پیشکسوتان زورخانه ابرکوه زندگی‌شان را برای ورزش پهلوانی گذاشتند
به گزارش یزدرسا به نقل از سرو ابرکوه؛ هفته فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای که به دلیل پیروزی امام علی (ع) در نبرد با عمرو بن عبدود پهلوان معروف عرب و غالب شدن پرچم اسلام بر کفر، بانام ایشان شناخته‌شده است، فرصتی شد تا یادی کنیم از پیشکسوتان این ورزش و همچنین گزارشی از تاریخچه آن در ابرکوه تهیه کنیم.
مرتضی حاصلی حدود 55 ساله یکی از اولین‌های ورزش زورخانه‌ای در شهرستان ابرکوه است، که باسابقه انجام 40 سال ورزش زورخانه‌ای، با عنوان یکی از پیشکسوتان مرشدان ابرکوه بین همشهریان خود شناخته‌شده است.
از بچگی شعرهای این ورزش را به سبک خودش، زمزمه می‌کردم
حاصلی در گفت‌وگو با خبرنگار سرو ابرکوه، اظهار کرد : از بچگی علاقه زیادی به این ورزش داشتم و همیشه شعرهای آن را به سبک خودش، بر زبان زمزمه می‌کردم. در سن ده‌سالگی پدرم فوت کردند و چند سال بعدازآن بااینکه بچه یتیم بودم ولی مادرم هیچ‌گاه مرا از رفتن به‌زورخانه منع نکرد.
وی گفت : سال 1364 برای نخستین بار ورزش زورخانه‌ای وارد شهرستان شد. به همراه تعداد اندکی از همشهریان که به این ورزش علاقه داشتند، خانه محمدصادق امام واقع در محله بازار را برای زورخانه اجاره کردیم. سپس با گرفتن 10 هزار تومان تسهیلات بانکی و مجوز از دستگاه‌های ذی ربط اولین زورخانه رسمی شهرستان به نام پوریای ولی در مکان فعلی احداث شد.
احداث اولین زورخانه ابرکوه در سال 68
حاصلی افزود : با هر سختی بود بدون حمایت‌های مسئولین ساخت زورخانه در سال 68 با خودیاری ورزشکاران آغاز شد. بچه‌ها همت مضاعف داشتند برای اینکه دو ماه بعد زورخانه هم‌زمان با میلاد امام علی (ع) افتتاح شود و همین‌طور هم شد. پس از ساخت اسکلت و سقف زورخانه، چون مسئولین استانی باور نداشتند که عملیات اجرایی تا اینجا پیش رفته است، مراسم افتتاح زورخانه پوریای ولی یک هفته بعد از ولادت امام علی (ع) برگزار شد و در آن مراسم مسئولین استانی اعتبار 300 هزارتومانی برای آن اختصاص دادند.
نخستین دوره آموزشی مرشدی را در خدمت سربازی بهبهان گذراندم
مرشد ابرکوهی، با اشاره به اینکه اولین دوره آموزشی مرشدی را در دوران خدمت سربازی در شهر بهبهان گذرانده است، گفت : در آن زمان چون ورزش تازه‌واردی بود و هنوز کسی در آن سررشته نداشت، هم ضرب می‌زدم و هم مرشدی می‌کردم. هم‌زمان نیز در کلاس‌های آموزشی استاد محمد اوجی در تهران و همچنین شیراز شرکت می‌کردم.
حاصلی عنوان کرد : نحوه نواختن ضرب زورخانه اولین بار توسط استاد محمد اوجی روی نت آمد و پس از او مرشد محمد مرادی بهترین حماسه خوان ایران در اشعار فردوسی و ضرب‌گیر بود.
وی تصریح کرد : ورزش زورخانه‌ای ورزشی که معنویت، ادب و احترام با آن اَجین شده است و خیلی از ورزشکاران به این حس و حال معتقد هستند. چراکه این ورزش از لحظه آغاز تا پایان همراه با سلام، صلوات و اشعار وصف ائمه اطهار علیهم‌السلام است.
اُفتادگی و گذشت شاخص خصلت‌های پهلوانان
حاصلی ادامه داد : درب ورودی زورخانه‌ها کوتاه است برای اینکه افراد سر خم کنند و سربه‌زیر باشند و مرام افتادگی را از همان اول ورود بیاموزند. گود زورخانه که کسی بدون وضو وارد آن نمی‌شود نمادی از پایین‌ترین جایگاه انسان است، زیرا پهلوان خود را پایین‌تر از همه می‌داند و به رسم ادب قبل از ورود به گود، زمین آن را می بوسد.
