باغ های زیبایی که هنر خالق یکتا و هنر معماران یزدی با هم در آن تلفیق شده و همه سلایق از دوستداران طبیعت تا دوستداران تاریخ و فرهنگ و معماری را به خود جذب می کند.
برخی از این باغ ها نظیر باغ دولت آباد، باغ پهلوان پور مهریز، باغ صدری تفت و ... شهرت جهانی پیدا کرده اند و گردشگرانی از سراسر دنیا، زیبایی و شگفت انگیزی این باغ ها را با خود به سرزمینشان به ارمغان برده اند و امروز هر گردشگر خارجی که وارد یزد می شود ابتدا سراغ باغ دولت آباد را می گیرد.
باغ گلشن طبس نیز یکی از باغهایی بود که از گنجینه های استان یزد به شمار می رفت اما پس از الحاق طبس به خراسان جنوبی، این گنجینه از آن مردم این استان شد و یک باغ زیبا و بی نظیر از فهرست باغهای رویایی یزد حذف شد.
اما اکنون هنوز ده ها باغ تاریخی از جمله باغ دولت آباد با حوض بزرگ و فواره ها، عمارت خشت و گلی و پنجره های رنگی و بزرگترین بادگیر جهان در مرکز استان یزد قرار دارد.
باغ نمیر یا همان باغ صدری نیز با حوضی مملو از فواره های زیبا، باغ انار و نارنجستان، عمارت زیبا و بی بدیل، در شهرستان تفت قرار دارد.
باغ پهلوانپور مهریز با قلعه ای برافراشته در ورودی باغ، انارستانهای بزرگ، جوی آب روان، درختان سرو و عمارتی که امروز به هتل تبدیل شده نیز در نوع خود بی نظیر است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی ادار کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد در مورد این باغ های تاریخی به خبرنگار مهر گفت: باغ صدری تفت یکی از باغهای زیبا در محله باغ گلابدان این شهرستان است که در دوران زندیه و به دستور «صدرالعلماء» ساخته شده و در قسمت بالای تالار باغ، با طاق نمای محرابی تزیین شده است و در بدنه داخلی بادگیر دو طبقه این باغ، سروی است که به شیوه زیبایی گچبری شده است.
محسن ذاکری نیا اظهار داشت: در قسمت پشت تالار، فضایی وجود دارد که با فضای زیر بادگیر مرتبط است و هوای مطبوعی را به وجود می آورد و اتاقهای سه دری آن، حوض سنگی و آسیاب آبی که در انتهای باغ قرار دارد بر زیبایی این باغ تاریخی افزوده است.
وی خاطرنشان کرد: باغ پهلوانپور مهریز نیز از جذابیت خاص گردشگری برخوردار است و مداوم بودن قنات حسن آباد در دو مسیر باغ طراوت و سرسبزی خاصی را به باغ بخشیده است.
ذاکری نیا دارا بودن برج گلین حفاظتی و گچبریهای سقف این باغ را از ویژگیهای منحصر به فرد باغ ذکر کرد و یاداور شد: آثار معماری در ضلع جنوب شرقی که در کاوش های باستان شناسایی به دست آمده نظیر عمارت زمستان خانه، عمارت کوشک، عمارت سرایداری و کارگاه ریسندگی سنتی آن توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
به گفته وی، باغ دولت آباد نیز یکی دیگر از باغهای بی نظیر ایران به شمار می رود که هم ردیف باغ فین کاشان و باغ شاهزاده ماهان است و توسط «محمد تقی خان بافقی» احداث شده و بادگیر منشوری شکل آن با ارتفاع ۳۳ متر، بلندترین بادگیر شناخته شده است و دارای عمارت تالار آئینه، عمارت سردر، عمارت بهشت آئین، عمارت بادگیر، عمارت حرمخانه (حرمسرا)، عمارت مستخدمین (خانه خدم و حشم)، عمارت تهرانی، دیوان خانه به شکل مثمن، درشکه خانه، قنات و حوض ها و جداول زیبا است.
به جز باغ هایی که شرح آن داده شد، باغ حافظی طزرجان شهرستان تفت، باغ تیتو بافق، باغ خان، باغ مشیر، باغ عبدالرحیم خان و باغ ناجی نیز از دیگر باغهای تاریخی استان یزد محسوب می شوند که هر ساله گردشگران و مسافران زیادی از آن دیدن می کنند.
در توصیف این باغها همین بس که در سال ۱۳۹۰، در سطح کشور ۹ باغ ایرانی به ثبت جهانی رسیدند که دو باغ تاریخی دولت آباد یزد و پهلوان پور مهریز از جمله این باغها بودند.
انتهای پیام/ع