به گزارش یزد رسا، دکتر حمید ربیعی کارشناس حوزه دیابت دانشگاه علوم پزشکی یزد در همایشی تحت عنوان پیشگیری از دیابت که در تالار دکتر جلیل شاهی دانشگاه یزد برگزار شد، اعلام کرد: در استان به طور متوسط روزانه ده بیمار کلیوی دیابتی تحت درمان قرار می‌گیرند که از این تعداد شش بیمار به نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز ختم می‌شود.

وی در ادامه با طرح این سوال که چرا دیابت مهم است و ما باید درباره این بیماری بدانیم گفت: یک از دلایل آن این است که این بیماری بار بزرگی در جامعه دارد، دیابت شایعترین بیماری غدد در جهان است و دیابت شیوع بسیار بالایی دارد و در دنیا هر دقیقه ۱۲ نفر ابتلای جدید به دیابت داریم. در کنار شیوع بالا که طیف گسترده‌ای را در برمی‌گیرد دلیل دیگر این است که دیابت عوارض بسیار شدیدی نیز دارد که بزرگترین عارضه آن مرگ و میر آن است و این بیماری در هر دقیقه ۶ نفر را در ایالات متحده آمریکا به کام مرگ می‌برد.

به گفته وی از عوارض دیگر بیماری دیابت عوارض بینایی است که طبق آمار در استان یزد در بخش بستری بیمارستان‌های مختلف در هر روز به طور متوسط هشت چشم دیابتی تحت درمان هستند که از این تعداد به طور متوسط روزانه چهار چشم از بین می‌رود و فرد بینایی خود را از دست می‌دهد. از دیگر عوارض این بیماری عوارض کلیوی است که وی با بیان اینکه عارضه دیگر این بیماری قطع پا در فرد است افزود: دیابت شایعترین علت قطع پا در دنیاست و در هر ۳۰ ثانیه یک پا در دنیا بر اثر این بیماری قطع می‌شود.

دکتر ربیعی با اشاره به اینکه دیابت ضررهای اقتصادی نیز برای کشور دارد گفت: در کشور از هزینه‌ای که خود بیمار برای درمان خود متقبل می‌شود تا فشاری که به سیستم سلامت جامعه وارد می‌شود طبق آمار در کشور ما معادل سه‌هزارو۵۰۰ میلیارد تومان هزینه سالانه بیماران دیابتی است.

وی در ادامه در تعریف بیماری دیابت با بیان اینکه دیابت یعنی افزایش قند خون بیش از حد طبیعی در بدن افزود: قند سوخت اصلی سلول‌های بدن ماست و هرسلولی که بخواهد در بدن کار کند به قند نیاز دارد. قند برای وارد شدن به سلول نیاز به انسولین دارد، انسولین در بدن همه جانداران تولید می‌شود. در بیماران دیابتی به دلایل مختلف انسولین کار خود را به درستی انجام نمی‌دهد.

وی در خصوص انواع دیابت گفت: دیابت نوع یک که مخصوص کودکان و در سنین پایین خود را نشان می‌دهد و بیشتر زمینه ارثی در آن نقش دارد. دیابت نوع دو که بیشتر شایع است و در افراد بزرگ‌تر دیده می‌شود که در آن دو علت نقش دارد یکی اینکه انسولین تولید نمی‌شود و دیگر اینکه به این انسولین مقاومت وجود دارد که درمان آن سخت‌تر می‌شود و نوع سوم این بیماری دیابت حاملگی است که فقط در دوران بارداری ایجاد می‌شود و بعد از بارداری اکثرا این بیماری برطرف می‌شود اما نکته مهمی که وجود دارد این است که بعد از بارداری گرچه این بیماری برطرف می‌شود اما بعد از بارداری مستعد ابتلا به دیابت نوع دو هستند.

وی در توضیح دیابت نوع یک گفت: این نوع دیابت در کودکان خود را نشان می‌دهد .مادرانی که باردار هستند برای اینکه فرزندشان مبتلا به دیابت نوع یک نشود در دوران بارداری استفاده از مکمل‌های ویتامین دی، ویتامین ای و امگا سه بسیار موثر است و بعد از به دنیا آمدن کودک نیز از مولتی‌ویتامین و ویتامین دی برای کودکان تجویز می‌شود که در کاهش دیابت نوع یک موثر است.

دکتر ربیعی افزود: از علائم این نوع دیابت در کودکان پرادراری، شب‌ادراری، پرنوشی، پرخوری و کاهش وزن، درد شکم شدید، عوارض تنفسی و خطرناک‌ترین حالت آن که بیشتر خود را نشان می‌دهد کمای دیابتی است که البته گر این علائم  به صورت حاد طی یک یا دو هفته خودش را نشان دهد ممکن است کودک به این نوع بیماری مبتلا شده باشد. معمولا بچه‌ها در مواقع استرس چه روحی و چه فیزیکی نیاز بدنشان به انسولین بیشتر می‌شود و آن زمان دیابت خودش را نشان می‌دهد. درمان دیابت نوع یک فقط از طریق انسولین است.

وی در خصوص دیابت نوع دو و اینکه چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند گفت: سن بالای سی‌سال (اخیرا سن پایین‌تر آمده و به سن ۲۵سال نیز رسیده است)، چاقی، عادت غذایی بد ازجمله (نخوردن صبحانه که یک و نیم تا سه برابر ریسک مبتلا به دیابت را زیاد می‌کند)، مصرف قند خالص، مصرف غذاهای پرچرب و فست‌فودها، موکول کردن شام به زمان آخر شب، کم تحرکی، سابقه فامیلی (اقوام درجه یک)، داشتن فشار خون، مختل بودن چربی خون، زنانی که سابقه دیابت بارداری دارند یا نوزادانی بالای وزن چهارونیم کیلوگرم به دنیا آورده باشند.