وی تأکید کرد : پهلوانی به‌زور و بازو و سابقه ورزشی نیست، بلکه باید مرام، معرفت، جوانمردی، اُفتادگی (نداشتن حس خودبرتربینی)، مردانگی، گذشت، متانت، هیبت، احترام به بزرگ‌تر، میانجی گر و... که از ویژگی‌های مولای متقیان حضرت علی (ع) است در وجود پهلوان موج بزند. پهلوان حافظ ناموس خود و دیگران و در انفاق پیش‌قدم و دست‌به‌خیر است.
پیشکسوتان ورزش زورخانه‌ای ابرکوه زندگی‌شان را برای آن گذاشتند
یکی از پیشکسوت مرشدان شهرستان، با تأکید بر این مطلب که اشعار ورزش زورخانه‌ای، همه مفاهیم آموزنده‌ای دارد و هیچ‌کدام بی‌معنی نیست، خاطرنشان کرد : علی شیخی (به درخواست وی برای اولین بار این ورزش در ابرکوه انجام شد، زیرا اوایل انقلاب بود و برای شهر کوچکی با مردم متدین راه‌اندازی آن سخت بود)، غلامرضا علی دوست (کمک‌های مالی زیادی کرد)، احمد فلاح زاده (زندگی‌اش را برای این ورزش گذاشت)، حاج محمود اکرمی (نجّار)، احمد فلاح زاده دیگر، ارزانی، احمد کوچک پور، اسماعیل اکرمی (تنها فرد ضرب دار بود که نواختن به سبک ورزش زورخانه‌ای می‌نواخت) از اولین‌های ورزش زورخانه‌ای شهرستان بودند.
حاصلی اذعان کرد : سید حسین حسینی دوست نیز که یکی از موفق‌ترین افراد شناخته‌شده در این ورزش است و تاکنون چندین زورخانه در بخش بهمن راه‌اندازی کرده، از اولین جوانانی است که این رشته ورزشی را انتخاب کرد.
وی گفت : ورزش زورخانه‌ای ورزش حماسی رزمی هم نامیده می‌شود، چون ابزار و نحوه انجام آن، نمادی از ادوات جنگی زمان حمله مغول به ایران است. میله (میل گرز) با سنگ (سپر) کباده (کمان) ابزار حرکت قبضه (حالت حرکت شمشیر).
مرشد ابرکوهی خاطرنشان کرد : لذا امروز این ورزش در قالب حماسی هم انجام می‌شود و اکنون این حرکت حماسی و رزمی به نام ورزش شناخته‌شده و به نام ایران در جهان به ثبت رسیده است.
هنرجوی عالی کشوری؛ اولین رتبه‌ای که در سال 66 کسب کردم
حاصلی بیان کرد : از همان اوایل شروع ورزش در مسابقات مختلف استانی و کشوری شرکت می‌کردم، مقام برتر هنرجوی عالی کشوری؛ اولین رتبه‌ای بود که در سال 66 کسب کردم.
وی گفت : نوپنجه، خوش‌نوا، خوش‌صدا و... تا آخرین مرحله مرشدی از درجات و سطوح مختلف مرشدی است. در حین انجام این ورزش در زورخانه هنگامی‌که پیشکسوت وارد می‌شود، مرشد با ضربه زدن به زنگ و با گفتن جمله «جمال مرشد جبرائیل صلوات» حاضرین متوجه حضور او می‌شوند.
حاصلی اضافه کرد : مراسمات زیادی در شهرستان برگزار می‌شود که مرشدی به‌عنوان یکی از برنامه‌ها در آن اجرا می‌شد. سر دَم مکانی که مرشد می‌نشیند و همیشه در گرما و سرما بخاری‌های برقی روشن می‌کنند که پوست ضرب داغ بماند و حالت محکمی خود را از دست ندهد.
وی اظهار کرد : زمانی طی مراسمی در حسینیه روستای مریم‌آباد ورزشکاران واردشده و پس از رخصت گرفتن و شنیدن پاسخ «خدا بدهد فرصت» از طرف مرشد، آماده اجرای ورزش شدند. هم‌زمان پس از سَرنوازی (اشعار آغاز ورزش زورخانه‌ای) و فرستادن صلوات، همین‌که دستم روی ضرب خورد، ناگهان پوست آن ترکید و چون جمعیت زیادی حاضر بودند خیلی خجالت کشیدم.
