کارشناس منابع اداره کل کتابخانه های عمومی استان یزد در مصاحبه با یزد رسا، با اشاره به وضعیت کتابخوانی در یزد گفت: کتابخوانی یک رفتار فرهنگی است و اساساً امور فرهنگی با مقیاس‌های کمی و آماری قابل اندازه‌گیری نیستند. آمارهایی هم که درباره سرانه‌های مختلف فرهنگی اعلام می‌شود قابلیت نشان دادن کیفیت امور را ندارند و صرفاً به تعداد یا افزایش و کاهش کمّی اشاره دارند.

وی افزود: برآوردکردن سطح کیفی مسائل فرهنگی هم تقریباً استمزاجی است و هرکس در وسع و دایره اطلاعات خودش اظهارنظر می‌کند. با این حساب آخرین پایشی که انجام شده مربوط به سال 90 و 91 است که سرانه مطالعه یزد کمتر از میانگین کشوری اعلام شده بود. بعد از آن تحقیق دیگری انجام نشده است.

عابدی اضافه کرد: یزد هم قسمتی از جامعه ایران است و متاسفانه «کتاب‌نخوانی» یک مساله عام در کشور ماست. دلایل آن هم متنوع است. مثلاً یکی از دلایل را می‌توان این عنوان کرد که فرهنگ مردم ایران بیشتر شفاهی و بصری است تا مکتوب یعنی معمولاً دوست دارند اجتماع کنند و با همدیگر صحبت کنند و حتی اگر کسی در جمع بنشیند و مشغول خواندن کتاب شود، نوعی بی احترامی تلقی می‌شود. تغییر این فرهنگ هم کار ساده‌ای نیست و البته لزوماً فرهنگ و خصلت بدی هم نیست.

این فعال فرهنگی تصریح کرد: دلیل مهم دیگر این امر، نظام آموزشی ما از آموزش و پرورش تا آموزش عالی است که بر پایه تحفظ است نه یادگیری. یعنی دانش‌آموز و دانشجو باید دروس خود را حفظ کند تا در آزمون بتواند پاسخ بدهد. مخصوصاً در یزد که معمولاً خانواده‌ها و مدارس به شدت خواهان مهارت تست‌زنی دانش‌آموزان و قبولی در کنکور هستند و مدیران مدارس حتی اجازه‌ مطالعه غیردرسی را به دانش‌آموزان نمی‌دهند. وقتی مطالعه و کتابخوانی غیردرسی به عنوان یک امر فوق برنامه در نظام آموزشی تلقی شود، بدیهی است که نسل محصل ما ارتباطی با کتاب و کتابخوانی نداشته باشد.

وی بیان داشت: دلیل دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم، روش و نحوه تبلیغات ما برای ترغیب مردم به کتابخوانی است که بخش عمده آن به رسانه‌ها مربوط است. بزرگ‌ترین و عمومی‌ترین رسانه ما صدا و سیما است. متاسفانه این رسانه بزرگ کمترین تلاش را برای ترویج کتابخوانی کرده است. چند سالی است که شبکه‌های معدودی در تلویزیون ایران برنامه‌هایی برای معرفی، نقد و بررسی کتاب تولید کرده‌اند که علاوه بر وقت بسیار کم آن‌ها، کیفیت نازلی هم دارند. به نحوی مخاطب احساس می‌کند برای رفع تکلیف این برنامه تولید می‌شود. البته رادیو تلاش مضاعف‌تری در این راستا دارد و به خصوص رادیو یزد که همواره در برنامه‌های خود به معرفی کتاب می‌پردازد.

عابدی اذعان داشت: سایر رسانه‌ها و نهادهای مسئول هم به شیوه‌های غیراستاندارد و کم اثر کتاب و کتابخوانی را تبلیغ می‌کنند. آن‌ها در تبلیغات‌شان یا می‌خواهند مردم را از مطالعه نکردن بترسانند یا شعارهای بی‌اثری می‌دهند که انگیزه‌ای برای میل به کتاب ایجاد نمی‌کند. تبلیغات اگر موثر باشد مردم هم به سمت کتاب می‌روند. شاهد این ادعا جریان «کتاب و زندگی» است که یک حرکت خودجوش و بدون وابستگی به نهادهای دولتی است. تبلیغات موثر آن‌ها باعث شد سال گذشته رمان «رویای نیمه شب» در طی چند ماه بیش از 200 هزار نسخه فروش برود. یا قبل از آن، کتاب‌های «من زنده‌ام» و «دختر شینا» به تیراژ بسیار بالایی برسد. لذا شیوه تبلیغ موثرتر از حجم تبلیغات است.

وی اعلام کرد: مطالعه و انس با کتاب علاوه بر تاثیری که در افزایش سطح آگاهی عمومی جامعه دارد، تاثیرات روحی و روانی زیادی هم دارد. بسیاری از کتاب ها حس آرامش به خواننده می‌دهد و روحیه را لطیف می‌کند. همچنین در مراودات اجتماعی مردم تاثیر به‌سزایی دارد. اگر گفتگوی چند نفر اهل کتاب با یکدیگر را ببینید و بشنوید متوجه فرهیختگی نسبی آن‌ها می‌شوید. البته نمی‌توان گفت هر انسان کتابخوانی لزوماً فرزانه و فرهیخته هم هست، اما عموماً این گونه است.

عابدی با بیان این نکته که صرف صرف سوق دادن مردم به سمت کتابخوانی هرگز مطرح نیست گفت: اولین قدم سوق دادن مردم به کتابخوانی و مطالعه است، اما قدم بعدی راهنمایی آن‌ها به سمت کتاب های مفید است. اینجا باز نقش رسانه مشخص می شود. چرا که ما کتاب مضر هم کم نداریم. کتاب مضر می تواند اثرات سوء اجتماعی و فرهنگی داشته باشد. کتابی که محتوای آن تحریک کننده جنسی باشد، یا تبلیغ فرقه های انحرافی باشد، یا حتی افسردگی به همراه داشته باشد قطعا تاثیرات منفی در جامعه خواهد داشت. لذا معرفی کتاب های خوب و مفید هم یکی از کارهای مهم رسانه و شخصیت های مورد رجوع مردم است که اگر به خوبی انجام نشود، اثر معکوس در این زمینه خواهد داشت.

انتهای پیام/