"انفاق در قرآن کریم" پایان نامه ای که کتاب شد
به گزارش خبرنگار یزد رسا از ابرکوه، او در نخستین اثر خود کوشیده است تا فضایی ملموس در اختیار خواننده قرار دهد و ملکه انفاق را در افراد بوجود آورد و دراین عرصه، تا حد قابل قبولی هم موفق بوده است. این کتاب که نشر دانشگاه امام صادق(ع) آن را منتشر کرده، بهانه گفت و گوی ما با این نویسنده است.
لطفا خود را معرفی کنید؟
ابوالفتح عزیزی فرزند محمد حسین متولد ابرکوه در سال ۵۴ هستم. تحصیلات کارشناسی خود را در رشته الهیات و کارشناسی ارشد را نیز در رشته قرآن و حدیث از دانشگاه امام صادق(ع) تهران گذراندم و در حال حاضر مشغول تدریس در دانشگاه های مختلف و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد ابرکوه هستم.
تا کنون چند کتاب تالیف کرده اید؟
کتاب انفاق در قرآن کریم اولین کتابی است که در فروردین سال جاری به چاپ رسیده و در نمایشگاه کتاب نیز در معرض دید علاقه مندان قرار گرفت.
در حال حاضر نیز مشغول تالیف طرح پژوهشی به نام "اصلاح الگوی زندگی در منظر قرآن کریم" هستم. همچنین مقاله ای نیز در یکی از مجلات اینترنتی امریکایی ijcrdjounal@ahm.com دارم. دو یا سه مقاله نیز در نشریات خاص نوشته ام.
رتبه های برتر علمی خود را بیان کنید؟
در سال گذشته به فضل خدا موفق به کسب عنوان استاد نمونه فرهنگی استان شدم و همچنین در طرح نگین هستی در دانشگاه تهران جایزه گرفتم.
چه عاملی سبب نوشتن این کتاب شد؟
بحث انفاق در قرآن کریم یکی از مباحثی ست که تاثیر مستقیم بر روی زندگی دنیوی و اخروی دارد، بحث انفاق یکی از مباحثی است که شامل انفاق های واجب و مستحب میشود، بنابراین موضوعی است که علاوه بر اینکه یک وجه فردی-عبادی دارد یک موضوع کاملا اجتماعی است. من فکر کردم که این موضوع جذابیت داشته و مورد توجه عموم مردم واقع می شود، در حقیقت دغدغه مسائل اجتماعی همیشه مرا وادار به نوشتن کرده است.
نگارش کتابتان چه مدت طول کشید؟
کتاب انفاق در قرآن برگرفته از پایان نامه ام بود. از همان ابتدا که به موضوع پایان نامه ام پرداختم قصد چاپ آن را داشتم اما به دلیل مشغله کاری از این کار منصرف شدم تا اینکه در سال گذشته انتشارات دانشگاه از من دعوت کرد که کتاب را چاپ میکند. بعد از ویراستاری ظرف مدت یکسال و دو ماه کتاب آماده شد
آیا در نگارش این کتاب فرد یا افرادی به شما کمک کرده اند؟
خیر؛ بنده به تنهایی سعی در نگارش این کتاب را به عهده گرفتم.
لطفا در مورد کتاب توضیح دهید؟
نقش انفاق در جامعه اسلامى، چون خونرسانى قلب به سلولهاى بدن است که استمرار حیات و طراوت و شادابى جسمانی را به دنبال دارد. بدیهى است چنانچه فرهنگ انفاق در جامعه رونق بگیرد، بیمارى مزمن فقر، ریشه کن مى شود و شادابى و نشاط را به ارمغان خواهد آورد.
«انفاق» موضوع مهمى است که قرآن ما را بدان مکلف میکند و آیات متعددى آنرا توضیح و تبیین مىنماید. تحصیل ملکه انفاق برای مؤمنان، مسئله حایز اهمیتى است که نقش ارزشمندی در تعالى ایمانی آنان ایفا میکند. قرآن کریم برخورداری از این ملکه را عامل بسیاری از خیرات و برکات میداند و همه افراد مسلمان از قبیل ثروتمند و فقیر، مرد و زن و پیر و جوان را به انفاق دعوت میکند و انجام آن را کلید حل بسیارى از مسائل و مشکلات فردى و اجتماعى بیان مى کند.
