یزد رسا، سالانه تقریبا هر فردی بین 2 تا 5 بار به سرماخوردگی معمولی كه رایج‌ترین عفونت ویروسی در سراسر جهان است، دچار می‌شود و با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا، سرماخوردگی شیوع بیشتری پیدا می‌كند. این بیماری بیش از همه كودكان، خانم‌های باردار و سالمندان را تهدید می‌كند كه سیستم ایمنی بدن‌شان نسبت به بقیه ضعیف‌تر است. سرماخوردگی كه «عفونت دستگاه تنفس فوقانی» نیز نامیده می‌شود توسط بیش از 200 نوع ویروس ایجاد می‌شود. این ویروس‌ها به سلول‌های فرش‌كننده بینی و گلو حمله كرده و در آنجا بیشتر و بیشتر می‌شوند. شایع‌ترین راه انتقال این ویروس‌ها تماس دست با وسایل آلوده به ویروس یا دست دادن با فرد آلوده به ویروس سرماخوردگی است. البته سرفه و عطسه كردن فرد مبتلا هم باعث انتقال این ویروس‌ها به اطرافیان می‌شود. همیشه می‌گویند «پیشگیری بهتر از درمان است» و از آنجا كه با تعدادی راه‌های درمان خانگی می‌توان مقاومت سیستم ایمنی بدن را افزایش داد، بهتر است در ادامه با خوراكی‌هایی آشنا شوید كه در این راه به شما كمك می‌كنند. البته اگر هم تازه اوایل سرماخوردگی‌تان است، نا‌امید نباشید؛ چون برای شما هم نسخه‌ای داریم! حتی برای بهبود سرماخوردگی هم توصیه‌هایی داریم؛ پس اگر حسابی سرما خورده‌اید و دیگر برای پیشگیری یا كاهش علائم دیر است، می‌توانید به برخی از این توصیه‌ها عمل كنید تا سلامت خود را سریع‌تر بازیابید. وقتی کسی توی صورتتان عطسه کرد! مرحله اول: پیشگیری   در نخستین مرحله باید به‌دنبال غذاها و خوراكی‌هایی باشید كه با ریزمغذی‌هایشان مقاومت سیستم ایمنی بدن شما را افزایش داده و در برابر حمله ویروس‌های مختلف سرماخوردگی از شما مراقبت كنند. برای اینكه مطمئن شوید همه مواد لازم به بدن‌تان می‌رسد، نباید هیچ‌كدام از وعده‌های غذایی‌تان را حذف كنید. سبوس گندم یكی از غنی‌ترین منابع گیاهی روی است. روی یك ماده معدنی بسیار مهم است كه تقریبا از هر نظر قادر است سیستم ایمنی بدن را تنظیم كند. روی در توسعه «لنفوسیت‌های T»-گروهی از گلبول‌های سفید خون كه در مبارزه با عفونت‌ها فعال هستند- نقش مهمی ایفا می‌كند.هرچند پروتئین‌های حیوانی بهترین منبع روی هستند اما این پروتئین‌ها منابع بالای كلسترول و چربی‌های اشباع شده نیز هستند و بنابراین مصرف زیاد آنها توصیه نمی‌شود. در عوض مصرف دانه‌های كامل (سبوس‌دار)، فراورده‌های دریایی، جگر گوساله، مرغ، جوانه گندم، كنجد و تخمه كدو كه همگی حاوی روی هستند، به تقویت سیستم ایمنی بدن كمك می‌كند. سالاد كلم پیچ یكی از بهترین منابع ویتامین C است. اما از آنجا كه ویتامین C نسبت به گرما بسیار حساس است، این ماده خوراكی باید به‌صورت خام مصرف شود. ویتامین C كه همچنین با نام اسید آسكوربیت نیز شناخته می‌شود، آنتی اكسیدانی است كه مانع از تخریب سلول‌ها توسط رادیكال‌های آزاد می‌شود و بدن قادر به تولید و ذخیره كردن این ویتامین نیست. پس