به گزارش یزد رسا به نقل از عصر فرهنگ، جشنواره خوارزمی معتبرترین همایشی است که هر ساله در کشور ما در زمینه اختراعات و پژوهش های نخبگان برگزار می شود. ملاک امتیاز دهی به طرح ها در این جشنواره خلاقیت و ابتکار در طراحی،کاربردی بودن اختراع و همچنین قابلیت صنعتی شدن است.

در جشنواره سال گذشته این جشنواره 20700 نفر شرکت کردند که 1409 طرح به مرحله دوم ارسال شد. از این تعداد 99 طرح به وزارت علوم رفت و نهایتاً با تائید این وزارتخانه 33 طرح رتبه آورد. 20 طرح رتبه سوم، 12 طرح رتبه دوم و تنها یک طرح توانست رتبه اول این جشنواره را کسب کند. در این میان جوان نخبه یزدی موفق شد، تنها مدال طلای جشنواره خوارزمی، را به خود اختصاص دهد.

به علت اهمیت این اختراع تصمیم گرفتیم گفت و گویی با این مخترع جوان داشته باشیم. که مشروح آن در ادامه می آید:

لطفا خود را معرفی کنید.

محمد رضا دهقان هستم، متولد سال 1377 و دانش آموز سال سوم رشته ریاضی فیزیک.

از طرح خود که در جشنواره امسال هم حائز رتبه نخست شد بگوئید.

به دلیل مشکلات عدیده و هزینه های بالای چیدن محصولات و برای حل اینگونه مشکلات اقدام به طراحی و ساخت دستگاه «خوشه چین زیتون با مکانیزم غلطکی» کردم.  البته این دستگاه نه تنها برای محصول زیتون بلکه برای پسته، عناب و سنجد هم قابل استفاده است.

دستگاه «خوشه چین» چطور عمل می کند؟

خوشه چین زیتون با مکانیزم غلطک دارای چهار قسمت اصلی است. قسمت  اول سر دستگاه با گیره های غلطکی است. این قسمت با داشتن گیره هایی که دارای دو غلطک است کار خود را انجام می دهد. زمانی که شاخه درخت در گیره دستگاه قرار می گیرد با حرکت دورانی غلطک به راحتی زیتون ها را می چیند. به دلیل وجود مکانیزم غلطکی به برگ ها و شاخه ها و از همه مهمتر میوه ها آسیبی نمی رسد.
قسمت دوم مخزن دستگاه که داری سه ویژگی منحصر به فرد لبه دار بودن، شفاف بودن و متحرک بودن است.
قسمت سوم بازویی که مخزن را به حرکت در می آورد.
قسمت چهارم پایه نگه داری که برای استقرار دستگاه و همچنین دسترسی به شاخه های بالا استفاده می شود.

مزایای دستگاه خود را شرح دهید.

ارزان بودن، امکان دسترسی آسان به شاخه های بالا، کاهش زمان اتلافی تا 50 درصد ، جلوگیری از خطراتی که متوجه نیروی انسانی است، کم حجم و قابل حمل و آسیب نرساندن به درخت و میوه ها از مزایای بارز این دستگاه است.

چطور به فکر ساخت چنین دستگاهی افتادید؟

ماجرا از جایی شروع شد که یکی از آشنایان خانوادگی بنده که باغ زیتون داشت از هزینه بالای استخدام کارگر برای چیدن محصول خود گله داشت و دائما می گفت باغداری دیگر برایش صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین تصمیم داشت قید باغداری و برداشت محصول را بزند. جرقه اختراع این دستگاه ر نتیجه همین صحبت ها در ذهن من ایجاد شد.

آیا در طی مدت طراحی و ساخت، مسئولین از شما و طرح شما حمایت کردند؟ 

متاسفانه، هیچ حمایتی نکردند. ساخت این دستگاه یک سال زمان برد، ولی چه آن زمانی که با هزینه شخصی روی این طرح کار می کردم و چه الان که برتری و کارآیی دستگاه اثبات شده است، بنیاد نخبگان هیچ حمایتی از بنده و طرحم ندارد. باید خیلی بیشتر از این ها از نخبگان و پژوهشگران حمایت شود. چون تا کنون حتی درصدی از زحمات ما هم جبران نشده است.

طرح شما، آزمایش عملی هم داشته است؟ یعنی الان امکان تولید انبوه و استفاده باغداران از دستگاه ساخته شده توسط شما وجود دارد؟

اصلاً یکی از ملاک های امتیاز دهی در جشنواره خوارزمی این است که دستگاه کاربردی باشد و در عمل از آزمایشات سربلند بیرون بیاید. «خوشه چین زیتون با مکانیزم غلطکی» دستگاه های منطبق بر نیاز روز کشور، با کارآیی بالا و پرسود است. همچنین این دستگاه از 5 مرکز علمی تائیدیه دارد.

دانشگاه سراسری یزد، اداره تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، اداره جهاد کشاورزی مهریز، اداره جهاد کشاورزی یزد و دانشگاه فنی و مهندسی شهید صدوقی دستگاه را آزمایش کرده و کارکرد آن را تائید کرده اند.

هزینه تمام شده هر دستگاه برای مصرف کننده در حدود 100 هزار تومان برآورد شده است. که همین ارزان بودن مزیتی دیگری برای باغداران خواهد بود.

ناگفته ای برای مسئولین دارید؟

لازم است مسئولین از چنین حرکاتی بیشتر حمایت کنند. مخصوصاً چنین دستگاهی که با هزینه ای اندک قابلیت صنعتی شدن و استفاده گسترده باغداران را فراهم می کند. آن طور که من می دانم، متاسفانه هر سال بودجه بنیاد نخبگان کمتر می شود. یعنی درست بر عکس عمل می شود، به جای اینکه از تحقیق، پژوهش و نوآوری بیشتر حمایت شود هر سال حمایت ها و تسهیلات کمتر می شود. مطمئناً نتیجه این بی توجهی ها و سهل انگاری ها را در آینده خواهیم دید.