احترام به والدین به‌ویژه مادر که مرام پهلوانان زورخانه‌ای است؛ بزرگ‌ترین درسی که آموختم
اولین مرشد شهرستان ابرکوه، به اصل مهم زندگی احترام به والدین اشاره کرد و گفت : این نکته بزرگ‌ترین درسی است که در زورخانه و از حضرت امیرالمؤمنین (ع) آموختم و مطمئنم اگر انسان آن را رعایت کند، هیچ‌گاه در زندگی درمانده نمی‌شود.
حاصلی گفت : زمانی بیماری سختی داشتم که باید عمل جراحی می‌شدم وقتی مادرم جریان را شنید، اصرار داشت که برای پرستاری از من به بیمارستان بیاید. گفتم خدایا مادرم پیر است و طاقت ندارد و چون نمی‌توانستم او را منصرف کنم و به دلایل دیگر، با هماهنگی پزشک معالج زمان عمل را از فروردین‌ماه به خردادماه موکول کردم.
وی افزود : زمانی که برای عمل جراحی در بیمارستان بستری شدم و آزمایش‌های اولیه انجام شد، پزشک معالجم گفت؛ برو ببین خدا چکار کرده است که اثری از بیماری نیست.
مادرم واقعاً استثنا بود/ تشکر از همسر
حاصلی با سه بار تکرار کردن که فقط به‌واسطه دعای خیر مادر، مادر، مادر خدا به من نظر کرد، گفت : کل زندگی، موقعیت شغلی، مقام‌های ورزشی و خانواده‌ام را از دعای خیر مادرم دارم.
وی ضمن تشکر از همسرش که برای مادرش کوتاهی نکرده است، بیان کرد : مادرم با دستان مهربانش و با زحمت فراوان پوست گوسفند را به روش سنتی برای ضربم آماده می‌کرد. مادرم واقعاً استثنا بود.
اختصاص زنگ ورزش مدرسه به ورزش زورخانه‌ای
حاصلی، بابیان اینکه رضا و رسول دو پسرم هستند بیشتر این ورزش را ادامه دادند، یادآور شد : توقعی که از مسئولین ورزش داریم این است که بیشتر به این ورزش اهمیت داده و برای معرفی به نسل امروز تبلیغات وسیع‌تری انجام دهند، که جوانان و نوجوانان ارزش آن را بشناسند.
مرشد تجربه‌دار ابرکوه، ابراز امیدواری کرد؛ که با هماهنگی اداره آموزش‌وپرورش و در صورت امکان اختصاص یکی از زنگ‌های ورزش مدارس به این ورزش، نظر لطف مسئولان مربوطه بیشتر شامل حال علاقه‌مندان ورزش زورخانه‌ای شود.
وی یادآور شد : ورزشکاران بخش بهمن که حرفی برای گفتن دارند، به این دلیل است که موردحمایت مسئولان بخش و شهر مهردشت قرارگرفته‌اند و باید بیشتر موردتوجه باشند. نباید دنبال حاشیه‌ها باشیم که اگر چنین باشد این ورزش، اصالت و هویت اصلی خود را از دست می‌دهد.
حاصلی گفت : کسانی که قدم به این عرصه می‌گذارند موردتوجه حضرت آقا هستند، لذا باید مرام و مسلک آن را رعایت کنند؛
گر مرد رهی نظر به ره باید داشت
خود را نگه از نگاه چپ باید داشت
گر خانه دوستان چو گشتی مَحرَم
دست‌ودل و دیده را نگه باید داشت
وی خاطرنشان کرد : اشعار زیر اشعاری پر مفهوم و ارزشی است که همیشه ورد زبانم است؛
هر کاری که می‌کنی بگو بسم‌الله
تا جمله گناهان تو بخشد الله
تا جان به تنت هست همین را بر گو
لاحول و لا قوه الا بالله
گر بر سر نفس خود امیری، مَردی
ور بر دگری خُرده نگیری مَردی
مَردی نبود فِتاده را پای زدن
گر دست فتاده ای بگیری مَردی
مرشد ابرکوهی، در پایان گفت : محال است سردم باشم و ذکر بی‌بی دوعالم فاطمه زهرا (س) را نگویم:
من قطره ناچیزم و دریا زهرا
امید من است در دودنیا زهرا
گیرند اگر نوار قلبم روزی
گوید ضربان قلب من یا زهرا
انتهای پیام/ ز.ف
