سرویس عکس
تصاویر/مجموعه تاریخی شاه سلطان محمود در بُندرآباد یزد
تصاویر/مجموعه تاریخی شاه سلطان محمود در بُندرآباد یزد
به گزارش یزد رسا، مجموعه شاه سلطان محمود که در روستای بُندرآباد واقع شده است، خانقاه شیخ تقیالدین دادامحمد (شیخداد) بوده است.
این بنا که در قرن هفتم ه.ق احداث شد، از حیث نقشه ساختمانی و طرز ساخت به مسجد شباهت کامل دارد. در جنوب صحن آن صفهای به طول 11 متر و در جنوب این صفه، گنبدی قرار دارد كه با کاشیهای فیروزه رنگ شش ضلعی و حواشی معرق پوشیده شده است.
در این مجموعه محرابی به چشم میخورد كه طرفین آن دو اتاق كوچك با تزئینات كاشی فیروزهای وجود دارد. در این بقعه آثار و قبور متعددی دیده میشود كه محل دفن عدهای از مشایخ سلسله دادائی است.
نگاهی به زندگانی شیخ تقی الدّین دادا محمد، معروف به «شیخداد»
از عرفای قرن هفتم هجری و مؤسّس سلسله داداییه است. وی از شاگردان و مریدان شیخ محمد، معروف به «پیراندایان» بود. او نخست به پیشه بارپازی (پاک کردن جو و گندم) اشتغال داشت و از آنچه به دست میآورد اندکی برای خود نگه میداشت و مابقی را به فقیران میداد.
نقل شده که روزی همهی دسترنج خود را به یکی از سادات بخشید، به همین علّت در عالم خواب مورد عنایت حضرت محمد، رسول خدا (ص) قرار گرفت و حضرت او را دادا محمد نامید و به او درجه ولایت و غنای مالی بخشید.
پسازاین واقعه دادا محمد به توصیه استاد که او را دیگر نیازمند مربی نمیدانست، به اردکان رفت و به ارشاد مردم مشغول شد و خانقاههای متعددی در اطراف یزد از جمله بُندرآباد بنا کرد.
او سلسله داداییه را بنا نهاد و جمع کثیری به وی روی آوردند. افراد این سلسله مورد احترام سلاطین آل مظفّر بودند و موقوفات معتبر و مفصّلی داشتند که تا اواخر عصر صفوی به «موقوفات مشایخ داداییه» شهرت داشت.
وی به خواست حاکم شرع و قاضی یزد، شهابالدین بن قاضی مسعود (م: ۷۴۸ ق)، به یزد آمد و مورد توجّه و ارادت وی قرار گرفت. از آن پس شیخ دادا محمد در محلّه «سرآب نو» اقامت گزید و یکبار نیز به همراهی فرزندانش به مکه مکرمه رفت.
در منابع از او بهعنوان شیخ تقیالدّین، قطب الأولیاء و تقی الحق و الدّین، عارف، عالم، زاهد و مرشد یاد کردهاند.
شیخ تقیالدّین پس از درگذشت در خانقاه بُندرآباد به خاک سپرده شد؛ اما پس از سه روز به دستور قاضی شهاب الدّین جسدش را بیرون آوردند و به یزد انتقال دادند و در محلّه «سرآب نو» به خاک سپردند.
در سال ۷۲۶ ﻫ. ق قاضی شهاب الدّین عمارتی کوچک و درگاه و ساباطی بر فراز قبر وی بنا کرد. چون قاضی شهاب الدّین در سال ۷۴۸ ﻫ.ق وفات یافت. پس پشت قبر شیخ به خاک سپرده شد.
شیخ تقیالدّین چهار فرزند به نامهای؛ سلطان محمود شاه، حاجی علی شاه، حسن شاه و محمّد شاه داشت که همگی از صوفیان مشهور روزگار خود بودند. همنام وی، دادا محمّد، فرزند حاجی علی شاه است که در سال ۸۱۰ ﻫ. ق درگذشت.