علاوه بر سالاد كلم پیچ، مركباتی مثل پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیمو شیرین و گریپ‌فروت و همچنین توت‌فرنگی، گـــوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، انواع فلفل سبز و قرمز، كیوی، طالبی، آناناس و بروكلی را هم فراموش نكنید كه منبع خوبی برای ویتامین C به شمار می‌روند. یادتان باشد كمبود ویتامین A، سیستم ایمنی بدن را تضعیف كرده و احتمال ابتلا به سرماخوردگی را بیشتر می‌كند. برای پیشگیری از این مشكل، منابع غذایی حاوی ویتامین A از جمله سبزی‌هایی مانند فلفل‌‌دلمه‌ای رنگی، هویج و گوجه‌فرنگی را از یاد نبرید. یك توصیه كلی: رنگی‌ترین میوه‌ها از قرمز، نارنجی، زرد، سبز تیره گرفته تا بنفش- به‌عنوان نمونه گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، كدو مسما، اسفناج، قره‌قاط و بادمجان- همگی برای حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن لازم است. پس روزانه بین 5 تا 9 وعده از انواع سبزیجات و میوه‌ها را میل كنید تا تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن‌تان تامین شود؛ هرچه خوراكی‌هایتان رنگی‌تر باشند، میزان آنتی‌اكسیدان‌هایی كه به بدن‌تان می‌رسد متنوع‌تر خواهد بود. محتویات آنتی‌اكسیدانی سیر به قدری قوی است كه ضد‌ویروس بوده و می‌تواند به پیشگیری از سرماخوردگی و حتی كوتاه كردن طول سرماخوردگی كمك كند. با مصرف سیر، خطر ابتلا به سرماخوردگی در انسان تا نصف كاهش می‌یابد. تركیب روغنی موجود در سیر به نام آلیسین كه باعث بوی تند و تیز سیر می‌شود، با سرماخوردگی می‌جنگد. مطالعات محققان نشان داده خوردن روزانه ماست، احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا را تا ۲5درصد كاهش می‌دهد. به‌نظر می‌رسد باكتری‌های موجود در ماست، پروبیوتیك‌ها، می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحریك كرده و باعث فعالیت بیشتر آن شوند. بادام زمینی غنی‌ترین منبع «سلنیوم» است. این ماده مغذی به ساخت «سلنوپروتیئن‌ها»- آنتی‌اكسیدانی قوی كه مانع از تخریب سلول‌ها توسط رادیكال‌های آزاد می‌شود- كمك می‌كند. همچنین سلنوپروتئین‌ها در ساخت سلول‌های دفاعی لنفوسیت‌های T حضور داشته و نقش مهمی در حفاظت از سیستم ایمنی ایفا می‌كنند. اگر همیشه صبحانه میل كنید، می‌توانید با خوردن جو در این وعده، سیستم ایمنی خود را تقویت كنید؛ زیرا جو سرشار از بتاگلوكان- نوعی از كربوهیدرات‌ها كه روی دیواره‌های سلولی قارچ‌ها، مخمرها، باكتری‌ها، جلبك‌های دریایی، گلسنگ‌ها و گیاهان پیدا می‌شود- است و با تقویت سیستم ایمنی بدن، به جنگ ویروس‌های سرماخوردگی می‌رود. البته قارچ‌های دكمه‌ای سفید هم منبع بی‌نظیری از بتاگلوكان هستند و یك خوراكی ضدسرماخوردگی به حساب می‌آید، بنابراین سوپ جو و قارچ برای پیشگیری از سرماخوردگی بسیار مفید خواهد بود.   