وی افزود: استرس نیز باعث افزایش شیوع دیابت می‌شود و استرس قند افراد دیابتی را بالا می‌برد ولی هیچ قندی استرسی نیست، همچنین خواب خوب نداشتن باعث بالارفتن قند خون می‌شود. افرادی که کمتر از۵ ساعت یا بیشتر از ۸ ساعت در طول روز می‌خوابند این افراد سه و نیم برابر بیشتر به دیابت مبتلا می‌شوند و همچنین افرادی که ریتم خوابشان به هم خورده مثل افرادی که شیفت شب هستند این‌ها نیز چهار برابر افراد عادی دیابت می‌گیرند.

به گفته این کارشناس حوزه دیابت از علائم این بیماری می‌توان گفت شایعترین علامت دیابت بدون علامت ‌بودن آن است. آزمایش قند خون ناشتا از ۱۲۶ به بالا  دیابت محسوب می‌شود اما فرد از قند خونش از ۱۲۶ تا حتی ۱۸۰ هم برسد هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد اما دیابت کار خود را انجام می‌دهد و اثرات خود را می‌گذارد و از ۱۸۰ تا ۲۰۰ علامت خود را نشان می‌دهد به همین دلیل شایعترین علامت آن بی‌علامت بودنش است. درمان بیماری دیابت هر چه سریعتر شروع شود نتیجه بهتری به دست خواهد آمد.

وی تصریح کرد: چهار علائم عمده دیابت نوع دو پرادراری، پرنوشی، کاهش وزن شدید و احساس خستگی مفرط و ضعف و بی‌حالی و تشخیص دیابت نوع دو این است که ما اقدامات غربال‌گری را درست انجام دهیم و تشخیص نهایی با اندازه‌گیری قند خون است. قند خون نرمال زیر ۱۰۰ است.

وی در ادامه افزود: افرادی هستند که قند نرمال ندارند اما به حدی هم نرسیده‌اند که دیابتی محسوب شوند این‌ افراد دیابت مرزی دارند و پیش‌دیابت هستند و این افراد قطعا به دیابت مبتلا خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه درمان دارویی دیابت با مصرف ویتامین دی و متفورمین است که باید حتما با نظر پزشک مصرف شود. متفورمین به جز چند عارضه گوارشی مصرف آن عارضه چندانی ندارد.

به گفته وی فقط ۶درصدعوارض بیماری دیابت خود را نشان می‌دهد و ۹۴درصد آن پنهان است.

وی تصریح کرد: ریشه پیشگیری از دیابت تغذیه مناسب و فعالیت بدنی است. کاهش وزن، کاهش دریافت کالری، کاهش مصرف قند و ورزش کردن از دیگر راه‌های مهم پیشگیری از دیابت است.

وی افزود: مصرف ادویه‌جات به‌ویژه دارچین، عدم مصرف دخانیات، خواب مناسب، خوردن صبحانه، مصرف فیبر و سبزیجات، سالاد از دیگر راه‌های پیشگیری از دیابت است.

دکتر ربیعی تصریح کرد: در جدیدترین تحقیقاتی که اثبات شده این است که قندهای مصنوعی مثل نوشابه‌های بدون قند،  این شیرین‌کننده‌های مصنوعی ریسک ابتلا به دیابت را بسیار بالا می‌برد. بهتر است به جای قند سفید از قند و شکر قهوه‌ای استفاده شود.

وی درخصوص یک وعده غذایی مناسب برای فرد دیابتی گفت: یک وعده غذایی برای فرد دیابتی باید نصف ظرف سالاد بدون سس و مواد چربی، قسمت دیگر ظرف غلات و حبوبات مواد نشاسته‌دار و نصف دیگر مواد پروتئین‌دار و بهترین نوشیدنی برای دیابتی‌ها دوغ است و بهترین پیش‌وعده و پس‌وعده میوه‌جات است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا دیابتی‌ها می‌توانند خرما، کشمش و توت خشک استفاده کنند گفت: بله ولی به اندازه. مثلا خرما به‌طور متوسط دوعدد در روز و توت خشک و کشمش یک و نیم قاشق غذاخوری در روز می‌توانند مصرف کنند.

وی در پایان درخصوص ورزش‌کردن گفت: یکی از پایه‌های درمان دیابت ورزش است. ورزش‌کردن باید به صورت منظم انجام شود. بهترین ورزش برای بیماران دیابتی پیاده‌روی است. برای ورزش‌کردن حتما باید به قصد ورزش بیرون بروید. ۵روز در هفته روزی نیم‌ساعت پیاده‌روی و با فاصله‌ای که بین دو وعده ورزش بیشتر از ۴۸ ساعت نشود می‌تواند برای پیشگیری از دیابت بسیار موثر باشد. بهترین زمان ورزش حداقل باید یک تا سه ساعت بعد از وعده غذایی انجام شود. بعد از ورزش زمانی که حرارت ذاتی بدن پایین بیاید و بدن سرد شود می‌توان غذا مصرف کرد.

وی دیابت را سونامی جدید قرن ۲۱ دانست که همه ما را تهدید می‌کند و دیابت به همه ما نزدیک است و این بیماری همه قشری می‌تواند باشد.

دکتر ربیعی در پایان این همایش به سوالات حاضران پاسخ گفت.

شایان ذکر است طرح غربالگری دیابت همچون سال‌های گذشته امسال نیز ویژه کارکنان و اعضای هیأت علمی در دانشگاه یزد انجام خواهدشد.