به گزارش یزدرسا به نقل از فارس، مهاجرت پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر در جوامع بشری است اما گاهی روند و سرعت مهاجرت از نقطه‌ای به نقطه دیگر به قدری افزایش می‌یابد که شرایط به تدریج به مرز بحران و نگرانی نزدیک می‌شود.

گرچه عوامل مختلفی در مهاجرت تاثیرگذار است اما به نظر می‌رسد مهاجرت از روستاها نه تنها در استان یزد بلکه در سطح کشور حتی گاه بدون دلیل خاص و تنها به خاطر جاذبه‌های شهرنشینی انجام می‌شود و چه بسا روستائیانی که به دنبال شغل و بهبود زندگی به شهرها سفر کرده‌اند اما شرایط زندگی آنها از زمان سکونتشان در روستا نیز بدتر شده اما باز هم حاضر به بازگشت نیستند.

یزد از جمله استان‌هایی است که یکی از مهم‌ترین دلایل مهاجرت روستاییان آن طی سال‌های اخیر، خشکسالی‌های پی در پی بوده و اغلب روستاییان یزد زندگی در روستاها را به جاذبه‌های شهری ترجیح داده‌اند اما در شرایطی که با بحران شدید کار و کمبود امکانات مواجه شدند، به ناچار از روستا هجرت کرده و به سمت شهرها آمده‌اند.

تحصیل نیز از دیگر عوامل مهاجرت روستاییان استان یزد است به نحوی که اکنون بسیاری از نخبگان استان یزد و حتی دیگر استان‌های کشور از روستاییان این استان هستند و پس از خروج از روستا با هدف تحصیل، به مدارج عالی دست یافته‌اند.

روند هجرت از روستاها به رغم بهبود امکانات متوقف نشده است

گرچه به نظر می‌رسد در طول یک دهه گذشته، وضعیت روستاها نسبت به قبل بهبود یافته اما متاسفانه روند هجرت از روستاها همچنان ادامه دارد و جمعیت روستایی استان یزد هر روز کمتر از روز قبل می‌شود.

بسیاری از روستاهایی که تقریبا یا از سکنه خالی شده و یا جمعیت کهنسال در آن ماندگار شده‌اند، اگرچه منابع آبی چندانی برای کشاورزی و دامداری ندارند اما جاذبه‌هایی دارند که پرداختن به آنها می‌تواند گره‌گشای مشکلات بسیاری از جوانانی باشد که زادگاه خود را به ناچار ترک می‌کنند.

تقریبا از هر چهار روستای استان یزد، در یک روستا یک اثر تاریخی یا جاذبه طبیعی وجود دارد که مورد غفلت قرار گرفته و حتی شاید مردم شهرستان یا استان یزد نیز از آن بی‌اطلاع باشند.

وجود آب‌انبارهای منحصر به ‌فرد، دروازه‌ها و قلعه‌های بی‌نظیر در معماری، یخچال‌های خشتی، گورستان‌ها و دخمه‌های تاریخی و ... یا جاذبه‌های طبیعی نظیر چشمه‌ها، کوهستان‌های زیبا، کویر و... از جمله جاذبه‌هایی است که اگر هوشمندانه به آن پرداخته شود، می‌تواند منبع درآمدی برای تعداد زیادی از روستاییان باشد.

گرچه این اقدامات نیازمند فکر، تدبیر و البته حمایت مسئولان است اما در شرایط بی‌آبی برای انجام امور کشاورزی و دامداری به نظر می‌رسد توسعه گردشگری، راهکاری مؤثر و گره‌گشا برای توقف مهاجرت از روستاها باشد.

نام بسیاری از روستاهای یزد با نام یک اثر تاریخی عجین شده است

نام بسیاری از روستاهای یزد با نام یک اثر تاریخی شهرت دارد اما از آنجا که گردشگران چندانی نتوانسته‌اند در این روستاها حضور یابند، این جاذبه‌ها به تدریج به دست فراموشی سپرده شده است.

یکی از کارشناسان میراث فرهنگی در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در یزد اظهار داشت: در بسیاری از کشورهای دنیا، تورهای گردشگری با هماهنگی‌های انجام شده با مسئولان مرتبط، در روستاها حضور می‌یابند و رونق ویژه‌ای به روستا می‌بخشند.

علیرضا زارع‌زاده عنوان کرد: یک روستا در شرایطی می‌تواند محل تردد تورهای گردشگری باشد که به لحاظ زیرساخت‌های گردشگری از حداقل‌هایی برخوردار باشد.

