یزد رسا  ؛

 دفاع روحانی

حسن روحانی 17 آذر 1392 در هنگام تقدیم لایحه بودجه 1393 کل کشور به مجلس از افزایش اتکای بودجه 93 به درآمدهای نفتی خبر داد و گفت: در حوزه سیاست‌های بودجه‌ای، اولین اقدام آن است که بودجه از تعمیق‌کننده رکود به تحریک‌کننده رشد تغییر جهت دهد. روند نزولی بودجه به قیمت‌های ثابت به‌ویژه در حوزه سرمایه‌گذاری، نیازمند تغییر است.

بر همین اساس تلاش کردیم تا منابع بودجه عمومی افزایش پیدا کند و به همین منظور افزایش درآمدهای نفت و مالیات را در دستور کار قرار دادیم.

در مجموع با افزایش درآمدهای نفت و مالیات و سایر، حجم بودجه عمومی دولت در سال آینده به بیش از 195 هزار میلیارد تومان رسیده، یعنی چیزی حدود 50 درصد افزایش نسبت به پیش‌بینی عملکرد امسال. پس از سخنان روحانی در مجلس و انتشار جزئیات لایحه بودجه 1393، مشخص شد همان‌طور که از مدتی قبل به طور غیررسمی اعلام شده بود، دولت قیمت هر بشکه نفت صادراتی کشور در سال 1393 را 100 دلار لحاظ کرده است.

همان زمان، کارشناسان نسبت به خوش‌بینانه بودن این رقم به دولت هشدار دادند اما دولتی‌ها از این رقم دفاع می‌کردند.

به عنوان مثال، در حالی که دولت در لایحه بودجه 1393 منابع حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی را 51 میلیارد دلار درج کرده بود، پیش‌بینی مرکز پژوهش‌ها در گزارشی که 29 آذر 1392 منتشر شد، این بود که این رقم خوش‌بینانه است و رقم قابل تحقق حدود 40 میلیارد دلار خواهد بود، یعنی 20 درصد کمتر از رقم مورد انتظار دولت.

مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین در گزارشی که 4 دی‌ماه 1392 و قبل از بررسی لایحه بودجه در صحن مجلس منتشر کرد، نسبت به خوش‌بینانه بودن رقم درآمد نفتی دولت هشدار داد و آن را پرریسک خواند. مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته بود: در مورد تحقق رقم 100 دلار به ازای هر بشکه نفت، ریسک‌هایی وجود دارد. مطابق پیش‌بینی‌ها، قیمت نفت در سال 2014 نسبت به 2013 کاهش خواهد یافت.

بازوی تحقیقاتی مجلس در همین گزارش به دولت و مجلس پیشنهاد کرده بود که برای کاهش ریسک مربوط به قیمت نفت، در لایحه بودجه قیمت نفت به 90 تا 95 دلار کاهش یابد.

مرکز پژوهش‌ها همچنین در گزارش دیگری که 13 دی‌ماه منتشر شد، نسبت به افزایش وابستگی بودجه 93 به درآمدهای نفتی هشدار داده و اعلام کرده بود: منابع حاصل از درآمد نفت در لایحه بودجه نسبت به پیش‌بینی عملکرد سال 1392، حدود 60 درصد رشد داشته است و حتی با تعدیل‌های ناشی از افزایش نرخ ارز و قیمت هر بشکه نفت خام و افزایش داخلی میعانات گازی، حدود 28 درصد نسبت به پیش‌بینی عملکرد سال 1392 بیشتر برآورد شده که غیرمحتاطانه است.

این مرکز در گزارش دیگری که 30 دی 1393 منتشر شد، باز هم نسبت به ریسک بالای نفت 100 دلاری هشدار داده و نوشته بود: در خصوص قیمت نفت 100 دلاری به ازای هر بشکه نیز اطلاعات در اختیار نشان می‌دهند که این قیمت تقریباً حداکثر قیمت پیش‌بینی‌شده انواع نفت خام موجود در دنیا برای سال 2014 است که بر این اساس احتمال وقوع منابع نفتی لایحه بودجه سال 1393 با خطرپذیری زیادی مواجه خواهد بود.

البته گزارش‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌ها  درباره لایحه بودجه 1393 مورد بی‌توجهی دولتی‌ها و مجلسی‌ها قرار گرفت و همان رقم نفت 100 دلاری به تصویب رسید.

  حمایت حامیان همیشگی

سال گذشته هرگاه که انتقادات نسبت به خوش‌بینانه بودن نفت 100 دلاری در بودجه 1393، مطرح می‌شد، اصلاح‌طلبانی که حمایت از دولت روحانی را سرلوحه کارهای سیاسی خود قرار داده‌اند، این انتقادات را رد می‌کردند.

به عنوان مثال، سعید لیلاز عضو حزب کارگزاران، در این باره گفته بود: به نظر می‌رسد منابع بودجه 93 کاملاً قابل تحقق است و قیمت نفت با توجه به شواهد و قراینی که در دنیا وجود دارد نسبتاً متوازن دیده شده و نرخ دلار هم خیلی خوب و واقع‌بینانه منظور شده است.

