به گزارش یزدندا؛ نقش روستا و روستائیان کشور در هر دوره و زمانه ای را به‌ویژه در زمینه توسعه و رشد اقتصادی نباید نادیده گرفت؛ زیرا این قشر شریف و بعضاً محروم از امکانات اولیه زندگی و امور رفاهی، برای عمران و آبادانی ایران زحمات فراوانی را متحمل شده‌اند و در کنار آنان نیز عشایر، این مردمان غیرتمند و صبور که امام آنان را ذخائر این مملکت نامیده اند، در راه داشتن وطنی سرافراز جان فشانی ها و ایثارگری های فراوانی از خود نشان داده‌اند. متأسفانه در سالیان اخیر به روستا و عشایر آن‌گونه که باید توجه شود نشد؛ هر چند که نظام اسلامی در راستای محرومیت زدایی و ارائه امکانات به مناطق روستایی و عشایری خدمات ارزنده ای ارائه داده، به جهت ممانعت از مهاجرت روستائیان به شرها امکانات لازم را فراهم نکرده است و همین امر سبب شده جمعیت شهرنشینی در استان یزد بر اساس سرشماری سال95، 85 درصد و روستا نشینی 15 درصد باشد.

متاسفانه به دلیل عدم رعایت عدالت در بخش‌های مختلف آموزشی، رفاهی، پزشکی و غیره مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک استان یزد به مرکز استان روز به روز در حال افزایش باشد.

نتایج آخرین سرشماری رسمی کشور جمعیت استان یزد، یک میلیون و 138 هزار و 533 نفر در سال 1395 اعلام شد که از این تعداد  656 هزار و 474 نفر در شهر یزد ساکن هستند یعنی 57.66 درصد جمعیت در مرکز استان زندگی می‌کنند و در واقع شهرنشینی به روستا نشینی و حضور در شهرهای کوچک استان ترجیح داده شده و آمار بالای مهاجرت را رغم زده است.

دکتر «ملیحه علی ماندگاری» عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد در گفتگو با خبرنگار یزدندا در خصوص پدیده مهاجرت که یکی از معضلات استان یزد بشمار می‌رود گفت:  مهاجرت  به عنوان یک پدیده‌ی اجتماعی از ابتدای تاریخ همزاد بشر بوده است و از شکل اولیه‌ی آن به‌عنوان اضطراری برای بقا تا شکل‌های امروزی آن به صورت تلاشی برای ایجاد رفاه و ارتقاء معیشت، تکامل یافته است. مهاجرت از جمله پدیده‌های مهم فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه بوده، که ریشه در نارسایی‌های بنیادی، اقتصادی و اجتماعی آن جامعه دارد.

وی اظهار کرد: اما مهم‌ترین مهاجرت‌ها در حال حاضر مهاجرت‌های داخلی است. این مهاجرت‌ها به دلیل پیامدها و عوارض خاص خود در زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد جایگاه ویژه‌ای دارند. نوع غالب مهاجرت‌های داخلی مهاجرت‌هایی است که از روستاها به شهرها صورت می گیرند. توجه به روستاها به عنوان بخش بزرگی از نظام اجتماعی و جمعیتی که در آن ذخایر ارزشمندی از جمله آداب و رسوم اجتماعی و فرهنگی و منابع طبیعی نهفته است، به عنوان زیربنای راهبردی توسعه‌ی کشور ضروری است.

دکتر علی ماندگاری بر اساس  نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395و1390 اذعان کرد: در استان یزد پایین بودن نسبت روستانشینی و ادامه روند کاهشی آن در اثر مهاجرت روستا شهری درکنار، پایین ترین میزان تراکم جمعیت (6 تا 8 نفر در کیلومتر مربع) در بین استانهای کشور، حیات روستایی این استان را به شدت در معرض تهدید قرار داده اند. نسبت روستانشینی شهرستان یزد در سال 1385 از 8 درصد به  5 درصد در سال 1390 کاهش یافته است، این درحالیست که نسبت روستانشینی در استان یزد از 20 درصد در سال 1385 به 17 درصد در سال 1390 و 64/14 درصد در سال 1395کاهش یافته است. ضمن اینکه رشد سالیانه جمعیت روستایی استان یزد نیز 66/1- درصد است.

