به گزارش یزد رسا، رهبر فرزانه و بصیر انقلاب حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و خانواده‌های آنان فرمودند: "مشکل کنونی کشور متأسّفانه به‌خاطر وجود آدمهای بعضاً بی‌خیال و بعضاً سهل‌اندیش [است‌] که البتّه معدودند، اقلّیّتند؛ در مقابل انبوه عظیم جمعیّت انقلابی و آگاه و بصیر کشور چیزی نیستند امّا فعّالند: مینویسند، میگویند، تکرار میکنند؛ تکرار میکنند! دشمن هم به اینها کمک میکند."

سهل اندیشی (یا همان ساده اندیشی و به عبارت دیگر ساده لوحی) را می توان به دو معنا در نظر گرفت؛ معنای اول سطحی نگری به مسائل و موضوعات است و معنای دوم هم که می توان برای سهل اندیشی در نظر گرفت زود باوری است و هر دو از موضوعات بسیار مهمی است که در قرآن و روایات با تعابیر مختلفی درباره آن صحبت شده است.

شاهد بر این مطلب:

الف) واژه عِلم 779 بار در قرآن کریم آمده است.

ب) واژه ذِکر 274 بار بیان شده است.

ج) واژه عقل 49 بار آمده است.

د) واژه فقه 20 بار آمده است.

ه) واژه فکر 18 بار ذکر گردیده است.

و) واژه لُبّ "عقل خالص" 16 بار بیان شده است.

ز) واژه تَدَبُّر 4 بار ذکر گردیده است.

ح) جمله "أفَلا تَعقِلُونَ" 13 بار آمده است.

ط) جمله "لَعَلَّکُم تَعقِلُونَ" 8 بار بیان شده است.

ی) جمله "لَعَلَّهُم یَتَفَکَّرُونَ" 3 بار آمده است.

ک) جمله "أفَلا یَتَفَکَّرُونَ" 1 بار آمده است (1) .

خداوند در قرآن کریم با این تعابیر انسان ها را به تعقل و تفکر و پرهیز از هرگونه سهل اندیشی( به هر دو معنایی که در بالا بیان گردید) وا می دارد و انسان های بی عقل و بی فکر و ساده اندیش و زود باور را مورد نکوهش قرار می دهد.

این حجم ازآیات می تواند به تنهایی گویای اهمیت موضوع مورد بحث باشد اما توجه خوانندگان محترم را به دو روایت در این مورد جلب می کنم:

روایت اول: عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ لِی جَاراً کَثِیرَ الصَّلَاةِ کَثِیرَ الصَّدَقَةِ کَثِیرَ الْحَجِّ لَا بَأْسَ بِه قَالَ فَقَالَ یَا إِسْحَاقُ کَیْفَ عَقْلُهُ قَالَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَیْسَ لَهُ عَقْلٌ قَالَ فَقَالَ لَا یَرْتَفِعُ بِذَلِکَ مِنْهُ (2).

اسحاق بن عمار گوید به حضرت صادق عرض کردم: قربانت گردم من همسایه‌ای دارم که نماز خواندن و صدقه دادن و حج رفتنش بسیار است و عیب ظاهری ندارد فرمود عقلش چطور است گفتم: عقل درستی ندارد فرمود: پس با آن اعمال درجه‌اش بالا نمی‌رود (3).

روایت دوم: عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ ذُکِرَ عِنْدَهُ أَصْحَابُنَا وَ ذُکِرَ الْعَقْلُ قَالَ فَقَالَ ع لَا یُعْبَأُ بِأَهْلِ الدِّینِ مِمَّنْ لَا عَقْلَ لَه (4).

حسن بن جهم گوید: جمعی از یاران ما خدمت حضرت رضا علیه السلام سخن از عقل بمیان آوردند. امام فرمود: دین‌داری که عقل ندارد اعتنائی به او نباشد (5).

ادامه دارد ...

 پی نوشت ها:

1. حقایق و خرافات از نگاه دین، سخنرانی‌های حضرت آیت الله حاج سید احمد خاتمی «دامت برکاته»، تدوین و تحقیق سید علی اکبر حسینی نیشابوری
2. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی (ط - الإسلامیة)، 8 جلد، ج 1؛ ص 24 دار الکتب الإسلامیة - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
3. اصول کافی-ترجمه مصطفوی، ج 1، ص: 28
4. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی (ط - الإسلامیة)، 8 جلد، ج 1؛ ص 28 دار الکتب الإسلامیة - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
5. اصول کافی-ترجمه مصطفوی    ج 1، ص : 32

نویسنده : محمد هادی سمتی