قرآن در تهذیب فکر و اصلاح اندیشه انسانى، انفاق را یک راهبرد ارزشمند فردی ـ اجتماعى میداند و سعی در گسترش آن در جامعه دارد. قرآن در این راه از مثلهاى زیبا، بیان نعمتها و دارایى و توانایى هاى خداوند، تشویق و توبیخ، سرزنش و تحذیر سود جسته است و همچنین آثار ارزندهاى را براى انفاقکنندگان در راه خدا برشمرده است که در زندگى مادى و معنوى، دنیوى و اخروى مفید است. در این میان از بخل، نفاق، دنیاگرایى، توجه بیش از حد به اموال و اولاد، بهعنوان موانع و آسیبهاى انفاق یاد شده است. قرآن یادآور مى شود که مبادا این رذائل، مؤمنان را به بیراهه کشاند و از انفاق در راه خدا و اجر دنیوى و اخروى محروم سازد.
طرح مسئله انفاق نیز در قرآن به گونهای منحصر به فرد است که از راه تدبر عمیق در آیات آن بهدست میآید. برخلاف تصور عمومی مردم از انفاق، قرآن بیشتر آثار آن را متوجه انفاقکنندگان میداند، نه انفاقشوندگان؛ در سازوکار قرآنی انفاق، هرچند نیازمندان بهره مادى مىبرند، اما انفاقکنندگان نیز بی بهره نیستند، بلکه آنان نیز به تعالى مادى و معنوى، نائل مى شوند.
از اینرو نقش انفاق در جامعه اسلامى، چون خونرسانى قلب به سلولهاى بدن است که استمرار حیات و طراوت و شادابى جسمانی را به دنبال دارد. بدیهى است چنانچه فرهنگ انفاق در جامعه رونق بگیرد، بیمارى مزمن فقر، ریشه کن مى شود و شادابى و نشاط را به ارمغان خواهد آورد. باید دانست که گرایش به انفاق، ریشه در فطرت پاک بشرى داشته و بهجز اسلام، ادیان آسمانی دیگر نیز بدان توصیه کردهاند. در قرآن اهمیت انفاق به اندازهای است که در کنار مفاهیم مهمی چون ایمان به خدا و اقامه نماز مطرح شده است.
این اثر به چهار فصل تقسیم مى شود: فصل اول به حوزه معنایى، مصادیق و شیوه هاى انفاق میپردازد. فصل دوم شیوه هاى ترویج فرهنگ انفاق را مورد بررسی قرار میدهد. فصل سوم نیز مربوط به آثار و برکات انفاق است و فصل چهارم به موانع و آسیبهای دنیوى و اخروى انفاق مربوط میشود.
در بخشی از مقدمه این اثر آمده است: روش تحقیق ما در این کتاب دو گونه است. در فصل اول بیشتر از روش معناشناختی دکتر توشیهیکو ایزوتسو بهره گرفته شده است.
بر اساس این روش موضوع قرآنی برگزیده ما یعنی انفاق با برخی از کلمات ارتباط بیشتری برقرار میکند، این مطلب نشانگر ارتباط عمیق معنایی آنها با یکدیگر است، با دقت بیشتر در این واژهها متوجه میشویم که برخی از این کلمات مترادف یا توضیح مفهوم موضوع مورد نظر ماست و برخی دیگر رابطه این موضوع با موضوعات دیگر را شرح میدهد، از سوی دیگر برخی کلمات متضاد با موضوع اصلی نیز در این حلقه یافت میشوند، در هر صورت مجموعه کلماتی که بیشترین ارتباط را بهصورت مترادف یا متضاد با موضوع اصلی برقرار میکنند، تشکیلدهنده حوزه معنایی آن هستند، بر اساس نظر دکتر ایزوتسو دقت و تعمیق نظر در روابط کلمات این حوزه معنایی میتواند ما را به معنای دقیق موضوع اصلی در هنگام نزول وحی و کل قرآن رهنمون کند.
در فصلهاى بعدى کتاب، سعى بر آن بوده است که از روش تفسیر موضوعى قرآن به قرآن استاد علامه طباطبایی که ذکر مفصل آن در مقدمه کتاب گرانسنگ المیزان فی تفسیر القرآن آمده است، استفاده شود.