وقتی اولین عطسه‌تان آمد   مرحله دوم: شروع بیماری محققان ثابت كرده‌اند سوپ مرغ می‌تواند التهابی را كه باعث بروز بسیاری دیگر از علائم سرماخوردگی می‌شود، از بین ببرد. همچنین یك كاسه سوپ مرغ می‌تواند ترشحات مخاط را كم كرده و در نهایت اخلاط بینی، سینه و گلو نیز كمتر شود. اضافه كردن رشته و سبزیجات قدرت شفابخشی سوپ را افزایش می‌دهد، زیرا كربوهیدرات‌ها سطح انرژی مورد نیاز فرد را افزایش داده و سبزیجات هم ارزش تغذیه‌ای سوپ را بیشتر می‌كند و در نهایت كیفیت سیستم ایمنی بدن افزایش می‌یابد. خوردن عسل، با ایجاد یك لایه روی سطح داخلی گلو، می‌تواند میزان سرفه‌ها را كمتر كرده، التهاب و خارش گلو را به حداقل برساند. عسل دارای مقدار زیادی ویتامین و آهن است. به همین دلیل مصرف مداوم عسل گلبول‌های سفید خون را تقویت می‌كند تا بتواند با باكتری‌ها و بیماری‌های ویروسی مقابله كند. البته معجون‌های عسل (عسل و دارچین، عسل و ترب كوهی، چای و عسل با آبلیموی تازه یا بدون آن، انجیر با عسل) می‌تواند به درمان سریع‌تر سرماخوردگی كمك كند. نوشیدن یك لیوان شیر گرم مخلوط با عسل خالص هم بسیار موثر است. البته یادتان باشد مصرف لبنیات و شیر در دوران سرماخوردگی باید كنترل شده باشد، چراكه پروتئین موجود در شیر و فراورده‌هایش باعث غلظت اخلاط بدن شده و دفع‌شان را سخت‌تر می‌كند، درصورتی‌كه نوشیدن هرچه بیشتر آب به رقیق شدن و راحت‌تر دفع كردن اخلاط بینی و گلو كمك می‌كند. سیستم ایمنی قوی نیاز به منابع خوبی از آهن دارد و برای حفظ سطح آهن بدن، خوردن گوشت بدون چربی بهترین راه است. این ماده غذایی نه تنها آهن مورد نیاز بدن را كه راحت هم جذب می‌شود، تامین كرده بلكه دارای روی و سایر مواد معدنی ضدعفونی‌كننده هم است، بنابراین اگر تازه به فین فین افتاده‌اید، خوردن یك تكه گوشت قرمز بدون چربی، مرغ (سوپ مرغ شاید) و ماهی می‌تواند مانع از پیشرفت سرماخوردگی شود. چینی‌ها از صدها سال پیش اعتقاد بسیار زیادی به شفابخشی چای سبز داشته‌اند و حالا مطالعات پژوهشگران هم پشتوانه ادعای آنهاست: چای سبز حاوی آنتی‌اكسیدان‌هایی است كه می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن كمك كند. نه‌تنها نوشیدن جرعه‌های كوچك چای سبز می‌تواند ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا را كاهش دهد بلكه سیستم ایمنی بدن نیز سلول‌های مدافع بیشتری برای مبارزه با باكتری و ویروس‌های بیماری‌زا تولید می‌كند. یادتان باشد چای سبز حاوی كافئین است و یك فنجانش هم می‌تواند برای بهره‌گیری از خواص آن موثر باشد. برای بهبود تنفس و دفع اخلاط بدن می‌توان از غذاهای تند و تیز كه با سیر، ریشه خردل، چیلی یا سس‌های تند تهیه می‌شوند، استفاده كرد. پختن غذاهای هندی و برخی غذاهای محلی كه حاوی مواد ذكر شده هستند یا حتی اضافه كردن ادویه‌ها و سس‌های تند به غذاهای روزمره می‌تواند توان فرد برای مقابله با سرماخوردگی را افزایش دهد. آویشن هم به‌علت وجود اسانس، حاوی تركیبات فنلی با خاصیت بسیار قوی ضد‌میكروب به‌خصوص