دکتر جامعه شناس افزود: با این وجود طی سالیان گذشته به دلیل عدم برنامه‌ریزی و توجه ویژه به وضعیت زندگی و معیشت روستاییان و فقدان حمایت‌های لازم از آنان شاهد ادامه¬ی روند مهاجرت‌های روستایی به شهرها بوده‌ایم. حاصل این روند، خالی شدن روستاها از سکنه، مهاجرت بیش از پیش نیروی جوان و تولید‌گر از روستاها و در نتیجه‌ی آن کاهش میزان تولیدات بخش کشاورزی، زراعت و دامداری و همچنین سالخوردگی و زنانه شدن جمعیت روستایی و در عین حال، فشارهای اجتماعی و جمعیتی  از قبیل گسترش حاشیه نشینی شهری، افزایش ناهنجاریهای اجتماعی و اخلاقی و مشکلات فضایی ناشی از تراکم بیش از حد جمعیت در شهرها است.

وی بر اساس پژوهش‌ها گفت: روند تخلیه جمعیتی روستاهای استان یزد در اثر مهاجرت به شهرها و عمدتاً شهر یزد به عنوان مرکز و قطب صنعتی استان ادامه دارد.  پس آنچه ضروری به نظر می‌رسد تعدیل مهاجرت‌های روستا‌شهری است که این مهم نیز تنها با بررسی دقیق و موشکافانه‌ی عوامل موثر بر مهاجرت روستاییان به شهر و ارایه‌ی پیشنهادهای لازم به سازمان‌های ذیربط، جهت انجام اقدامات لازم به دست نمی‌آید.

علی ماندگاری تصریح کرد: حضور مهاجران روستایی در شهر یزد، مانند سایر مهاجرت‌‌ها، اتفاقی و تصادفی نبوده،‌ بلکه علل و انگیزه‌هایی موجب شده است تا این مهاجران در این شهر ساکن شوند. اشتغال عامل اصلی مهاجرت بوده و دسترسی به امکانات‌آموزشی و بهداشتی- درمانی نیز در مهاجرت افراد نقش داشته است.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد  با اشاره به یک پایان‌نامه پژوهشی دانشجویی عنوان کرد: در بررسی عوامل موثر بر گرایش به مهاجرت روستای گاریزات به شهر یزد، آمده است که روستاییان نیز برای دست‌یابی به امکانات معیشتی-رفاهی بیشتر و به دنبال یافتن شغل و ایجاد درآمد کافی به شهرها مهاجرت می‌کنند.

دکتر علی ماندگاری«  ارائه خدمات زیربنایی در روستاها از جمله گاز و اینترنت و ساماندهی شبکه های آب جهت ایجاد زیرساخت های لازم برای استقرار صنایع کوچک در روستاها جهت ایجاد اشتغال و حفظ جمعیت روستایی، تاکید بر پرداخت تسهیلات اشتغال زایی به کارآفرینان روستایی جهت حفظ و توسعه سرمایه های و جلوگیری از خروج آنها به شهرها، در نظر گرفتن بحران آب پیشرونده حاکم بر کشور مخصوصا رد نواحی کویری همچون یزد و ایجاد تمهیدات لازم از جمله ایجاد سدهای کوچک و ... برای جلوگیری از نابودی کشاورزی و به دنبال آن مرگ حیات روستایی، تقویت خدمات بهداشتی- درمانی از جمله استقرار دندانپزشک در مناطق روستایی، ایجاد مکانای تفریحی، ورزشی جهت گذراندن اوقات فراغت و متنوع کردن زندگی روستائیان» را از اقدامات ضروری تعدیل مهاجرت‌های روستا‌ شهری عنوان کرد.

وی اذعان کرد: مهاجرت داخل استانی در طول سرشماری‌های مختلف، حالت افزایشی داشته در حالی‌که در سرشماری اخیر مهاجرت داخل استانی حالت کاهشی داشته است در حالی‌که برای مهاجرین بین‌المللی که به استان وارد شده‌اند سال 1365 بالا بوده در حالی‌که بعد از دهه 1365 حالت کاهشی داشته و از سال 1385 به بعد نیز حالت افزایشی پیدا کرده است.

انتهای پیام/ز.ک