشناسان بر این نکته تاکید دارند که واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، دو کفه یک ترازو برای مقابله علمی با کرونا هستند و در صورت عدم رعایت تعادل در این ۲ بخش، روند توقف زنجیره کرونا در کشور مختل خواهد شد. 

با توجه به آمار ۴ میلیونی واکسن‌گریزی در جامعه و سقوط میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و رسیدن آن به مرز ۳۷ درصد، دور از تصور نیست که مقابله با کرونا روندی طولانی‌تر به خود گیرد و این فرآیند با چالش‌های جدی روبه‌رو شود. مقاومت در برابر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فرآیند مبارزه با کرونا تنها یک پیامد دارد و آن چیزی نیست جز افزایش تعداد مرگ‌ومیرهای جامعه. 

کارشناسان بر این نکته اذعان دارند در صورتی که رعایت دستورالعمل‌ها درصد پایینی را به خود اختصاص دهد و همچنین واکسیناسیون به صورت عمومی انجام نشود، باید منتظر مرگ‌های ۴ رقمی در کشور باشیم.  

* کم اثر بودن واکسیناسیون  در زمان پیک بیماری

در این باره رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان حکیم درباره اثربخشی واکسیناسیون سالمندان بالای ۶۵ سال در کشور گفت: تزریق واکسن کرونا به این گروه سنی مانع از افزایش آمار مرگ‌ومیر در کشور شد و اگر این افراد در مقابل بیماری «کووید-۱۹» واکسینه نمی‌شدند شمار فوتی‌های اکنون بسیار بالاتر از رقمی بود که گزارش می‌شود. 

شروین شکوهی درگفت‌وگو با «وطن‌امروز» با بیان اینکه در زمان شروع واکسیناسیون افراد بالای ۶۵ سال میزان سرایت‌پذیری و ابتلا به ویروس کرونا نسبت به چند هفته اخیر که در پیک شیوع قرار داریم بسیار کمتر بود، گفت: این گروه از جامعه هدف در موقعیت مناسبی واکسینه شدند و اثربخشی آن نیز به دلیل حساسیت بالای آنها در رعایت کردن پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی و همچنین برخورداری از آنتی‌بادی مناسب بوده است. 

وی در ادامه به کاهش میزان اثربخشی واکسیناسیون در زمان پیک بیماری در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: بهترین راه برای مقابله با بیماری در زمان پیک، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اعمال محدودیت‌هاست چرا که اگر واکسیناسیون در سطح وسیعی انجام شود اما در مقابل انتشار ویروس و سرایت‌پذیری آن نیز در حد بالایی باشد، احتمال ابتلای دریافت‌کنندگان واکسن به بیماری وجود دارد که این موضوع اثربخشی واکسن را صفر کرده و باعث هدررفت منابع و زحمات کادر بهداشت و درمان می‌شود. 

این اظهارات شکوهی به معنای این است که در صورت عدم رعایت پروتکل‌های کرونایی و فاصله‌گذاری اجتماعی از سوی مردم، سرایت ویروس تشدید و موج‌های کرونایی ایجاد می‌شود. در چنین شرایطی عمده کسانی که دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند به دلیل آنکه هنوز فرآیند تولید آنتی‌بادی در بدن آنها کامل نشده، در معرض ابتلا به کرونا قرار می‌گیرند. از این رو عدم رعایت پروتکل‌ها توسط مردم موجب ابتلای تعداد بیشتری از مردم، از جمله دریافت‌کنندگان مرحله اول واکسن کرونا نیز خواهد شد. در این وضعیت نه‌تنها واکسیناسیون کارایی خود را از دست داده، بلکه موجب هدررفت واکسن نیز خواهد شد و روند ایمن‌سازی جامعه و شکستن چرخه ابتلای ویروس طولانی می‌شود. 

البته به اعتقاد کارشناسان، عدم رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم می‌تواند افرادی را که هر ۲ دوز واکسن را دریافت کرده‌اند نیز به کرونا مبتلا کند، چرا که سویه‌های جدید ویروس کرونا، قدرت سرایت و کشندگی بسیار بالاتری نسبت به انواع گذشته دارند.