میكروب‌های تنفسی است كه از قدیم به‌عنوان دارویی برای تسكین و درمان علائم سرماخوردگی مصرف می‌شده. می‌توان از دم‌كرده این گیاه یا شربت آویشن كه در داروخانه‌ها موجود است، برای درمان سرماخوردگی استفاده كرد. شلغم یك ماده ضدعفونی‌كننده قوی و دارای ویتامین A است که درتسكین خارش گلو و درمان سرماخوردگی و بیماری‌های عفونی تاثیر بسیار زیادی دارد. یكی از بهترین راه‌ها برای مصرف شلغم این است كه آن را به همراه یک عدد پیاز به‌صورت حلقه‌های گرد بریده و طبقه‌های شلغم و پیاز را در ظرفی روی حرارت بگذارند تا به‌تدریج شربت آن جدا شود.   وقتی عطسه‌هایتان دارد تمام می‌شود مرحله سوم: بعد از بیماری مدام غذا و خوراكی میل كنید. شما باید غذاهای مغذی بخورید و سوپ‌های خانگی حاوی بنشن و سبزیجات به خاطر سدیم كمی كه دارند، نه تنها سریع و راحت درست می‌شوند بلكه بهترین غذا برای شما هستند. در این دوران شما هر چه بیشتر سعی كنید از غذاهای زودهضم مانند سوپ، پوره‌های رقیق، ماست، اسموتی‌ها و سبزیجات پخته استفاده كنید، برایتان بهتر خواهد بود.   به اندازه كافی استراحت كنید، زیرا كم‌خوابی باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود. همچنین تا جایی كه می‌توانید مایعات بنوشید. هر قدر مایعات بیشتری بنوشید، آب بیشتری از بدن‌تان تخلیه خواهد شد و ویروس‌ها و باكتری‌های بیماری‌زا هم همراه با مایعات دفع خواهند شد و فرصت رشد و افزایش دوباره پیدا نمی‌كنند. پس تا جایی كه می‌توانید آب، آب گرم با لیموترش، آبمیوه طبیعی و دمنوش‌های گیاهی میل كنید. به این ترتیب مواد سمی سریع‌تر از بدن‌تان دفع می‌شود. البته تا مدتی باید دور نوشیدنی‌های شیرین را خط بكشید كه این نوشیدنی‌ها باعث ایجاد اختلال در روند صحیح بهبود می‌شوند. سرخارگل بخورید. این گیاه نه تنها به بهبود سریع‌تر بیماری كمك می‌كند بلكه در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی هم مفید است. سرخاگل با تقویت سیستم ایمنی بدن، همچنین به‌عنوان ماده ضد‌التهاب و پیشگیری‌كننده از بروز سرماخوردگی استفاده می‌شود و در بازار به‌صورت قرص و شربت نیز به فروش می‌رسد. یك رژیم پیشنهادی برای تقویت سیستم ایمنی بدن   از این رژیم هم می‌توانید برای پیشگیری از سرماخوردگی استفاده كنید و هم برای دوران بهبود بعد از سرماخوردگی كه بدن‌تان ضعیف شده است. صبحانه: یك لیوان شیر + 4 برش نان سنگك + یك قوطی كبریت پنیر + 2 عدد گردو میان‌وعده (ساعت 10 صبح): یك عدد سیب + 2 عدد كیوی ناهار: 6 قاشق غذاخوری سبزی‌پلو + 100 گرم ماهی كباب شده + سبزیجات بخارپز (شامل كدوحلوایی، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای و هویج) + یك لیوان آب پرتقال عصرانه: یك عدد انار + 2 عدد لیمو شیرین شام: 3 برش نان سنگك + 100 گرم سینه مرغ كباب شده + سالاد سبزیجات (شامل جوانه گندم، گوجه‌فرنگی، كلم بروكلی و كاهو) + یك لیوان دوغ قبل از خواب: یك لیوان شیر و عسل