  دفاع نوبخت و زنگنه

محمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دولت نیز که مسئولیت تدوین بودجه را در اختیار دارد، سال گذشته هر بار مورد انتقاد نمایندگان و کارشناسان قرار می‌گرفت که نفت 100 دلاری ریسک آمیز است، این انتقادات را رد می‌کرد. مثلاً او در جلسه‌ای در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس پس از آن که برخی اعضاء نسبت به تعیین نفت 100 دلاری نقدهایی داشتند و مرکز پژوهش‌های مجلس هم برآورد این میزان درآمد را مقداری خوش‌بینانه دانست، گفته بود: این عدد بر اساس مطالعات کارشناسی به دست آمده و قطعاً میانگین فروش نفت در سال آینده از این عدد کمتر نخواهد شد.

بیژن زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم نیز نفت 100 دلاری را کاملاً قابل دفاع می‌دانست و می‌گفت: انتظار می‌رود میانگین بهای سبد نفتی اوپک در سال 2014 نفت سبد اوپک بالای 100 دلار برای هر بشکه باقی بماند. در آن زمان با وجودی که اقتصاددانان داخل و خارج مجلس از خوش‌بینانه بودن نفت 100 دلاری سخن می‌گفتند، دولتی‌ها بر کارشناسی بودن این رقم اصرار داشتند و در نهایت مجلس با اعتماد به اظهارات دولتی‌ها خصوصاً زنگنه و نوبخت، نفت 100 دلاری را تصویب کرد.

 چه کسانی دلسوز دولت هستند

اما این روزها که مسئولان ‌دولت، کاهش 30 درصدی قیمت نفت را غیرقابل پیش‌بینی می‌خوانند و خود را مبرا جلوه می‌دهند، گزارش‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌ها و اظهارات برخی نمایندگان مجلس درباره لایحه بودجه 1393، این ادعاها را نقش بر آب می‌کند.

تجربه تدوین بودجه 1393 و واکنش‌های محافل مختلف به آن، نشان داد چه کسانی واقعاً دلسوز دولت یازدهم هستند: اصلاح‌طلبانی که خود را اقتصاددان و کارشناس اقتصادی می‌دانند و از هر اقدام دولت روحانی دفاع می‌کنند، یا اقتصاددانان و کارشناسانی که دیدگاه‌های کارشناسی خود را بر مبنای اصول اقتصادی بیان می‌کنند، نه علائق سیاسی. اکنون‌که قیمت نفت به حدود 80 دلار سقوط کرده و حتی روحانی نیز نسبت به این موضوع هشدار داده، بهتر است مسئولان بودجه‌ریزی دولت برای تدوین لایحه بودجه سال 1394 به دیدگاه‌های کارشناسان واقعی، توجه کنند.

دولت درباره قیمت نفت، دروغ می‌گوید

عضو کمیسیون برنامه و بودجه اظهارات مقامات وزارت نفت مبنی بر اینکه نفت 100 دلاری بودجه 93 پیشنهاد مجلس است را دروغ دانست.

غلامرضا مصباحی مقدم در مورد این سخن که مسئولان وزارت نفت هم‌زمان با کاهش قیمت جهانی نفت تأکید کرده‌اند نظر ما نفت 100 دلاری برای بودجه 93 نیست و مجلس اصرار کرده تا این قیمت مصوب شود تأکید کرد: اگر این حرف را کسی زده باشد حتماً دروغ است؛ چون پیشنهاد دولت برای لایحه بودجه 93 مشخص است و در آنجا پیشنهاد دولت نفت 100 دلاری است.

اتفاقاً من چون رئیس کمیسیون تلفیق بودم در زمان بررسی پیشنهاد 90 دلار را دادم که دولت قبول نکرد و کمیسیون هم رأی نداد و مجدداً پیشنهاد 95 دلار را دادم. وی اضافه کرد: البته زمانی که پیشنهاد نفت 90 دلاری را می‌دادم پیش‌بینی می‌کردم که ممکن است چنین اتفاقی بیفتد و تأکید داشتم که ما الآن در حال مذاکره و تحریم هستیم که نوعی جنگ اقتصادی است و احتمال دارد که قدرت‌های بزرگ بازی‌هایی دربیاورند تا ما را تحت فشار قرار دهند، بنابراین ما اگر روی 90 دلار توافق کنیم قابل قبول‌تر است اما دولت و کمیسیون مخالف بودند.

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه در ادامه گفت: برای پیشنهاد 95 دلار نیز با این دلیل مخالفت کردند که قیمت میانگین نفت 104 دلار طی سال 92 بوده است و نباید کمتر از 100 دلار مبنا قرار داد و به همین خاطر پیشنهاد 95 دلاری تصویب نشد و در نهایت همان پیشنهاد 100 دلاری دولت مورد توافق قرار گرفت.

مصباحی مقدم تصریح کرد: هیچ کدام از دولتمردان نمی‌توانند بگویند که پیشنهادشان کمتر از 100 دلار بوده است.

منبع :9دی

انتهای پیام/ص