وی تصریح کرد: وجود تنها یک اثر یا جاذبه تاریخی نمی‌تواند گردشگران به ویژه گردشگران خارجی را پس از پیمودن ساعت‌ها راه طولانی تا رسیدن به یک روستا، راضی نگاه دارد.

زارع‌زاده عنوان کرد: در کنار یک جاذبه تاریخی یا طبیعی، نگهداری از بافت تاریخی یا قدیمی روستا و ایجاد جاذبه‌های دیگر نظیر رستوران‌های سنتی، رصد ستارگان، کویرنوردی یا بسیاری از قابلیت‌های دیگر که امکان ایجاد آن در روستاها وجود دارد، می‌تواند اثرگذار باشد.

استفاده از ظرفیت‌های طبیعی روستاها در توسعه گردشگری روستایی

وی بیان کرد: به عنوان نمونه در روستایی نظیر منشاد که علاوه بر حمام تاریخی، از آب و هوای مطلوبی نیز برخوردار است، می‌توان تورهای بازدید از مراسم‌های گلابگیری نیز به راه انداخت و گردشگران را به بازدید کوچه باغ‌های زیبا، حمام تاریخی، برداشت داروهای گیاهی و گل محمدی برای تولید گلاب و... برد اما در کنار آن ایجاد جاذبه‌های دیگر نیز ضروری است.

وی خاطر نشان کرد: به عنوان نمونه در منطقه سریزد و روستاهای اطراف آن، مجموعه‌ای از اقدامات برای جذب گردشگر انجام شده و گردشگران با حضور در این منطقه، حداقل یک روز کامل را با سرگرمی و برنامه‌های مختلف سپری می‌کنند.

زارع‌زاده عنوان کرد: این جاذبه در اغلب روستاهای استان یزد وجود دارد و لازم است با مشارکت مردم روستاها و ورود بخش خصوصی این جاذبه‌ها و ظرفیت‌ها را به منصه ظهور رساند و امکان استفاده از آنها را فراهم کرد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد نیز در این زمینه اظهار داشت: استان یزد تعداد زیادی روستای تاریخی دارد اما برای 50 روستای آن طرح گردشگری در نظر گرفته شده و به تصویب نیز رسیده است.

مصطفی فاطمی خاطر نشان کرد: این روستاها ویژگی‌هایی نظیر بافت تاریخی خاص، جاذبه‌های طبیعی و اماکن مذهبی و ... دارند که اگر به درستی از ظرفیت آنها استفاده شود، روستا می‌تواند به یک روستای هدف گردشگری تبدیل شود و برای ساکنان آن نیز رونق اقتصادی به دنبال داشته باشد.

کمبود امکانات و درآمد اصلی‌ترین عامل هجرت از روستاها/ گردشگری پادزهری شگفت‌انگیز

وی با بیان اینکه کمبود امکانات و سرگرمی و درآمد کم، اصلی‌ترین عامل مهاجرت روستاییان است، عنوان کرد: در این بین ایجاد تسهیلات، امکانات و شغل‌های درآمدزا در مناطق روستایی در کاهش روند مهاجرت روستاییان نقش مؤثری دارد.

فاطمی تاکید کرد: به طور قطع شناخت بهتر جاذبه‌های تاریخی، مذهبی و طبیعی روستاها، انتخاب روستاهای نمونه گردشگری استان، ایجاد اشتغال و درآمدزایی در منطقه، ایجاد تعامل میان نسل‌های مختلف شهری و روستایی، یادآوری آداب و رسوم، مرمت و ساماندهی بافت‌های تاریخی و طبیعی و مهم‌تر از همه استفاده از آب و هوای مطبوع و توسعه فرهنگ سفرهای کوتاه گردشگری و طبیعت‌گردی می‌تواند در توسعه گردشگری روستاها اثرگذار باشد.

فاطمی، معرفی روستاهای هدف گردشگری به عنوان طرح‌های اکوتوریسم بر روی سایت‌های اینترنتی، چاپ بروشورها، ایجاد نمایشگاه و تهیه کتابچه‌های گردشگری روستایی را از دیگر برنامه‌های در این مسیر برشمرد.

وی استفاده از ظرفیت خود مردم روستا و دهیاران را بسیار مهم دانست و افزود: دهیاران ضمن اینکه به عنوان پشتوانه کمک بزرگی در زمینه شناسایی بناهای تاریخی روستایی می‌کنند، با هماهنگی حافظان میراث فرهنگی می‌توانند اهرم مناسبی برای مبارزه با غارتگران میراث فرهنگی نیز باشند.

انتهای پیام/