شکوهی در ادامه با تاکید بر اینکه کاربردی‌ترین راه گریز و مبارزه با بیماری «کووید-۱۹» رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در زمان پیک بیماری است، گفت: به نظر می‌رسد دولت باید با ایجاد محدودیت‌های سفت و سخت و جلوگیری از ترددها و تعطیلی مشاغل پرخطر مانع از شیوع گسترده این ویروس در زمان پیک بیماری شود. از طرفی مردم نیز باید برای حفظ جان خود و همنوعان‌شان پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری‌ اجتماعی را با حساسیت بسیار بالایی رعایت کنند تا میزان سرایت‌پذیری ویروس در کشورکاهش یابد تا دولت اقدام به واکسیناسیون کند، چرا که در زمان پیک بیماری به دلیل احتمال ابتلای افراد واکسینه‌شده به ویروس کرونا واکسیناسیون قطعا با پرت زیادی همراه است. 

رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان حکیم در ادامه تصریح کرد: عبور از پیک پنجم کرونا در گرو رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی از سوی مردم و ایجاد محدودیت‌ها توسط دولت است. در چنین شرایطی یعنی با نزولی شدن میزان سرایت‌پذیری و خروج از پیک بیماری دولت باید به صورت ضربتی واکسیناسیون را در سطح وسیعی در کشور انجام دهد تا اثربخشی آن (ایجاد آنتی‌بادی و ایمنی در مقابل بیماری) ماندگار بماند. 

عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا تصریح کرد: برخی سالمندان با بی‌توجهی به توصیه کارشناسان بهداشت درباره تزریق واکسن کرونا، ترجیح دادند واکسن نزنند، این در حالی است که اکنون بیشتر آمار فوت‌شدگان ناشی از کرونا در بین سالمندان همان کسانی هستند که نسبت به تاکید مسؤولان و کارشناسان بهداشت مبنی بر تزریق واکسن کرونا برای ایجاد ایمنی در مقابل این بیماری بی‌توجه بودند. 

شکوهی تاکید کرد: همه افراد باید بدانند واکسن نزدن عواقب بسیار خطرناکی دارد، بنابراین هر کسی در نخستین فرصت باید خود را در مقابل بیماری «کووید-۱۹» که روزانه جان حدود ۷۰۰ نفر از هموطنان‌مان را می‌گیرد واکسینه کند اما باز هم توصیه می‌شود که چه قبل و چه بعد از واکسیناسیون، تنها راه مقابله و ریشه‌کنی ویروس کرونا رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی است. 

همچنین دکتر روزبه بیاتی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این باره گفت: «موارد متعددی از ابتلای مجدد به‌ دنبال تزریق دوز اول گزارش شده است و مواردی هم از ابتلای مجدد به‌ دنبال تزریق دوم دیده شده است. نکته مهم این است که فاصله زمانی بعد از تزریق واکسن و ایمن‌ شدن وجود دارد که خیلی از مردم این نکته را نمی‌دانند. این فاصله زمانی بین ۳ تا ۴ هفته به‌ دنبال تزریق دوز دوم واکسن است و معنای آن این است که تا قبل از آن شخص ایمنی ندارد و به همین دلیل مواردی از ابتلای شدید و حتی مرگ‌ومیر به‌ دنبال ابتلای مجدد در هفته‌های نخست بعد از واکسیناسیون دیده شده است.

بر همین اساس رعایت پروتکل‌های بهداشتی حتی پس از تزریق واکسیناسیون باید انجام شود و استفاده از ماسک نباید ترک شود. باید به این نکته توجه داشت در مواردی که دو نفر هر ۲ واکسینه شده باشند، می‌توانند در فضای بسته از ماسک استفاده نکنند. در غیر این صورت نباید بدون ماسک در محیط بسته بود و نکته آخر اینکه تزریق واکسن سبب ابتلا به «کووید-۱۹» نمی‌شود و این باور اشتباه باید اصلاح شود».

***